27 ліпеня адбылася чарговая апаратная нарада міністра культуры Рэспублікі Беларусь Анатолія Маркевіча з начальнікамі ўпраўленняў і аддзелаў міністэрства. З дапамогай сродкаў відэасувязі удзел у нарадзе прынялі таксама начальнікі ўпраўленняў культуры абласных выканаўчых камітэтаў.

29 ліпеня ў Тэатры-студыі кінаакцёра пасля прэм’ернага паказу спектакля «Дзядзька Ваня» адбылося ўшанаванне народнага артыста Беларусі Аляксандра Яфрэмава з нагоды яго 70-годдзя. Міністр культуры Рэспублікі Беларусь Анатолій Маркевіч зачытаў віншавальныя словы Прэзідэнта краіны Аляксандра Лукашэнкі, адрасаваныя народнаму артысту, рэжысёру тэатра і кіно, сцэнарысту, і ад душы павіншаваў юбіляра з днём нараджэння.

Замежныя студэнты ў Беларускай дзяржаўнай акадэміі музыкі — далёка не навіна. Зусім не рэдкасць і шчырыя словы падзякі за добразычлівасць і набытыя веды. Але цяперашні выпадак — асаблівы. Дарас Набіль з Іярданіі наведаў сваю альма-матэр праз 36 гадоў з прапановай далейшага творчага супрацоўніцтва.

Як мы ужо паведамлялі, 23 ліпеня, у Нясвіжы адбылося выязное пасяджэнне калегіі Міністэрства культуры пад назвай “Аб ходзе выканання інвестыцыйнай праграмы, работ па капітальным будаўніцтве на аб’ектах культуры, што фінансуюцца за кошт рэспубліканскага бюджэту, умацаванні матэрыяльна-тэхнічнай базы і павышэння эфектыўнасці выкарыстання бюджэтных сродкаў”. Удзел у пасяджэнні прыняў міністр культуры Беларусі Анатолій Маркевіч.

Міжнароднае свята мастацтваў, што называецца “Славянскім базарам у Віцебску”, — гэта не толькі песні з вялікіх сцэнаў, да якіх прыкута ўвага прэсы і гледачоў: традыцыйна гэта і свята народнага мастацтва, народных майстроў. Менавіта да фестывальных ліпеньскіх дзён ужо многа гадоў прымяркоўваюцца вялікія і значныя падзеі — агляды, святы, конкурсы беларускіх рамёстваў, што збіраюць лепшых творцаў з усёй Беларусі і што робяць значны ўнёсак у адраджэнне многіх і многіх забытых беларускіх традыцый. Так і сёлета ў Віцебску прайшло свята-конкурс майстроў народнай цацкі і лялькі “Забава-2021”, якое не проста ўпрыгожыла фестывальныя віцебскія вуліцы і завабіла гледачоў цікавымі вырабамі, але і вызначыла лепшых лялечных і цацачных майстроў ажно ў сямі намінацыях! Гран-пры конкурсу “Забава-2021” атрымала Наталля Петухова з Лепельскага Цэнтра рамёстваў.

Мышкавічы — гэта калгас “Рассвет”. Калгас “Рассвет” — гэта Кірыла Арлоўскі. І вёска, і гаспадарка, і яе кіраўнік грымелі за савецкім часам не толькі на родны Кіраўскі раён, але і на ўвесь СССР. Усё, што было тады створана рукамі і розумам Кірылы Пракопавіча, засталося напамінам пра тое, як трэба працаваць на карысць простага вяскоўца. Маю на ўвазе і бібліятэку, пра якую сёння пойдзе гаворка. Інфармацыйная нагода таксама не абы-якая. У рэспубліканскім конкурсе “Бібліятэка — асяродак нацыянальнай культуры” Мышкавіцкая ўстанова сярод гарпасялковых і сельскіх бібліятэк заняла адно з прызавых месцаў “за значны ўклад у работу з падрастаючым пакаленнем”.

У Нацыянальным цэнтры сучасных мастацтваў адбываецца персанальная выстава гродзенскага графіка Юрыя Якавенкі. Назва — “Астральны нацюрморт”. Гэты праект доўжыць серыю персанальных выстаў лаўрэатаў Нацыянальнай прэміі ў галіне выяўленчага мастацтва.

У Нацыянальным цэнтры сучасных мастацтваў у Мінску адкрылася выстава маляваных дываноў “Зоры-зараніцы” — як водгулле прайшоўшага ў чэрвені ІІІ Міжнароднага фестывалю “ТэкСтыльны букет”. Гэты ўнікальны і своеасаблівы від традыцыйнага беларускага рамяства — маляванкі, жывапіс на палатне — апошнім часам актыўна адраджаецца ў творах сучасных мастакоў, якія не проста пераймаюць традыцыю, а натхнёна развіваюць ідэі, закладзеныя народнымі майстрамі і славутымі творцамі мінулага — Язэпам Драздовічам і Аленай Кіш. Самое месца правядзення выставы сведчыць пра тое, што маляванкі — і мастацтва, і сучаснае.

На тыдні ў Палацы мастацтва закрылася выстава, прымеркаваная да 35-годдзя з часу ўтварэння творчага аб’яднання “Няміга-17”. Працавала выстава два тыдні. Шкада, што так мала, бо далёка не ўсе, хто хацеў бы яе наведаць, паспелі гэта зрабіць. А цікавая яна і для тых, хто памятае час утварэння гэтай суполкі і шокавы эфект выстаў, якія ладзілі сябры “Нямігі -17” у гады, пераломныя не толькі для нашага мастацтва, але, бадай, для грамады ўвогуле. Для такіх гледачоў гэта вандроўка ў маладосць. Ды і творчая моладзь на выставе магла адкрыць для сябе тую акалічнасць, што многае з таго, што сёння трактуецца як адкрыццё, як прарыў у будучыню, па сутнасці з’яўляецца “вынаходніцтвам ровара” і “адкрыццём Амерыкі”. Наша сёння і ў пэўнай ступені заўтра ўжо было ўчора. Можна канстатаваць гэта з сумам, а можна спакойна прыняць як дадзенасць вядомай тэзы пра непазбежнае вяртанне ўсяго “на кругі свае”.

У палескай Рудабелцы, гарадскім пасёлку Акцябрскі, 24 ліпеня ў 11 раз прайшоў адметны яскравы Рэспубліканскі танцавальны фестываль “Берагіня”, які ладзіцца раз на два гады. Мерапрыемства гэта — сапраўдная перлінка ва ўсім беларускім культурным асяродку, бо яго задача паказаць не шоу, а сабраць калектывы, якія выконваюць аўтэнтычныя танцы пад спеўны і музычны акампанемент. І самае цікавае, што нават сярод дзяцей, падлеткаў і моладзі сёння хапае аматараў народнага мастацтва. Па падліках арганізатараў мерапрыемства, яно сабрала каля 300 чалавек, якія выступалі на канцэрце і ў рамках конкурсу. Галоўная місія падзеі — папулярызаваць, у прыватнасці, народны побытавы танец кожнага з рэгіёнаў краіны, якія шмат чым адрозніваюцца адзін ад аднаго, захаваць традыцыі нашых прашчураў, абмяняцца досведам работы з моладдзю.

Кніга Лёсаў, кажуць, захоўваецца ў нейкай таямнічай бібліятэцы. І ляжыць яна, відаць, паміж Бібліяй ды выданнем Генрыха Крамера “Молат вядзьмарак”. І сказана ў Той Кнізе Лёсаў, калі ў каго будзе век скасаваны. Не дай Бог на яе патрапіць. Я, да прыкладу, да такіх звестак яшчэ не падрыхтаваны. Да таго, праўда, што кожны дзень як апошні трэба пражыць, ужо дарос. І такой філасофіі мне пакуль дастаткова. Але што за таямнічая бібліятэка? Тут, відаць, і сумнявацца не варта: або Александрыйская, або Івана Жахлівага. Не паспелі праславіцца на ўвесь свет, як беззваротна зніклі. Шукалі — так і не знайшлі. Шмат ведаў — шмат суму? Так альбо інакш, але сваю ролю ў гісторыі яны адыгралі. У Александрыйскай, кажуць, у дзень да сотні навукоўцаў працавала… У любым выпадку, бібліятэкі знікаюць не ад добрага жыцця. Ці не натуральная падводка да сённяшняй аптымізацыі ў сферы культуры? Не. Я цяпер — пра іншае. Шмат пабачыў сельскіх бібліятэк і пераканаўся, што ёсць і такія: нібыта працуюць, але мёртвыя; ніхто нічога не чытае, а ходзіць сюды, каб гарбаты папіць ды апошнія навіны абмеркаваць. Такія вёскі, дзе згас агмень духоўнасці, і знікаюць, перакананы, у першую чаргу. Тут і без Кнігі Лёсаў усё зразумела.

Ведаеце, чаму аркестр імя Жыновіча застаецца вядомым і папулярным на працягу больш як 90 гадоў? Таму што тут працуюць такія ўнікальныя людзі, як Аляксандр Крамко. Аляксандр Яўгенавіч, дырыжор і саліст аркестра, па сумяшчальніцтве прафесар Беларускага ўніверсітэта культуры і мастацтваў, па ўласным прызнанні, не можа сядзець без працы. Нават падчас адпачынку яго дні звязаны з музыкай. Калі не робіць аранжыроўкі, дык сам практыкуе на шматлікіх інструментах або проста слухае ўлюбёную музыку самых разнастайных стыляў.

У выставачнай зале Клічаўскага краязнаўчага музея разгарнулася персанальная выстава заслужанага дзеяча мастацтваў, лаўрэата Дзяржаўнай прэміі Беларусі, прафесара Анатоля Арцімовіча.

Бібліятэкі Століншчыны атрымалі краязнаўчае выданне, гісторыка-краязнаўчы нарыс “Вёска Рубель на Століншчыне”, напісанае ўраджэнцам Рубля, вучоным Вабішчэвічам.

Чым вядома невялічкая вёска Бартнікі Баранавіцкага раёна? Тым, што тут захавалася капліца, унікальная для Беларусі. А яшчэ? Яшчэ тым, што 8 ліпеня (27 чэрвеня) 1804 года тут нарадзіўся буйнейшы беларускі скульптар і медальер ХІХ стагоддзя Рафал Слізень. А яшчэ тым, што ў 1844–1845 гадах, тут жыў і працаваў Ян Чачот. Ведаючы гэта, адну з краязнаўчых вандровак па Баранавіцкім раёне з мэтай стварэння турыстычнага маршруту “Шляхам Яна Чачота” мы вырашылі прысвяціць Бартнікам. У выніку чаго была зроблена яшчэ адна важная знаходка, пра якую мы і распавядзём.

200 гадоў таму, 11 лістапада 1821 года, нарадзіўся вялікі рускі пісьменнік Фёдар Дастаеўскі. За вякі яго творчасць не толькі не страціла актуальнасці, а выявілася яшчэ больш вострай і надзённай — Дастаеўскі ўваходзіць у спіс пісьменнікаў, якога ў нашы дні найбольш часта цытуюць і перакладаюць на іншыя мовы. Да юбілейнай даты прымеркаваная вялікая колькасць значных і цікавых мерапрыемстваў, і не толькі ў Расіі, а і па ўсім свеце. У Беларусі таксама: бо ўсе мы памятаем, што карані роду Дастаеўскіх — на беларускай зямлі і што Фёдар Міхайлавіч паходзіць з нашага старажытнага шляхецкага роду. 27 ліпеня ў Нацыянальнай бібліятэцы Рэспублікі Беларусь прайшло выставачна-асветніцкае мерапрыемства да 200-годдзя з дня нараджэння Ф. М. Дастаеўскага, падрыхтаванае Міністэрствам культуры Расійскай федэрацыі пры падтрымцы Міністэрства культуры Рэспублікі Беларусь і Нацыянальнай бібліятэкі Рэспублікі Беларусь.

У гэтым студзені прайшоў адзін варты ўвагі юбілей — і прайшоў ён, на жаль, міма грамадскай увагі. Самы загадкавы аб’ект з “беларускага спісу” ЮНЕСКА адзначыў 205-годдзе сваёй гісторыі. Пра Дугу Струвэ, вядома, многія чулі. Але далёка не кожны дасць рады патлумачыць, што ж яна такое і ў чым тут соль. Таму гэтым помнікам сусветнай спадчыны ганарымся мы неяк дзяжурна, дзеля праформы. Тым болей, прыналежыць ён не толькі нам, але адразу дзесяці краінам. Аднак калі ўсвядоміць, што Беларусь ідзе ў іх пераліку не праз коску, а з загалоўнай літары, стаўленне, мабыць, зменіцца.