Сёння "К" працягвае распавядаць пра ўнікальную асобу ў гісторыі нацыянальнай культуры — Алену Аладаву.

А далей я распавяду пра амаль дэтэктыўны лёс вядомай дыпломнай карціны “Вяселле” Леаніда Шчамялёва, якая дзякуючы Алене Аладавай захавалася для нашага мастацтва.

Аднойчы Алена Аладава, знаходзячыся ў Маскве па справах набыцця ў прыватных калекцыянераў твораў рускага мастацтва для Дзяржаўнага мастацкага музея БССР, вырашыла наведаць “Куток Дурава” (з 1982 года — Тэатр жывёл імя Уладзіміра Дурава). Там працаваў адзін з яе добрых знаёмых яшчэ па даваенных часах. І так атрымалася, што ў пакойчыку, адразу за сланоўнікам, ей паказалі забруджанае палатно са знакамітым “Няроўным шлюбам” выдатнага мастака-перасоўніка Васіля Пукірава: “Як вам, Алена Васільеўна, гэта копія?” Аладава доўга ўглядалася ў карціну, параўноўваючы яе з “Няроўным шлюбам” 1862 года, які экспануецца ў Траццякоўцы. І нейкае шостае пачуццё вымушала думаць, што “дураўская” рэч — не копія! Словам, пайшла на рызыку — набыла “копію” за невялікія грошы. А калі ў Мінску яе адрэстаўравалі, высветлілася: гэта — аўтарскі варыянт-паўтор, зроблены Пукіравым у 1875-м!

Дзе ўпершыню са сцэны загучала беларуская мова і адкуль пачалася акадэмічная гісторыя айчыннага мастацтва? Шукаем музычныя адрасы сталічнага Верхняга горада з заслужаным артыстам Рэспублікі Беларусь Віктарам Скарабагатавым.

Выстава графікі “Горад, які мы не бачылі. Мінск на малюнках 1940 — 1950 гадоў”, разгорнутая цяпер у Гарадской мастацкай галерэі твораў Леаніда Шчамялёва, паказвае, як выглядаў Мінск пасля вызвалення. Таксама можна пабачыць некоторыя эпізоды новага будаўніцтва на праспекце імя Сталіна. Работы аўтарства Іосіфа Лангбарда, Георгія Заборскага, Уладзіміра Караля, Сяргея Святліцкага, Уладзіміра Стальмашонка. Усяго — пяць дзясяткаў твораў.

Ад эканамістаў ці палітыкаў па ўсім свеце штогод чуеш адно і тое ж: “у нашы цяжкія часы…” Але скажыце: якія часы былі лёгкімі? Хаця б тыдзень? Не, такога не было! Але тут і я пачну звышбанальна: “У наш час, як прынята казаць, нялёгкі, яшчэ 7 красавіка ў канцэртнай зале “Верхні горад” мінчане сталі сведкамі падзеі, якую можна ахарактарызаваць як узноўленае гучанне срэбра.

“Беларусь лічаць сухапутнай краінай. Кандыдат гістарычных навук Андрэй КІШТЫМАЎ падобнае сцвярджэнне абвяргае: Беларусь спаконвеку жыве на водападзеле, на ростанях водных магістраляў, і таму яе можна лічыць вялікай рачной дзяржавай. А значыць, і марской — бо, як вядома нават першакласніку, кожная рака рана ці позна ўпадае ў мора. У апошнім гісторык здолеў пераканацца на ўласным досведзе падчас сваіх шматлікіх водных падарожжаў у складзе экіпажу славянскай ладдзі альбо дракара вікінгаў. Экспедыцыі, кожная з якіх цягнулася больш за месяц, ахапілі практычна ўсе буйныя рэкі Усходняй Еўропы і тры найбліжэйшыя да нас моры — Балтыйскае, Чорнае і Азоўскае. Аднак пры гэтым ці не кожны з дзясятка размаітых маршрутаў праходзіў праз тэрыторыю Беларусі.

У светлагорскіх аматараў выяўленчага мастацтва ёсць усе падставы павіншаваць галоўную навучальную ўстанову краіны ў сферы мастацтва з 70-годдзем. За 23 гады існавання нашай карціннай галерэі “Традыцыя” імя Германа Пранішнікава мы пабачылі каля 600 выставак. А ў фондзе з’явілася 526 твораў, якія маглі б скласці гонар любога мастацкага музея. Але найбольш памятнымі экспазіцыямі і найбольш каштоўнымі экспанатамі сталі тыя, што адбыліся і належаць выкладчыкам Беларускай дзяржаўнай акадэміі мастацтваў.

Мастак Алег Луцэвіч пражыў больш за 90 год, нарадзіўся ў 1924-м, пайшоў з жыцця сёлета. Ён валодаў асаблівым талентам — вучыць іншых, перадаваць творчы досвед моладзі. Педагогіка была ягоным пакліканнем. Многім вядомым сёння творцам ён дапамог знайсці ўласны шлях у мастацтве. Сярод вучняў Алега Вікенцевіча і жывапісец Ігар Бархаткоў. Сваімі ўспамінамі пра настаўніка ён дзеліцца з чытачамі “К”.