Аўтары

Сёння распачынаецца міжнародны фестываль этнакультурных традыцый “Кліч Палесся”. На мерапрыемстве па традыцыі два чалавекі атрымаюць званне ганаровага палешука. Хто канкрэтна? Інтрыга захоўваецца. Вядома толькі, што адзін з іх — работнік культуры і мастацтваў. Падчас мінулых фэстаў ганаровае званне атрымалі з пазначанай сферы дзейнасці Міхаіл Фінберг і Міхаіл Дрынеўскі.

Напярэдадні прафесійнага бібліятэчнага свята галоўны рэдактар “К” даў мне заданне, сутнасць якога вынесена ў падзагаловак гэтага артыкула. Усё гэта мне не надта спадабалася. Я і без таго лічуся ў пэўных раёнах ці не шкоднікам у дачыненні да бібліятэчнага прагрэсу. Таму з задавальненнем паразважаў бы, скажам, пра пяць шчаслівых выпадкаў з жыцця бібліятэкараў. Але… Загад ёсць загад. Зрэшты, святы мінаюць, а праблемы маюць здольнасць пераўтварацца ў сталую ды непазбежную характарыстыку прафесіі. І (вось дзіўная рэч!) чамусьці менавіта ў сферы нашай культуры гэтыя праблемы застаюцца хранічнымі ды невынішчальнымі… З прафесійным святам вас, шаноўныя бібліятэкары!

“Захаваць бы тое, што было” — гэткая ж папулярная сярод работнікаў культуры фраза, як і гаворка пра падвышку іх заработнай платы. Немалаважнае ўдакладненне: папулярная толькі сярод саміх работнікаў культуры. Але гэтым разам я не пра грошы. Прайшло амаль два месяцы, як пэўныя абласныя ўпраўленні і раённыя аддзелы сталі называцца па-ранейшаму: “упраўленні і аддзелы культуры”. Пра гэтыя структурныя змены і хацелася б паразважаць.

Наша вёска дзе-небудзь, скажам, на Віцебшчыне трымаецца (фактар № 1) за кошт сельскай інтэлігенцыі: годных фельчара, настаўніка, клубніка ды бібліятэкара. Стрымліваючы фактар № 2 (не здзіўляйцеся) — гэта пенсія састарэлых бабулькі, маці, сястры. Нават калі раз і назаўжды закрыліся ФАП, школка і СДК, сярод насельнікаў такой вёскі можна заўважыць і не надта старых, але кволых прадстаўнікоў моцнага полу з вельмі сярэдняй адукацыяй, стомленых, як пісалі класікі, нарзанам. Жаночыя пенсіі замяняюць ім рабочыя месцы, бо пры правільнай пастаноўцы пытання, калі купляць не хлеб, а віно, можна выжыць пэўны час і на гэтыя капейчыны. Больш моцныя сілай і духам з’язджаюць з вёсак у буйныя гарады, неабавязкова беларускія.

Праект называецца “Жывая кніга”. Прыдумала яго загадчык аддзела маркетынгу Бярэзінскай цэнтральнай раённай бібліятэкі Тамара Круталевіч. Менавіта яна надала праекту азначэнне “народны”. Усё правільна. Калі пры фінансавай падтрымцы Белгазпрамбанка ўсе бібліятэкі Бярэзінскага раёна бясплатна атрымалі па пяць кніжак Святланы Алексіевіч, дык ніяк інакш акцыю і не назавеш. Такім чынам, як паведамляе спадарыня Круталевіч, у Бярэзінскай ЦРБ днямі прайшла прэзентацыя поўнага збору твораў пісьменніцы “Галасы Утопіі”.

Ну і якой бяды, што за акном восень, а прачынацца даводзіцца ў не надта аптымістычных прыцемках? Для мяне асабіста цярплівае чаканне чарговага лета — адзін з абавязковых жыццёвых сэнсаў. А лістапады і снежныя завеі толькі дадаюць гэтаму чаканню ўрачыстай асэнсаванасці. І ўвогуле, восеньскі сплін — добрая ўмова творчага працэсу ды крыніца вельмі дзейснага натхнення. І сённяшнія чытацкія лісты — яскравы таму доказ.

З панядзелка іду ў доўгачаканы адпачынак. Трэба выспацца, а потым паглядзець, што робіцца ў бліжэйшым замежжы — у прыватнасці, ва Украіне — і высветліць урэшце, чым адрозніваюцца тутэйшыя язі ад іхніх. Не пашкодзіла б пазнаёміцца і з тым, як развіваецца сетка ўстаноў культуры ў нашых добрых суседзяў. Словам, канец лета абяцае мне шмат нечаканасцяў — спадзяюся, вельмі прыемных.

З Карэлічаў прыйшла інфармацыя пра льно-фэст у агра-гаспадарцы “Белыя Лугі” і фотаздымак з нумарам “К”, у якім гаворка вядзецца аб праектнай дзейнасці ў Карэліцкім раёне і які размешчаны на рэкламным стэндзе гарпасёлка. Мы папрасілі, тамтэйшыя работнікі зрабілі. Такія аператыўныя кантакты я і называю дзейснай зваротнай сувяззю. Дзякуй, работнікі культуры Карэліцкага раёна, за павагу і давер.

Не паспеў я прыехаць з Карэліччыны, як наша тэлебачанне паведаміла, што археолагі даследуюць у гэтым краі рэшткі драўлянага сярэднявечнага замка часін Вялікага княства Літоўскага. Знойдзены посуд, манеты, кафля і (дзіва дзіўнае!) нават музычныя інструменты. Вёска, побач з якой зроблена адкрыццё, так і не была названая. Я звязаўся з дырэктарам Карэліцкага цэнтра культуры Наталляй Гароднік. Яна і распавяла, што раскопкі вядуцца ля вёскі Беразавец. Што ні кажы, Карэліччына — раён замкаў! Цікава, як будзе называцца праект мясцовых работнікаў культуры, звязаны з культурным развіццём гэтага кутка Гродзеншчыны?

Даводзілася бачыць культуру Жлобінскага раёна ў самых розных яе праявах. У 2009 годзе, да прыкладу, пісаў пра цякучку кадраў, пра частыя змены кіраўніцтва аддзела культуры і як вынік — пра не надта высокую дысцыпліну сельскіх работнікаў культуры. Становішча з таго часу значна стабілізавалася. Пераканаліся ў гэтым і падчас выязной рэдакцыі “К” (2012) у шэраг раёнаў Гомельшчыны. Сёння застаецца толькі згадваць, што быў час, калі пэўныя клубы ў рабочы час былі зачынены без дай прычыны, дзе-нідзе буяла пустазелле, а дах у дзіцячай бібліятэцы безнадзейна працякаў.