 |
Армянскі ансамбль “Эрэбуні”. |
6 кастрычніка, у час ІІ раённага фестывалю нацыянальных культур “Шматгалоссе Барысаўшчыны”, мы мелі шчаслівы шанц пабачыць на сцэне Старабарысаўскага СДК сканцэнтраваную па форме і змесце мадэль дружнай, творчай і стваральнай шматнацыянальнай Беларусі — не заўтрашняй, а менавіта сённяшняй. Бо, як справядліва зазначылі намеснік старшыні Барысаўскага райвыканкама Іван Каратыш і намеснік начальніка аддзела па справах мастацтваў упраўлення культуры Мінгарвыканкама Чэслаў Муліца, наша краіна спрадвек была і застаецца ўтульным ды гасцінным домам для шматлікіх нацыянальнасцей, прадстаўнікі якіх, не губляючы сваёй самабытнасці, дадаюць непаўторныя фарбы ў шматколерную палітру беларускіх традыцый. Прыклад гэтага — народнае аматарскае аб’яднанне “Шматгалоссе”, што “базуецца” ў Касцюкоўскім СДК, але вядома далёка за межамі Барысаўшчыны, — яно мае ў сваім складзе прадстаўнікоў 15 нацыянальнасцей, неўтаймоўная прага якіх да творчага самавыяўлення і паклала пачатак фестывалю “Шматгалоссе Барысаўшчыны”.
Спеўнае яго суладдзе, без перабольшвання, можа паслужыць узорам міжнацыянальнай еднасці для іншых краін.
Начальнік аддзела мясцовага ЗАГСа Тамара Красоўская не без гонару паведаміла нам, што ў суботу, 6 кастрычніка, Барысаўшчына адсвяткавала аж 38 вяселляў, у тым ліку і інтэрнацыянальных. На Беларусі, як вядома, пражываюць прадстаўнікі больш чым ста нацыянальнасцей і народнасцей. У Барысаўскім рэгіёне — больш чым 67-мі. Тлумачыцца гэта тым, што раён — самая буйная адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў рэспубліцы, дый умовы для жыцця і творчасці — адны са спрыяльных. Вось і атрымліваецца, што беларусаў у рэгіёне 73,1 працэнта, рускіх — 17,2, палякаў — 2,8, украінцаў — 0,4, столькі ж яўрэяў, 1,2 працэнта ў горадзе, у раёне — 2,7 працэнта прадстаўнікоў іншых нацыянальнасцей. Гэта грузіны, абхазцы, азербайджане, армяне, цыгане, чэхі, літоўцы, эстонцы, малдаване… Уяўляеце, якое суквецце традыцый, які
 |
Народны ансамбль “Траецкія музыкі”. |
адмысловы дэмаграфічны, нацыянальны і канфесійны партрэт рэгіёна! І прыток іншаземцаў, для якіх Барысаў і раён становяцца не проста месцам жыхарства, а — другой радзімай,працягваецца. Нават грэкі і кітайцы ўжо ёсць… Штогод на Барысаўшчыне рэгіструецца каля ста шлюбаў з замежнікамі. Прычынай таму — сусветна прызнаны факт: няма больш прыгажэйшых дзяўчат, чым беларускі! І большасць сужэнцаў у апошні час застаюцца на гэтай Богам аблашчанай зямлі. Адзін з немцаў, узяўшы беларусачку, вырашыў заснаваць на Барысаўшчыне фермерскую гаспадарку…На Брылёўскім полі, ля мемарыяла Айчыннай вайны 1812 года маладыя фатаграфуюцца. Прыгажосць вакол — выключная: кастрычніцкія барвы змешанага падлеску, велічная панарама бярэзінскай поймы і апошні гусіны клін у захмараным восеньскім небе. І шчаслівыя пары — як сімвал неўміручасці жыцця.
“Ме шэн міквархар!”“Гэта па-грузінску — “Я люблю цябе”, — расказвае Кахабер Цыракідзэ, — люблю Беларусь, яе народ і старадаўнюю культуру, якая стала роднай!”.
Каха ў Беларусі з 1987 года, у Барысаве — з 1993-га. Жонка Ірына, натуральна, беларуска. А сам Каха лічыць сябе “беларусагрузінам”, адзін з актыўных удзельнікаў народнага музычнага ансамбля “Асалода” (кіраўнік — Ірына Саўкіна), які дзейнічае пры СДК вёскі Касцюкі з 1995 года і стаў асновай раённага народнага аматарскага аб’яднання “Шматгалоссе”.
Яшчэ першы раённы фестываль нацыянальных культур на Барысаўшчыне, які прайшоў 5 гадоў таму, засведчыў веліч і хараство суквецця нацыянальных культур, раскрыў таленты самых розных людзей, з’яднаных любоўю да народнага мастацтва, годна радставіў рэгіён і на Рэспубліканскім фестывалі нацыянальных культур у Гродне.
Кіраўнік аб’яднання “Шматгалоссе” Наталля Кавалеўская ўпэўнена, што за такімі фарміраваннямі на Беларусі — будучыня. І наўрад ці дзесьці ў замежжы могуць пахваліцца такім міжнацыянальным сяброўствам, якое спараджае самыя розныя творчыя праекты… Члены “Шматгалосся” — малодшаму 6 гадоў, старэйшаму за 70 — пачуваюць сябе адзінай сям’ёй. І “сям’ю” гэтую падтрымліваюць і Міністэрства культуры, і мясцовыя раённыя ўлады. А апарат Упаўнаважанага па справах рэлігій і нацыянальнасцей Савета
 |
Ансамбль карэйскага танца з Сеула. |
Міністраў РБ выдаткаваў 9 мільёнаў рублёў на набыццё нацыянальных касцюмаў. Тлумачыцца такая першарадная ўвага выключна проста: менавіта праз культуру і дружбу народаў вырашаюцца пытанні і ўнутранай, і знешняй палітыкі нашай краіны.
Натуральна, што ў “Шматгалосся” з’явіліся на Беларусі паслядоўнікі. Па словах дырэктара Рэспубліканскага цэнтра нацыянальных культур Ірыны Лемцюговай, аналагічныя аматарскія аб’яднанні ўжо дзейнічаюць у Ганцавіцкім ДК (“Карагод”) і ў Мёрскім раёне (“Дружба”). На нашых вачах на Беларусі нараджаюцца новыя формы клубнай работы.
Раённы фестываль “Шматгалоссе Барысаўшчыны” — толькі адзін з кірункаў дзейнасці мясцовага аддзела культуры па згуртаванні людзей добрай волі. Маюцца на ўвазе і фестывалі “Моладзь Беларусі і Расіі ў ХХІ стагоддзі”, “Барысаўскі прыстанак”, дзе сустракаюцца прадстаўнікі Беларусі, Расіі, Украіны, Балгарыі, Германіі.З кожным годам павялічваецца фінансаванне аддзела культуры, павялічваецца, натуральна, і духоўная аддача ад мерапрыемстваў міжнароднага характару.
“Мы рэалізоўваем сябе! — у адзін голас даводзілі і грузін Каха Цыракідзэ, і беларуская ўкраінка Вікторыя Чарняк, якая таксама працуе ў аддзеле культуры і ўваходзіць і ў “Асалоду”, і ў “Шматгалоссе”. — І кожны наш канцэрт, кожная наша сустрэча прыносіць нам неймаверную радасць!”. І з гэтай высновай немагчыма не пагадзіцца. Радасць гэтая наўпрост перадаецца і гледачу-слухачу. Радасць ад суладнага, шчырага і непасрэднага ўспрыняцця жыцця, дзе няма заштампаванасці, адно толькі найвышэйшы напал эмоцый ад усведамлення таго, што побач спявае, танцуе і радуецца сябра-аднадумца. Толькі такое мастацтва, неаспрэчна, напоўніцу кранае душу і прымушае ганарыцца і сабой, і суседам, які заўжды прыйдзе на дапамогу.
Мы цалкам пагадзіліся з начальнікам аддзела культуры Барысаўскага райвыканкама Аленай Ягоравай: ІІ раённы фестываль “Шматгалоссе Беларусі”, фестывальны канцэрт “Квітней, Беларусь!” не сорамна паказаць і на сталічнай сцэне. Прынамсі, гэта не танная эстрада, дзе кожнае выступленне падобнае на папярэдняе. Прадстаўнікі “Шматгалосся” здолелі захаваць код уласнай нацыянальнай годнасці. У выніку выступленні выглядалі арганічнымі і ўзаемадапаўняльнымі. І ўслед за пранізлівай песняй на ідыш не менш хвалююча гучала туркменская песенная споведзь пра любоў і каханне. Менавіта пра гэтыя пачуцці даводзіў гледачу і армянскі танец. І не патрэбны быў перакладчык, бо мова мастацтва палягае па-за межамі моўных непаразуменняў. Дарэчы, як родныя на старабарысаўскай сцэне ўспрымаліся і карэйскія танцоркі (ансамбль танца Універсітэта мастацтваў з Сеула, які знаходзіцца цяпер на стажыроўцы ў Беларускім універсітэце культуры і мастацтваў, не мог не завітаць на гэтае свята народаў і нацыянальнасцей)…
І калі ў заключнай вакальна-харэаграфічнай кампазіцыі “У сям’і адзінай” сышліся на
 |
Тэатр авангарднага касцюма “Магія”. |
І не толькі мовай танца і песні размаўляла ў той вечар “Шматгалоссе”. Касцюкоўскі СДК сустрэў гасцей фестывалю неверагодным россыпам нацыянальных страў. Не адну гадзіну завіхаліся на кухні гасцінныя гаспадыні — прадстаўніцы многіх нацыянальных культур, — каб кожнаму ўдзельніку свята пачастунак прыйшоўся па душы. Кулінарны працяг фестывалю быў распачаты парадам нацыянальных хлябоў. А потым пачаўся сапраўдны пір, на якім таксама вялі рэй сяброўства, шчырасць і гасціннасць. І тут таксама не патрэбны былі перакладчыкі: долма дапаўняла манты, а бішбармак — шашлык і мамалыгу. Не абышлося, безумоўна, і без дранікаў. Кулінарнае свята цалкам адпавядала назве — “На любы густ”.
Дарэчы, дырэктарка Касцюкоўскага СДК Наталля Тупік з радасцю паведаміла, што Дом культуры не так даўно перабраўся ў будынак былой школы, і гэта, неаспрэчна, чарговы падарунак мясцовых улад. З’явіліся памяшканні для музеяў, прысвечаных гісторыі “Асалоды” і “Шматгалосся”.
А спартыўная зала, дзе і ладзілася Свята нацыянальных страў, вельмі зручная для правядзення маштабных конкурсаў, дыскатэк, канцэртаў…І фестывальны канцэрт, і выстаўка народнай творчасці нацыянальных культур “І ў сэрцы, і ў творах — Радзіма”, і свята кухань лепш за любую дыпламатыю пераконвалі, што людзі на Барысаўшчыне, як і на Беларусі ў цэлым, аб’ядноўваюцца не па нацыянальных прыкметах, а па чысціні і цеплыні душ. Вось каб жа ва ўсім свеце так!
Андрэй СТАРЖЫНСКІ,
Андрэй СПРЫНЧАН (фота),
нашы спецкарэспандэнты
Мінск — Барысаў —Касцюкі — Мінск