Не­як клуб­ні­кам не шан­цуе ў маш­та­бах кра­іны. У біб­лі­ятэ­ка­раў ка­тэ­го­рыі ёсць, якія сты­му­лю­юць пра­фе­сій­ны рост, а так­са­ма рэ­спуб­лі­кан­скі кон­курс “Біб­лі­ятэ­ка — ася­ро­дак на­цы­яна­ль­най ку­ль­ту­ры”, які так­са­ма стаў дзей­снай ма­ты­ва­цы­яй для ўдас­ка­на­лен­ня біб­лі­ятэч­ных за­ха­даў. Ра­бот­ні­кі клу­баў у гэ­тым пла­не лю­дзі аб­дзе­ле­ныя. Ні ка­тэ­го­рый, ні важ­кіх кон­кур­саў. Пра тэх­ніч­ную ба­зу — асоб­ная га­вор­ка. Кам­п’ю­та­ры­за­цыя біб­лі­ятэк ста­ла час­ткай дзяр­жаў­най пра­гра­мы. А вось сель­скія да­мы ку­ль­ту­ры та­ды ні­бы­та вы­па­лі з поля зро­ку.

Пры­язджа­ючы ў роз­ныя рэ­гі­ёны Бе­ла­ру­сі, за­ўсё­ды імкну­ся на­ве­даць ра­ённы ці аб­ласны му­зей. Ме­на­ві­та там, у му­зей­ных уста­новах, мож­на не то­ль­кі да­ве­дац­ца пра гіс­то­рыю го­ра­да ці га­рад­ско­га па­сёл­ка, па­ўзі­рац­ца ў ад­мет­ныя артэ­фак­ты і ці­ка­вос­ткі, але і паба­чыць, якім чы­нам му­зей­шчы­кі пра­цу­юць з сён­няш­нім, звы­чай­на рас­пеш­ча­ным Інтэрнэ­там, на­вед­ва­ль­ні­кам. Та­му пры на­вед­ван­ні му­зе­яў ад­ра­зу пы­таю ў су­пра­цоў­ні­каў пра ці­ка­выя му­зей­ныя пра­екты, вір­ту­аль­ныя экскур­сіі, QR-ко­ды і іншыя ноу-хау, што пры­жылі­ся (ці не пры­жы­лі­ся) на ўрад­лі­вай ра­ённай гле­бе. І не так важ­на, ці бу­дзе гэ­та са­ма­стойная іні­цы­яты­ва, ці акцыя з удзе­лам парт­нё­раў ды спон­са­раў. Га­лоў­нае, што дзей­насць пад­обнай уста­но­вы ад­ра­зу па­ўстае крэ­атыў­най, ці­ка­вай, жы­вой, звер­ну­тай да яўных і ўяў­ных на­вед­ва­ль­ні­каў. А іна­чай як пра му­зей да­веда­ецца знач­ная ко­ль­касць лю­дзей — бу­ду­чых на­вед­ва­ль­ні­каў экс­па­зі­цый­ных за­лаў і, магчы­ма, бу­ду­чых ад­да­ных сяб­роў на­ват у ча­сы сус­вет­най пан­дэ­міі? Та­му і сён­няш­ні арты­кул пра дзей­насць му­зеяў роз­ных рэ­гі­ёнаў Бе­ла­ру­сі ў пер­шую чар­гу быў скі­ра­ва­ны на по­шук но­ва­га, не­стан­дартна­га, ці­ка­ва­га і ад­мет­на­га. Хоць, на­ту­ра­ль­на, і пра пла­ны плат­ных па­слуг, і пра вы­ста­вы, і пра аліч­боў­ку му­зей­на­га фон­ду так­са­ма пага­ва­рыць з ма­імі су­раз­моў­ца­мі ўда­ло­ся. Але пра ўсё — па па­ра­дку.

Бе­ла­рус­кі на­род ні­ко­лі не быў про­стым свед­кам і су­зі­ра­ль­ні­кам сус­вет­на­га гіс­та­рыч­на­га пра­цэ­су. За­ста­ючы­ся не­ад’емнай час­ткай ча­ла­вец­тва і еўра­пей­скай цы­ві­лі­за­цыі, ён за­ўсё­ды з’яў­ляў­ся актыў­ным суб’ектам тых гіс­та­рыч­ных падзей, якія так ці інакш за­кра­на­лі яго са­мо­га, бліз­кіх і ад­да­ле­ных су­се­дзяў, усё ча­ла­вец­тва. Вось ча­му гіс­та­рыч­ны во­пыт і па­мяць на­ша­га на­ро­да — ма­гут­ны рэ­сурс, не­абход­ны для асэн­са­ван­ня і па­бу­до­вы на­шай бу­ду­чы­ні. Та­му 2022 год аб­веш­ча­ны Го­дам гіс­та­рыч­най па­мя­ці, які Гро­дзен­ская аб­лас­ная на­ву­ко­вая біб­лі­ятэ­ка імя Яўхі­ма Кар­ска­га па­ча­ла з уні­ка­ль­на­га вы­ста­вач­на­га пра­екта “Гіс­та­рыч­ная па­мяць — свет­лая бу­ду­чы­ня”.

Брас­лаў не то­ль­кі азёр­ны край, але і край май­строў на­род­най твор­час­ці. У го­ра­дзе ёсць Му­зей тра­ды­цый­най ку­ль­ту­ры, ёсць вя­лі­кі і дзей­ны клуб май­строў “Ля воз­ера” — у ім ка­ля 60 сяб­роў, ёсць свае зор­кі ў гэ­тай спра­ве, ёсць актыў­ная вы­ста­вач­ная дзей­насць. Клу­бам “Ля воз­ера” вось ужо 18 га­доў кі­руе На­тал­ля ПА­РА­ХНЕ­ВІЧ — і на­род­ны май­стар, ра­мес­нік, і твор­ца, што за­йма­ецца су­час­ным мас­тац­твам тэк­сты­лю. Яна — ад­на з тых, на кім і тры­ма­ецца ку­ль­ту­ра ў не­вя­ліч­кіх мяс­тэч­ках і га­рад­ках: а ў Брас­ла­ве на­род­ная твор­часць, ві­даць па ўсім, тры­ма­ецца доб­ра — жыц­цё на­сы­ча­нае. Вось і ця­пер у му­зеі за­кан­чвае пра­цу свя­точ­ная вы­ста­ва “Ка­ляд­ныя ўзо­ры” — што­га­до­вая вы­ста­ва клу­бу “Ля воз­ера”, якая за­вяр­шае адзін год і па­чы­нае но­вы. Чым жы­ве клуб і пра што ма­рыць яго кі­раў­нік?

Пра­цяг­ва­ем пуб­лі­ка­цыю ма­тэ­ры­ялаў пра дзей­насць раз­на­стай­ных уста­ноў ку­ль­ту­ры Бе­ла­ру­сі. На чар­зе — дзі­ця­чыя шко­лы мас­тац­тваў у роз­ных рай­цэн­трах кра­іны. На­ву­ча­ль­ныя ўста­но­вы, як вы­свет­лі­ла “К”, сён­ня да­во­лі плён­на і зла­джа­на пра­цу­юць з на­ву­чэн­ца­мі, ня­гле­дзя­чы на пан­дэ­мію і шмат­лі­кія пе­ра­шко­ды, звя­за­ныя з за­крыц­цём меж­аў, вы­ка­нан­нем пла­на плат­ных па­слуг і ня­ста­чай гро­шай для ства­рэн­ня сай­таў. Але пра ўсё — па па­ра­дку.

Сён­ня ў ад­кры­тых па­ста­янных экс­па­зі­цы­ях Бя­ро­заў­ска­га гіс­то­ры­ка-кра­язнаў­ча­га му­зея і яго фі­лі­яла “Га­ле­рэя мас­тац­тваў” дэ­ман­стру­ецца 12 ты­сяч прад­ме­таў ста­ра­жыт­нас­ці, хат­ніх рэ­чаў роз­ных эпох, ва­енных артэ­фак­таў, дру­ка­ва­ных і ру­ка­піс­ных да­ку­мен­таў, кар­цін, ску­льп­тур­ных фі­гур, кніг, га­зет, ча­со­пі­саў і г.д. Яшчэ 23 ты­ся­чы артэ­фак­таў за­хоў­ва­юцца ў за­пас­ні­ках і што­год “да­жы­ва­юць” да свай­го “зор­на­га ча­су”, ка­лі іх дэ­ман­стру­юць і пра іх рас­каз­ва­юць на­вед­ва­ль­ні­кам на прэ­зен­та­цы­ях тэ­ма­тыч­ных вы­стаў, му­зей­ных за­нят­ках, у анлайн-пра­ектах. У кож­ным не­жы­вым прад­ме­це жы­ве шмат­га­до­вая гіс­то­рыя, якая мо­жа мець на­ват пра­цяг у су­час­нас­ці, ка­лі па­пра­ца­ваць з ра­ры­тэ­там удум­лі­ва і твор­ча.

Усе­агу­ль­ны і ўсю­ды­існы інтэр­нэт ад­цяг­вае ўва­гу мно­гіх ад тра­ды­цый­на­га чы­тан­ня — мяр­кую гэ­та на­ват аса­біс­та па са­бе, вы­ха­ва­ным на па­ва­зе да па­пя­ро­вых кніг у вя­лі­кай ба­ць­коў­скай біб­лі­ятэ­цы. Што ўжо та­ды ка­заць пра тых сён­няш­ніх дзя­цей і пад­лет­каў, якія, маг­чы­ма, ужо і не за­спе­лі ў сва­іх га­рад­скіх ква­тэ­рах збо­раў кла­сі­каў, та­моў на­ву­ко­вай фан­тас­ты­кі ці вы­дан­няў з се­рыі за­меж­на­га дэ­тэк­ты­ву, саб­ра­ных яшчэ іх ба­ць­ка­мі. Так што пры­шчап­ляць ма­ле­нь­кім і ста­лым чы­та­чам лю­боў да чы­тан­ня кніг сён­ня, у эпо­ху най­ноў­шых ліч­ба­вых тэх­на­ло­гій, айчын­ным біб­лі­ятэ­ка­рам скла­да­на, цяж­ка — і ў той жа час не­абход­на і ве­ль­мі важ­на. На­ко­ль­кі яны з гэ­тай за­да­чай спраў­ля­юцца, якія ці­ка­выя біб­лі­ятэч­ныя пра­екты ла­дзяць для сва­іх на­вед­ва­ль­ні­каў, чым за­ваб­лі­ва­юць да ся­бе но­вых чы­та­чоў — пра ўсё гэ­та да­ве­да­ла­ся “К”, па­тэ­ле­фа­на­ваў­шы ў шэ­раг ра­ённых кніж­ніц Бе­ла­ру­сі.