Культура… кавы. Не расчаруем?

№ 46 (1120) 16.11.2013 - 22.11.2013 г

Таша ЛАПАЦЕНКА, антраполаг гастранаміі, ганаровы сябра і дарадца Гільдыі шэф-кухараў Беларусі
Для мяне кава ўжо даўно перастала быць проста напоем. Цяпер гэта адзін з кампанентаў зносін, яшчэ адна магчымасць даведацца пра чалавека ці пра месца, у якое прывёў мяне лёс заўзятага вандроўніка. Культурны складнік, калі жадаеце. “Ты хочаш ведаць, што гэта за месца? — пытаўся ў мяне добры знаёмы і, па сумяшчальніцтве, вядомы рэстаранны аглядальнік. — Замаўляй каву, прычым твой заказ павінен быць складаным ды імклівым. Што б ты ні выбрала, каву прасі адразу ж, і калі яны яе гатаваць не ўмеюць ці не любяць, дык і ежу ты атрымаеш прыблізна такую ж”.

/i/content/pi/cult/454/9564/5-1.jpg

Неяк так павялося, даўно ўжо, што мае ўспаміны пра гарады, у якіх давялося пабываць, іх успрыняцце непарыўна звязаны з кавай, харчовымі рынкамі і вулічнай ежай. Прычым калі ў якім-небудзь горадзе каву гатаваць не ўмеюць ці не любяць, дык і горад сам па сабе аказваецца не вельмі цікавым, а то і шчыра сумным… А што ж Мінск? Ці здзівім хакейных заўзятараў праз якія паўгода? Або хаця б не расчаруем?

Добра чалавеку, у горадзе якога кава варыцца на кожным куце, дзе кожная кавярня здольная дагадзіць табе, пачынаючы ад смаку ды заканчваючы правільнай пенкай. Але калі ў цябе няма магчымасці атрымліваць асалоду ад добрай кавы, дык, па меншай меры, заўсёды застаецца шанц знайсці адносна прымальны варыянт за ўмераныя грошы.

Ды вось праблема: у сістэмы грамадскага харчавання нашай сталіцы — своеасаблівая логіка. І свой лёс. Прычым, каб зразумець гэта, вам хопіць некалькіх візітаў у гарадскія кавярні. Прынамсі, мне хапіла.

…Тым летнім вечарам я доўга распавядала сябрам гісторыю адной з самых вядомых кавярняў на планеце, размахвала рукамі, прыводзіла факты і цытавала рэцэпты. “Навошта распавядаць, калі можна дапамагчы выбраць, — сказалі мне. — Тут непадалёк, па лініі метро, ёсць невялікая кавярня з падобным асартыментам. Паехалі!”

Пасля візіту ў тую кавярню мне падумалася (хаця пытанне, вядома, рытарычнае): навошта пісаць назву кавы, якую ты дакладна не ведаеш, як гатаваць? Фрапучына. Што можа быць прасцей? Насыпаў у блэндар лёду пабольш, дадаў каву, вяршкі, смачнага сіропа, здрабіў. На выхадзе мы атрымліваем густую салодкую субстанцыю, якую можна смела абмешваць збітымі вяршкамі і паліваць карамельным, напрыклад, соусам. Але дзяўчыне-барыста, відаць, адкрыліся новыя гарызонты, бо замест чаканага і завочна любімага напою мы атрымалі… кававае малако, злёгку цёплае і надзіва нясмачнае. І вось што рабіць з гэтым? Адмаўляцца, патрабаваць перарабіць, распавядаць, як трэба, ці проста папрасіць дазволу зрабіць усё самой? Няўжо з усіх, хто яго замаўляў, толькі я ведаю, як тое фрапучына выглядае?..

Мы бяромся казаць пра тонкасці прасмажвання стэйка, ладзім пафасныя конкурсы кухараў, у тым ліку па тэлебачанні, пішам артыкулы і літаральна вылузваемся са скуры, намагаючыся сказаць, няхай і не заўсёды дарэчнае, але сваё роднае слова ў свеце гастранаміі. Разносячы ў пух і прах няякасныя стравы і агідны сэрвіс, мы забываемся на тое, што праўда не ў тым, хто грамчэй крыкне прапісную ісціну, а ў тым, хто навучыцца ветліва, ды цвёрда вяртаць тое, што не падабаецца ці дрэнна прыгатавана. Можа, наш уласны шлях у суровы свет гастранаміі павінен пачацца з умення галасаваць рублём? Што скажаце?

Аўтар: Таша ЛАПАЦЕНКА
пазаштатны аўтар газеты "Культура", антраполаг гастранаміі, ганаровы сябра і дарадца Гільдыі шэф-кухараў Беларусі