У Батчы мне трэба было з’ездзіць хоць бы затым, каб пачуць, як спявае, вобразна кажучы, культавая фігура не толькі для гэтага месца, але і для фальклорнай Беларусі ў цэлым. Вярнуўшыся дадому, я пракруціў некалькі песень пары вядомых айчынных этна-калектываў — тых, што змешваюць у сваёй творчасці аўтэнтыку з сучаснымі тэхналогіямі. “У адны вароты” яны прайгралі. “А што ў гэтым аграгарадку “на кані” ў культуры ўвогуле?” — спытаеце вы. Адказваю.

Жыхары гэтай вёскі называюць яе па-рознаму — хто Яблонаўка, хто Яблынаўка. “Блытаніне” спрыяюць і дарожныя ўказальнікі: тыя, што па баках трасы М1 (на ўчастку Мінск — Брэст), паведамляюць пра знаходжанне населенага пункта, у назве якога пасля літары “л” ідзе літара “о”; той, што хаваецца на ўездзе-выездзе самой вёскі, абвяшчае, што за “л” — “ы”. Праўда, апошні вельмі пацёрты часам, таму і я буду прытрымлівацца афіцыйнага “ойконiма”.

Гледзячы на сённяшні Моталь, цяжка паверыць, што калісьці адміністрацыйна-тэрытарыяльна ён з’яўляўся вёскай. Ва ўсялякім выпадку, цэнтр яго мала чым адрозніваецца ад невялікага горада. У крокавай, а то і меншай даступнасці тут — Дом культуры, дзе знаходзяцца і бібліятэка, і Музей народнай творчасці, і гасцініца, і кафэ... Рай для прыезджых, што жадаюць правесці тут час культурна. І з карысцю для страўнікаў, бо месца гэта — радзіма знакамітага міжнароднага кулінарнага фэсту “Мотальскія прысмакі”. А таксама радзіма першага Прэзідэнта Дзяржавы Ізраіль Хаіма Вейцмана. Але за прысмакамі “К” адправіцца сюды налета — на чарговы форум. Пакуль жа “праінспектавала” дзве ўстановы культуры аграгарадка.

Гэты населены пункт служыць прыкладам таго, як пры абмежаваных магчымасцях і ў вельмі сціснутых абставінах можна “рабіць” культуру ў вёсцы. 73 жыхары засяляюць Леснiкi — у асноўным, людзі пенсіённага ўзросту. Якія і самі не хочуць проста “дажываць”, і якім не дае бавіць дні толькі ва ўспамінах аб мінулым і ў хвалюючым чаканні наступнага наведвання іх сваякамі чалавек яркі — і сваёй знешнасцю, і сваёй дзейнасцю. Пра такіх у гады развітога сацыялізму сказалі б — з актыўнай жыццёвай пазіцыяй. І як жа выдатна, што не зніклі яны і дагэтуль!

“К” не прывыкла шукаць лёгкіх шляхоў і агульных тэмаў, таму ў гэты раз яе карэспандэнт вырашыў не трывожыць сваёй увагай знакаміты і за межамі краіны Музей народнай творчасці “Бездзежскі фартушок” (тым больш, што пра яго наша газета неаднаразова пісала). І звярнуў погляд на іншыя ўстановы культуры, размешчаныя ў тым палескім аграгарадку.

Не раз і не два я рэдагаваў гэты тэкст. Але пачуццё, мякка кажучы, дыскамфорту ад яго канчатковай версіі мяне не пакінула. Фарбы не згушчаў, аднак і не прыхарошваў нічога — як ёсць, так ёсць. Пра сёе-тое пісаць не стаў. Напрыклад, пра заробкі ў гэтым аграгарадку ў не самы насычаны сельскагаспадарчымі працамі перыяд. Хіба дадаў трохі ад сябе аптымізму.

Вёска гэтая знаходзіцца, лічы, на ўскраіне Полацка. Нягледзячы на такую “дзёрзкую” назву, з культурай у яе, як і ў многіх іншых сёлах, усё кантрасна. Але аптымізму ў мясцовых работнікаў галіны — куды больш, чым неспакойлівых думак. Яны настроены і надалей працягваць рабіць сваю справу — шчыра ды на радасць грамадзе.

Улетку 2011 года ў вёсцы Дзяржынск згарэў Дом культуры. І пасюль так і не паўстаў з попелу. На былым падмурку СДК ужо раскінула свае плошчы крама-бар, новага будынку ён не атрымаў. Адпаведна, уласнае 40-годдзе ўстанова будзе сёлета, напэўна, адзначаць “у прымаках” — у школе або дзіцячым садку вёскі. Перспектывы ўстановы пакуль падаюцца даволі цьмянымі. Тым не менш, імпэт яе супрацоўнікаў не згасае.

Гаючай крынічнай вады, якой славіцца Язна, мне прадэгуставаць не ўдалося. Затое ў гэтым аграгарадку я спатоліў смагу па іншым — зносінах з цікавымі ды імпэтнымі людзьмі. Гаварылі пераважна аб сельскай культуры. У некаторых вёсках, якія мне давялося наведаць (і пра іх я абавязкова напішу), яна літаральна выжывае. У Язна — проста жыве. Зрэшты, усё ж… няпроста. Жыве ў Сельскiм доме культуры, бібліятэцы і філіяле Мёрскай дзіцячай школы мастацтваў, размешчаных у адным будынку.