Улетку 2011 года ў вёсцы Дзяржынск згарэў Дом культуры. І пасюль так і не паўстаў з попелу. На былым падмурку СДК ужо раскінула свае плошчы крама-бар, новага будынку ён не атрымаў. Адпаведна, уласнае 40-годдзе ўстанова будзе сёлета, напэўна, адзначаць “у прымаках” — у школе або дзіцячым садку вёскі. Перспектывы ўстановы пакуль падаюцца даволі цьмянымі. Тым не менш, імпэт яе супрацоўнікаў не згасае.

Гаючай крынічнай вады, якой славіцца Язна, мне прадэгуставаць не ўдалося. Затое ў гэтым аграгарадку я спатоліў смагу па іншым — зносінах з цікавымі ды імпэтнымі людзьмі. Гаварылі пераважна аб сельскай культуры. У некаторых вёсках, якія мне давялося наведаць (і пра іх я абавязкова напішу), яна літаральна выжывае. У Язна — проста жыве. Зрэшты, усё ж… няпроста. Жыве ў Сельскiм доме культуры, бібліятэцы і філіяле Мёрскай дзіцячай школы мастацтваў, размешчаных у адным будынку.

З пункту гледжання культуры, Любаншчына можа паспрачацца за званне самага-самага перадавога рэгіёна. Асабліва ў галіне прапаганды каранёвага беларускага фальклору. Але пакуль такія спаборніцтвы яшчэ не ладзяцца. Я вырашыў сам пераканацца, наколькі жывая там аўтэнтыка ў асобна ўзятай вёсцы.

Дабрацца ў гэтую вёску не так і проста. Фінішная прамая да яе ўяўляе з сябе дарогу, якая нагадвае сваім пакрыццём пральную дошку і нібы пытаецца падарожніка: “А ты ўпэўнены, што табе туды трэба?” Я, аднак, праявіў упартасць, і шкадаваць не давялося. Дрысвяты знаходзяцца практычна на мяжы трох дзяржаў — Беларусі, Літвы і Латвіі. Геаграфічная ўнікальнасць, вядома ж, адбілася і на тутэйшай культуры, сфарміраванай пад уплывам розных народнасцяў. А калі ўспомніць, што ўладальнікамі мястэчка некалі былі і знакаміты Караль Станіслаў Радзівіл па мянушцы Пане Каханку, і гетман Казімір Ян Сапега, і Міхал Клеафас Агінскі, то можаце ўявіць, якая аўра ахінае таго, хто туды трапіць.

Людзі ў гэтым горадзе сустрэліся мне душэўныя, далікатныя і з агеньчыкам. Так што па магчымасці наведаю Клічаў калі-небудзь зноў. Цікава будзе даведацца, што здарыцца праз пяць-шэсць гадоў з маімі юнымі суразмоўніцамі, з дырэктарам установы, якая больш любіць ствараць, а не кіраваць, з навуковым супрацоўнікам, што разам з калегамі прасоўвае актуальныя формы работы.

Да Новінаў з Мінска — рукой падаць. Спрактыкаваны кіроўца дамчыць за гадзіну з гакам. Адразу на ўездзе ў вёску размяшчаецца яе адзіная ўстанова культуры — эпіцэнтр усіх тамтэйшых мерапрыемстваў, кропка прыцягнення мясцовых творчых сіл і тых, хто да мастацтва прамога дачынення не мае. У кожнага з нас здараюцца дні, калі чамусьці апускаюцца рукі, а выберашся ў такую вёску, падыхаеш тутэйшым паветрам, пагутарыш з яе жыхарамі — і настрой паляпшаецца. Тут ты разумееш: жыве на сяле культура, хто б там чаго ні казаў! І жыць будзе!

Здымачная група тэлеканала АНТ на чале са спецыяльным карэспандэнтам Аляксандрам МАЦЯСАМ ехала ў Капыль здымаць сюжэт для рубрыкі “Малая радзіма” праграмы “Контуры”. Ехала, як сказаў бы злосны крытыкан, укараняць міф пра тое, што менавіта гэты горад, а не Кіеў, з’яўляецца месцам з’яўлення на свет Казіміра Малевіча. Ехала акурат у той дзень, калі, паводле некаторых крыніц, споўнілася 140 гадоў з дня нараджэння мастака. (Калі верыць крыніцам кананічным, юбілей гэты варта адзначаць у наступным годзе). Зрэшты, міфы міфамі. Абсалютная ж праўда заключаецца ў тым, што Капыль з’яўляецца радзімай калі не вялікага авангардыста, дык аўтара рэпартажу пра яго. Вядомы тэлежурналіст стаў чарговым V.I.P.-земляком, з якім спецыяльны карэспандэнт “К” здзейсніў экспрэс-тур у горад яго дзяцінства.

Дарога да гэтага населенага пункта ляжала акурат па знакамітым пантонным мосце праз Прыпяць, які ўжо стаў славутасцю не толькі для беларусаў. Што вам сказаць — уражвае, асабліва калі па ім ідзеш пешшу. Я не паленаваўся, не спалохаўся, вылез з мікрааўтобуса і ўпэўненымі крокамі перайшоў раку з аднаго берага на другі. Уражанняў хапіла і там, уласна, пра тое і мой аповед.

У створаным мною падчас падарожжаў па краіне рэйтынгу самых адкрытых суразмоўцаў кіраўнікі ўстаноў культуры Наваельні i тыя жыхары (а асабліва жыхаркі), якія маюць да яе шчыльнае дачыненне, з гэтага часу займаюць вядучыя пазіцыі. Адкрытых — не ў сэнсе крытыканства, а з пункту гледжання “хварэння” за сваю справу і захопленасці ёю. Мяркуйце самі.