Век жыві, век вучыся. Корпаўся ў інтэрнеце і выпадкова натрапіў на прымаўку “Мая хата з краю…” І надзвычай здзівіўся, што ёсць у яе даўно забыты працяг. У поўнай форме гучыць народны выраз такім чынам: “Мая хата з краю, таму першым ворага сустракаю”. У скарочаным варыянце мае прымаўка адно значэнне, у поўным — цалкам супрацьлеглае. Перапісванне ісціны ў філалагічным, так бы мовіць фармаце. Не буду цяпер высвятляць сутнасць моўных (а мо і не толькі моўных) працэсаў, у выніку якіх патрыёт у прымаўцы ператварыўся ў абыякавага хутараніна. Мовазнаўцы кажуць, што аналагічныя скарачэнні для славянскіх прымавак ды прыказак — вельмі ўласцівыя. Таму тут вось якую выснову варта зрабіць: фальклорныя (дый не толькі) вышукі неабходна да канца даводзіць. Каб складнікі той карпатлівай працы не губляліся, утвараючы двухсэнсоўнасць успрымання няпоўнага выніку. Гэта ў любой справе важна, асабліва — у сутнасным развіцці нацыянальнага мастацтва. У адваротным выпадку развучымся разумець песні ды прыпеўкі, будзем бабульчыны ручнікі няправільна расшыфроўваць. А як тады данесці спадкаемцам, што беларуская хата — заўжды ворага першай сустракае, а не хаваецца ў бульбу…

Пагаворым пра жыццё, падобнае на лепшыя ўзоры літаратуры, і пра літаратуру, якая застаецца пэўным адбіткам жыцця, хоць і з’яўляецца для аўтара хутчэй не люстэркам, а палітрай для самых розных мастацкіх эксперыментаў-перастварэнняў. І гаворка тут не толькі пра літаратараў. Мы ўсе — аўтары гэтага жыцця. І калі яно нас у нечым не надта задавальняе, значыць дзесьці не вельмі стараліся, рукі апусцілі, пусцілі справу на самацёк. А чарнавікі рабіць ды перапісваць усё начыста часу не стае…

Гэта веткаўская (а, мабыць, і не толькі веткаўская) трасянка вынесена ў загаловак. Прынамсі, пад такім дэвізам рабілі юнацкія шпацыры па цэнтральных вуліцах свайго роднага раённага цэнтра. Юнацтва цяпер — у далёкім мінулым. А звычка прайсціся ў згадках па Ветцы засталася. Асабліва калі сон не прыходзіць да позняй ночы… Вось і вандрую па памяці. Далучайцеся да майго краялюбства.

Большая колькасць сённяшніх рэгіянальных навін звязана, натуральна, з нядаўнім юбілеем Дня Перамогі. Вялікае надоўга застаецца ў памяці. Пра перамогу над каранавірусам казаць яшчэ рана, але нашы чытачы ўзнімаюць і гэтую тэму. Усё зразумела: бой, што вядуць нашы медыкі з пандэміяй, таксама лёсавызначальны. Дапаможам ім перамагчы! Святлана Ганчарова з Бераставіцы распавядае, што работнікі культуры раёна правялі анлайн-канцэрт у падтрымку ўрачоў.

На нашу рэдакцыйную пошту працягваюць прыходзіць лісты з нагоды правядзення тых ці іншых культурных імпрэз. Праўда, прызнаюся, пісьмаў цяпер трапляе ў рэдакцыйную скрынку значна менш, чым яшчэ два ці тры месяцы таму. І гэта зразумела: неспрыяльнае эпідэміялагічнае становішча, перасцярога з правядзеннем масавых мерапрыемстваў і гэтак далей. Але ж культурнае жыццё ў рэгіёнах ідзе сваёй хадой, хай сабе часцяком нават не ў рэальным, а ў віртуальным свеце анлайн-парталаў, сацыяльных сетак ды сайтаў устаноў культуры.

Прызнаюся шчыра: яшчэ колькі гадоў таму не сказаць, каб першачарговае значэнне надаваў аглядам нашай пошты. Падавалася, што гэта дзяжурны абавязак і трэба яго выконваць, бо… проста трэба. Толькі цяпер, калі цяжкі інфаркт стаў прычынай майго “нявыезду” ў раёны, толькі цяпер, пасля ўсведамлення памераў пандэміі разумею, што тыднёвы агляд рэдакцыйнага ліставання — адзіны масток, што звязвае мяне з сапраўдным і непадманным жыццём за абсягамі акружной дарогі. Толькі дзякуючы такому стасункаванню магу арыентавацца ў нюансах рэгіянальнага культурнага шчыравання. І толькі дзякуючы гэтаму маю штотыднёвую магчымасць выказаць чытачу свае меркаванні наконт таго, што хвалюе ў дадзены момант.

Мода — задавальненне творчай патрэбы хуткаплыннага часу. Беларуская мода часу пандэміі — чорная маска з прышытай збоч стужкай нацыянальнага арнаменту. Стылёвая рэч, калі абстрагавацца ад таго, што адбываецца наўкола. І гэта не толькі сродак самааховы, а яшчэ і сімвал таго, што ў грамадскіх месцах я дбаю пра здароўе людзей, а яны, у масках, ашчаджаюць маё. Менавіта ў такім стасункаванні бачу вялікі сэнс існавання грамады. Ці гатовы мы да гэтага? У невялічкай краме — чарга. Дзядзька нападпітку лезе мне на плечы. “Захоўвай, — кажу, — дыстанцыю”. А ён у адказ: “Калі няма глуздоў, дык і дыстанцыя не дапаможа!” Усё правільна. Але прычым тут я? І ўсё ж я веру, што пераможа прыгажосць: слова, учынку, грамадскай пазіцыі, узаемаадносін і жыццёвай мэты заставацца насуперак усяму чалавекам і любіць свет.

Першая смерць ад каранавірусу забрала ў Беларусі артыста Віктара Дашкевіча. Смуткую. І хочацца гаварыць пра тое, каб вы, шаноўныя работнікі культуры, ашчаджалі сябе і іншых. З вялікай цікаўнасцю даведаўся пра новыя формы працы ў дыстанцыйным фармаце, якія прыдумалі гэтымі днямі супрацоўнікі расійскіх дзіцячых бібліятэк. Яны запрасілі чытачоў да тэлефонных кантактаў-дыялогаў. Чытачы адгукнуліся імгненна. У выніку бібліятэкары чытаюць дзятве кніжкі па тэлефоне, паралельна адказваюць на шматлікія пытанні. Па ўсім бачна, што вялікае задавальненне атрымліваюць абодва бакі. Не сумняваюся, што і нашы работнікі культуры ў раёнах вызначацца не меншай вынаходлівасцю. А пакуль пра тое, што ёсць.

Свет змагаецца з хваробай. І кожны робіць гэта паасобку, а варта, напэўна, — грамадой. І ашчаджаць адзін аднаго, і ўсяляк падтрымліваць, і разам пра добрае думаць. Ёсць у мяне сябра — фатограф Юрый Іваноў. Вось якую прыпавесць ён мне днямі расказаў. Падчас эпідэміі адзін чалавек сустрэў на вуліцы анёла смерці і запытаў: “Колькі чалавек з сабой забярэш?” Анёл адказаў: “Пяць тысяч”. Скончылася эпідэмія, сканала за гэты час 15 тысяч чалавек. І зноў наш герой сустрэў анёла смерці: “Чаму ты мне схлусіў?!” “Ніякай хлусні, — запярэчыў анёл. — Я забраў пяць тысяч. Дзесяць памерлі ад страху”. Іваноў для мяне — анёл-ахоўнік, бо ратаваў мяне і маю сям’ю не адзін раз. І менавіта ён навучыў мяне думаць пра добрае. Беражыце сябе!