Аўтары

20 чэрвеня ў Беларускім дзяржаўным музеі гісторыі Вялікай Айчыннай вайны адкрылася выстава “Подзвіг у імя вызвалення”, прысвечаная 75-годдзю вызвалення Беларусі ад нацызму. Акурат напрыканцы чэрвеня 1944 года пачалася аперацыя “Баграціён”, падчас якой тэрыторыя нашай краіны была цалкам ачышчаная ад захопнікаў. Выстава налічвае больш за 80 музейных прадметаў і каля 250 фота і дакументаў з фондаў музея.

29 — 30 красавіка на базе Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта культуры і мастацтваў прайшоў рэспубліканскі семінар “Ахова гісторыка-культурнай спадчыны ў Рэспубліцы Беларусь”, зладжаны Міністэрствам культуры краіны. У падзеі ўзялі ўдзел каля ста кіраўнікоў і спецыялістаў упраўленняў культуры абласных і раённых выканаўчых камітэтаў, а таксама ўстановаў культуры. Першы дзень семінара быў прысвечаны пытанням аховы матэрыяльных гісторыка-культурных каштоўнасцяў (пра гэта “Культура” пісала ў мінулым нумары). У другі дзень на семінары абмяркоўвалі праблемы аховы нематэрыяльных каштоўнасцяў.

29 — 30 красавіка на базе Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта культуры і мастацтваў прайшоў рэспубліканскі семінар “Ахова гісторыка-культурнай спадчыны ў Рэспубліцы Беларусь”, зладжаны Міністэрствам культуры краіны. У падзеі ўзялі ўдзел каля 100 кіраўнікоў і спецыялістаў упраўленняў культуры абласных і раённых выканаўчых камітэтаў, а таксама ўстановаў культуры. Першы дзень семінара быў прысвечаны пытанням аховы нематэрыяльных гісторыка-культурных каштоўнасцяў. На адкрыцці з прывітальным словам выступіў намеснік міністра культуры Рэспублікі Беларусь Сяргей Шарамецьеў. Ён звярнуў увагу на неабходнасць прыняцця рэгіянальнымі выканаўчымі і распарадчымі органамі ўзважаных рашэнняў у галіне аховы культурнай спадчыны, а таксама на патрэбу ўважлівага стаўлення да далейшага лёсу, развіцця і выкарыстання аб’ектаў гісторыка-культурнай спадчыны.

У красавіку у Беларускім дзяржаўным музеі гісторыі Вялікай Айчыннай вайны прайшла VI Міжнародная навукова-практычная канферэнцыя “Вызваленне Беларусі. Памяць скрозь гады”, якую разам з музеем ладзілі Міністэрства культуры Рэспублікі Беларусь, Інстытут гісторыі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі і расійскі фонд “Гістарычная памяць”. “К” друкуе сціслы пераказ таго, што ўдалося абмеркаваць даследчыкам.

На гэтых выхадных па ўсёй краіне праходзіць дзясяты Фэст экскурсаводаў, традыцыйна прымеркаваны да Міжнароднага дня помнікаў і гістарычных мясцін. Задума, якая ўзнікла ў коле гідаў ды краязнаўцаў у 2008 і была рэалізаваная на наступны год, вылілася ў цікавы і надзвычай папулярны праект. Калі першы фэст у 2009 годзе налічваў толькі 25 экскурсій, то сёлета з 10 да 22 красавіка адбудуцца каля 300 экскурсій, прычым не толькі ў Беларусі, але і за яе межамі — у тым ліку ў Мадрыдзе, Празе, Вільні, Беластоку, Даўгаўпілсе і Маскве. Арганізатарамі фэсту сёлета выступаюць Беларускі камітэт ICOMOS, Нацыянальнае агенцтва па турызме і Беларускі фонд культуры.

Памылкі і недакладнасці ў надпісах на воінскіх пахаваннях — з’ява, на жаль, нярэдкая. Але часам такі ненаўмысны агрэх можа выглядаць не проста непрыгожа — нават непрыстойна.

Міжнародны дзень аховы помнікаў і памятных мясцін сёлета надзвычай удала супаў з рэспубліканскім суботнікам. Пагатоў, ужо не першы год у нас ёсць традыцыя адзначаць гэтае свята з рыдлёўкай або сякерай у руках — падчас талакі на тым ці іншым аб’екце спадчыны, які патрабуе нашага ўдзелу.

75 гадоў таму, у сакавіку 1944 года, нямецкай арміяй напярэдадні адступлення з Гомельшчыны былі створаныя Азарыцкія лагеры смерці. У іх гвалтоўна ўтрымлівалі каля 50 тысяч чалавек, каля 20 тысяч з іх загінулі. Сёння частка даследчыкаў лічыць, што гэта была спроба выкарыстання цывільнага насельніцтва ў якасці своеасаблівай біялагічнай зброі — у лагерах была справакаваная і пашыраная эпідэмія тыфу, якая, паводле задумы нямецкага вайсковага кіраўніцтва, павінна была спыніць наступ савецкай арміі. Лагеры ля Азарычаў існавалі толькі дзевяць дзён, але былыя вязні падкрэсліваюць, што гэта былі самыя страшныя дні ў іх жыцці, якія ім удалося перажыць толькі цудам.