Чым вымяраецца лёгкасць?

Макет дэкарацыі да спектакля “Гамлет” У.Шэкспіра Дзяржаўнага акадэмічнага драматычнага тэатра імя М.Горкага, 1997 г.

Так сталася, што на працягу свайго актыўнага творчага жыцця Дзмітрый Максімавіч не абмяжоўваўся адным-адзіным накірункам дзейнасці. Структурнасць творчага мыслення вызначыла першая адукацыя — архітэктурная і, адпаведна, прафесія, якая спадарожнічае яму праз усё жыццё. А досвед тэатральнага мастака, здольнага аднолькава тонка пранікнуць у спецыфіку пастановак тэатра драматычнага і музычнага, спалучаўся і ўзаемадапаўняўся работай у кінематографе на “Беларусьфільме” і “Таджыкфільме”.

Усе гэтыя творчыя аспекты знайшлі сваё адлюстраванне ў “Таямніцах прасторавых структур”. На першым паверсе выставачнай залы “гаспадарыла” тэатральнае мастацтва ў выглядзе макетаў, эскізаў дэкарацый і касцюмаў да спектакляў, створаных Дзмітрыем Мохавым у розныя гады, прычым не толькі ў беларускіх тэатрах. А вось галерэя другога паверха аказалася даволі нечаканай і ў пэўнай ступені нават правакацыйнай: дакладна вывераны праект рэканструкцыі віцебскай Ратушы смела суседнічаў з “рэканструкцыямі”-эскізамі да фільма “Хрыстос прызямліўся ў Гародні”. І далей — “мастацкая апрацоўка” самой прыроды, калі палатном для стварэння “прасторавых структур” робяцца не проста чыстыя аркушы паперы, а пейзажныя фотаздымкі.

Да таго ж мастак не абмяжоўваецца адно толькі ўласнай творчасцю: Мохаў рыхтуе маладых сцэнографаў на базе Беларускай дзяржаўнай акадэміі мастацтваў, перадаючы ім сакрэты гэтай шмат у чым загадкавай прафесіі. І, пагаджаючыся з класікам адносна таго, што немагчыма праверыць алгебрай гармонію, хачу ўсё ж дадаць, што не бачыць у гэтай самай гармоніі алгебры ў самым высокім яе разуменні проста немагчыма. Мохаў як найлепш пацвярджае: акрамя творчага натхнення мастак мусіць быць яшчэ і спецыялістам, які дакладна ведае сам і здольны патлумачыць іншым, як і з чаго ўзнікае цуд тэатра, кіно, якімі сродкамі можна дасягнуць найлепшага эфекту, колькі кілаграмаў драўніны і метраў тканіны для гэтага спатрэбіцца і якім чынам усё гэта стане зручным для акцёраў — выканаўцаў роляў. І гэткі творчы прагматызм выклікае надзвычайнае адчуванне, з аднаго боку, грунтоўнасці ўсёй работы мастака, але з іншага —цэласнай лёгкасці і нават своеасаблівай тэатральна-бязважкай эфемернасці, што асабліва заўважна ў яго эскізах да музычных спектакляў.

Сам Дзмітрый Мохаў падчас адкрыцця выстаўкі прызнаўся, што на першае месца ў калектыўнай мастацкай творчасці ён заўсёды ставіў і цаніў драматургію ва ўсіх яе праявах: у тэатры — п’есу, у кіно — сцэнарый, у архітэктуры — дакладнасць фармуліроўкі праектнага задання. А значыць, задача мастака — падысці да гэтай драматургіі далікатна і паважліва, глыбока ўнікнуць у яе нюансы і стварыць тую самую прастору, якая станецца вобразна-метафарычнай базай для палёту творчай фантазіі рэжысёра і адначасова — максімальна камфортным светам, натуральным для існавання акцёраў і іх вобразаў.

Т.К.