Да Новінаў з Мінска — рукой падаць. Спрактыкаваны кіроўца дамчыць за гадзіну з гакам. Адразу на ўездзе ў вёску размяшчаецца яе адзіная ўстанова культуры — эпіцэнтр усіх тамтэйшых мерапрыемстваў, кропка прыцягнення мясцовых творчых сіл і тых, хто да мастацтва прамога дачынення не мае. У кожнага з нас здараюцца дні, калі чамусьці апускаюцца рукі, а выберашся ў такую вёску, падыхаеш тутэйшым паветрам, пагутарыш з яе жыхарамі — і настрой паляпшаецца. Тут ты разумееш: жыве на сяле культура, хто б там чаго ні казаў! І жыць будзе!

Здымачная група тэлеканала АНТ на чале са спецыяльным карэспандэнтам Аляксандрам МАЦЯСАМ ехала ў Капыль здымаць сюжэт для рубрыкі “Малая радзіма” праграмы “Контуры”. Ехала, як сказаў бы злосны крытыкан, укараняць міф пра тое, што менавіта гэты горад, а не Кіеў, з’яўляецца месцам з’яўлення на свет Казіміра Малевіча. Ехала акурат у той дзень, калі, паводле некаторых крыніц, споўнілася 140 гадоў з дня нараджэння мастака. (Калі верыць крыніцам кананічным, юбілей гэты варта адзначаць у наступным годзе). Зрэшты, міфы міфамі. Абсалютная ж праўда заключаецца ў тым, што Капыль з’яўляецца радзімай калі не вялікага авангардыста, дык аўтара рэпартажу пра яго. Вядомы тэлежурналіст стаў чарговым V.I.P.-земляком, з якім спецыяльны карэспандэнт “К” здзейсніў экспрэс-тур у горад яго дзяцінства.

Дарога да гэтага населенага пункта ляжала акурат па знакамітым пантонным мосце праз Прыпяць, які ўжо стаў славутасцю не толькі для беларусаў. Што вам сказаць — уражвае, асабліва калі па ім ідзеш пешшу. Я не паленаваўся, не спалохаўся, вылез з мікрааўтобуса і ўпэўненымі крокамі перайшоў раку з аднаго берага на другі. Уражанняў хапіла і там, уласна, пра тое і мой аповед.

У створаным мною падчас падарожжаў па краіне рэйтынгу самых адкрытых суразмоўцаў кіраўнікі ўстаноў культуры Наваельні i тыя жыхары (а асабліва жыхаркі), якія маюць да яе шчыльнае дачыненне, з гэтага часу займаюць вядучыя пазіцыі. Адкрытых — не ў сэнсе крытыканства, а з пункту гледжання “хварэння” за сваю справу і захопленасці ёю. Мяркуйце самі.

Гэтая вёска на Чэрвеньшчыне інтрыгуе ўжо самой сваёй назвай, якую так і карціць расшыфраваць. Але ў астатнім — вёска як вёска. Са сваім утоеным хараством, цішынёю і, зразумела, праблемамі — у першую чаргу, эканамічна-дэмаграфічнымі. Пра тое, як сапраўдныя патрыёты сваёй “малой радзімы” іх спрабуюць вырашыць сіламі культуры, і пойдзе гутарка ніжэй.

Пасля таго, як я пабываў у гэтым населеным пункце, зразумеў, чаму так баліць сэрца за сельскія бібліятэкі ў рэдактара аднаго з аддзелаў “К” Яўгена Рагіна — шматгадовага іх “даследчыка”. Чаму так непакоіцца яго душа за вёскі, якія з нейкага моманту пачынаюць лічыцца “бесперспектыўнымі”. Я пастараўся быць акуратным у апісанні ўсяго ўбачанага ў Балашэвічах. Найперш таму, што не хацеў незнарок зачапіць пачуцці жыхароў вёскі, якія шчыра вераць: самае лепшае і ў іх, і ў роднай старонкі — яшчэ наперадзе.

Напэўна, назваць гэты аграгарадок сталіцай беларускага народнага ткацтва было б, усё ж, занадта гучна. Але тое, што такі мастацкі промысел сярод іншых займае ў Мастоўскім раёне асаблівае месца — факт бясспрэчны. Таму і выбар майго правадніка па “культурных” Гудзевічах быў наканаваны — чалавекам гэтым павінен быў стаць той, хто і адраджаў там гэта рамяство. Пагатоў, знакамітая ткачыха Вера Ігнатаўна БЕЛАКОЗ, як мне па сакрэце паведамілі мясцовыя добразычліўцы, заўсёды “сячэ” тое, што думае. А для “К” гэта і трэба!

Ехаў я, ехаў у гэты аграгарадок, а перад вачыма стаяў той агаломшаны мужычок з інтэрнэту, што крычаў на злоўленую ім рыбу: “Яааааааазь!” Шоку — культурнага — такога, каб гыркнуць працяжна: “Вяаааааззззееее!”, я не адчуў, але сім-тым з убачанага і пачутага з вамі падзяліцца гатовы.

Знаёмства са Скiрмантава — былой вёскай, якая з 2010 года стала аграгарадком, — паказала, што, дзякуючы намаганням органаў улады рэгіёна і мясцовых дзеячаў культуры, гісторыя гэтай зямлі і яе традыцыі жывыя. Аднак пытанне іх пераемнасці справядліва хвалюе энтузіястаў.