Постаць Люты 2008г.
Уладзімір Шэлестаў. Непадобны да самога сябе
Адзін з найбольш папулярных акцёраў Нацыянальнага тэатра імя М.Горкага Уладзімір Шэлестаў працуе на знакамітых падмостках ужо трыццаць трэці год. Сёлета адзначыў шасцідзесяцігоддзе. Цягам паўнавартаснага творчага жыцця перайграў такую колькасць роляў, што сучасны Рускі тэатр без яго наўрад ці можна ўявіць. Амплуа сацыяльнага героя. Удзел Шэлестава ў спектаклі -- гэта, бадай што, факт інтэлектуальнай прысутнасці, высокай мастакоўскай загартоўкі. Тонкія псіхалагічныя нюансы ў характарах персанажаў як трымценне напятай струны. Нечаканыя зместавыя павароты роляў -- плён здатнасці да парадаксальнага мыслення. Акцёру вельмі важна штовечар весці дыялог з глядзельнай залай. Ягоныя героі заўзята абвяргаюць састарэлыя ісціны і абавязкова пацвярджаюць класічныя маральныя пастулаты. Нават выконваючы ролі адмоўных персанажаў, якія актыўна раздражняюць уласнай дробязнасцю і зацятасцю, ён здатны даказваць -- ад процілеглага -- жыццёвую неабходнасць чалавечай дабрыні. Уласна кажучы, акцёрская асаблівасць Шэлестава -- у здольнасці праз ролі ўзняць чалавечую годнасць да ўпэўненай вышыні. Са сцэны ён звычайна звяртаецца да простых людзей, якіх у глядзельнай зале большасць. А значыць, можна разважаць пра універсальны акцёрскі дар, падмацаваны мяккай сумленнасцю і палкай эмацыйнасцю. Гэта пацвярджаецца сыгранымі цягам жыцця ролямі, сярод якіх: Освальд («Здані» Г.Ібсена), Джэк («Усё ў садзе» Э.Олбі), Эліэйзера («Цяжкія людзі, або Жаніх з Іерусаліма» І.Бар-Іосефа), Слава («Улюбёнцы лёсу» А.Паповай), Паўлін, Клешч («Ягор Булычоў і іншыя», «На дне» М.Горкага), Беркутаў («Ваўкі і авечкі» А.Астроўскага), Напалеон («Ад’ютант-ша Яго Вялікасці» І.Губача). Асаблівая старонка ягонай творчасці -- праца над монаспектаклямі. Надзвычай уражваюць у ягоным выкананні «Рахманая» паводле Ф.Дастаеўскага, «Нобіль -- барвяны ўладар» паводле аповесці «Сівая легенда» У.Караткевіча, «Камедыя пра Барыса Гадунова і Грышку Атрэп’ева» паводле А.Пушкіна.
Далей
|
Снежань 2007г.
Барыс Герлаван. Чалавек уяўнай прасторы
Уражальная сцэнічная прастора Нацыянальнага тэатра імя Янкі Купалы сёння непадзельна належыць Барысу Герлавану. Ён -- галоўны сцэнограф краіны. І гэта настолькі відавочны факт, што наўрад ці хто-небудзь захоча яго аспрэчыць.
Народны мастак Беларусі, лаўрэат Дзяржаўных прэмій СССР і БССР, галоўны мастак Купалаўскага тэатра працуе на першых падмостках краіны вось ужо 45 гадоў. Прыдумаў сцэнаграфію амаль што сотні спектакляў. Барыс Федасеевіч -- уладар. Стварае і ўладкоўвае прастору ў межах знаёмага да кожнага кубічнага сантыметра чорнага кабінета. Будуе новы свет адпаведна сваім мастакоўскім уяўленням. Вынаходзіць мікракосм для ўяўных персанажаў, якіх купалаўскія акцёры надзяляюць плоццю і душой.
Сярод яго спектакляў «Што той салдат, што гэты» Б.Брэхта, «Раскіданае гняздо» і «Тутэйшыя» Янкі Купалы, «Рэвізор» М.Гогаля, «Радавыя» А.Дударава, «Бура» У.Шэкспіра, «Мудрамер» М.Матукоўскага, «Трыбунал» А.Макаёнка, «Ромул Вялікі» Ф.Дзюрэнмата, «Страсці па Аўдзею» У.Бутрамеева, «Чычыкаў» паводле М.Гогаля... Згадваю самыя знакамітыя, бо ўсіх не пералічыш.
У Беларускай акадэміі мастацтваў майстра стварыў сваю сцэнаграфічную школу. Ягоныя вучні заяўляюць пра сябе ярка і таленавіта. Сцэнаграфічны почырк -- адметны. Безумоўна, ад прафесара Герлавана.
Дарэчы, ягоная майстэрня знаходзіцца на самым высокім паверсе Купалаўскага тэатра. Там утульна і цёпла, заўсёды кава, самы смачны ў горадзе чай і самыя салодкія цукеркі. Але так сталася, што на свой тэатр Барыс Федасеевіч паглядае нібыта крышачку зверху. Сярод купалаўцаў карыстаецца бясспрэчным аўтарытэтам. Без ягонай згоды не вырашаецца ніводнае творчае пытанне. Герлавана не тое што пабойваюцца -- яму ніколі не пярэчаць.
Далей
|
Верасень 2007г.
Уладзімір Зінкевіч. Мастацтва -- не рынкавая машына
Яго карціны нагадваюць сны з іх мройнай недакладнасцю, фрагментарнай размытасцю, але з жывым ясным бачаннем дэталей, праз якія ўгадваюцца рэальныя падзеі. Вобразы палотнаў шматузроўневыя і эмацыянальна насычаныя. Яны -- вынік парадаксальных разваг і складаных асацыяцый, частка прыадкрытага для гледача ўнутранага свету мастака.
Уладзімір Зінкевіч, заслужаны дзеяч мастацтваў Беларусі, загадчык кафедры манументальна-дэкаратыўнага мастацтва БДАМ, больш вядомы ў нашай краіне і за яе межамі сваімі станковымі жывапіснымі работамі. У яго карцінах няма сюжэтаў, якія лёгка расшыфраваць, просталінейных тэм, канкрэтнасці партрэтнага жывапісу. Тут усё -- бясконцае супастаўленне пачуццяў і інтэлекту, вобразаў непадуладнай свядомасці і лагічных высноў. Гэта гульня, якая ніколі не страчвае сэнсу і не абмяжоўваецца адным палатном. Работы мастака нібы сатканы з алагізмаў: глухі жывапісны фон дае ілюзію цвёрдасці і непарушнасці, а накладзеныя на яго карункі вытанчанай жывапіснай тканіны ствараюць уражанне крохкасці. Фігуры, твары, прадметы без прасторы і паветра падкрэсліваюць адчужанасць дзеяння ад рэальнага жыцця. Палотны У.Зінкевіча -- бадай што містыфікацыя існуючага свету, магчымасць адначасова прыадкрыць свой унутраны свет і схаваць яго.
Сам мастак не любіць тлумачыць уласныя творы і лічыць, што дасведчаны крытык і ўдумлівы глядач з лёгкасцю разгадае іх таямніцу.
Далей
|
Ліпень 2007г.
Алег Залётнеў. Трыццаць тры такты
Кампазітар найперш уяўляецца чалавекам «не ад гэтага свету». Лунае, так бы мовіць, у аблоках, бачыць нябачнае, чуе нячутнае, грае на струнах дажджу.
Кампазітар Алег Залётнеў выдатна рамантуе разеткі, выключальнікі, таршэры і настольныя лямпы. Цягам доўгага знаёмства гэта сталася свайго кшталту рытуалам: «А чаму тут святло не гарыць? -- (пытанне задаецца ледзь не з парога). -- Адвёртка знойдзецца?»
Зрэшты, такую любоў да спраўнага электраабсталявання можна было б патлумачыць узнёсла: лямпачка -- усё ж які-ніякі заменнік сонца. Аднак водаправодныя краны, з якіх капае, кампазітар таксама выяўляе імгненна, пасля чаго просіць ужо не адвёртку, а пласкагубцы. І засмучаецца, калі іх у гаспадарцы няма. І абвяргае тым самым тэзіс наконт лунання ў аблоках.
Ён увогуле шмат што ўмее рабіць рукамі, а ў ягонай працоўнай кніжцы ёсць нават такі запіс, датаваны 1993-м годам: «сталяр 3-га разраду» (час быў цяжкі, трэба было карміць сям’ю).
Пры ўсім гэтым у яго няма хобі. Хобі, лічыць ён, -- адзнака пэўнай неадпаведнасці, нейкага ўнутранага канфлікту, калі чалавек займаецца не тым (або не зусім тым), да чаго закліканы.
Ведаючы Алега Барысавіча яшчэ з ягоных кансерваторскіх часоў, сведчу: з ім можна добра пагаманіць на самыя розныя побытавыя тэмы, атрымаўшы пры гэтым і карысныя парады, і рэальную дапамогу, -- але размова ў рэшце рэшт абавязкова скіруецца (будзе ім скіравана) у музычнае рэчышча. Гэта непазбежна, як надыход раніцы. І натуральна, як спеў шпака.
Не, Алег Залётнеў не «апантаны музыкай» -- ці не ў кожнай апантанасці можна згледзець або знарочыстасць, або адценне вар’яцтва. Ён -- «ад гэтага свету», абсалютна нармальны, нічога з сябе не строіць, а музыкай жыве -- насамрэч.
Далей
|
Травень 2007г.
Уладзімір Мішчанчук. Вучыць хадзіць і … лятаць
Сярод шматлікай акцёрскай браціі відавочна існуюць асобы, да якіх прафесія нібы прырастае. Быццам у прынцыпе яны неадлучныя ад тэатра. Гэта выразна выяўляецца ў ледзь перабольшаных рухах і жэстах, якія падкрэсліваюць кожнае слова; ва ўзбуйненай міміцы, што адмыслова афарбоўвае кожную фразу. Здаецца, такія акцёры няздатныя да інтымнай гаворкі твар у твар -- ім абавязкова патрэбны аўдыторыя і адлегласць ад суразмоўцы. Калі заслужаны артыст Рэспублікі Беларусь Уладзімір Мішчанчук ляціць па калідорах акадэміі, мімаходам вітаючы ўсіх усмешкамі і шырокімі жэстамі, робіцца зразумела, што ролі, якіх ён за сваё жыццё перайграў вялікую колькасць на розных сцэнічных пляцоўках, ягоную прыродную патрэбу ў відачынстве не задаволілі. Дый на сцэне ён неўтаймоўны ў выразных акцёрскіх праявах, усе прапанаваныя ім нюансы ніколі не паспяваеш адсочваць. Затое атрымліваеш асалоду. Заўсёды цікава, калі акцёрства б’е цераз край. Уладзімір Мішчанчук не проста выдатны акцёр, на працягу амаль двух дзесяцігоддзяў ён -- дэкан тэатральнага факультэта. Пасада адказная і паважная. Міжволі думаеш: што ў ім пераважае -- творца ці адміністратар? Як свабодная і палётная натура спалучаецца з ментарствам і адміністраваннем? Зрэшты, не толькі пра гэта была наша гаворка.
Далей
|
Чэрвень 2006г.
Кветкі на асфальте
Аголеныя акцёры, целы якіх абцягнуты сеткамі з-пад бульбы, моўчкі, без руху, роўным шэрагам ляжаць на падлозе. Іх галовы амаль дакранаюцца да ног насцярожана-напружаных гледачоў, што ў першым радзе партэра.
Далей
|
Назад
|
|