Ні грашыма, ні борздымі шчанюкамі

№ 26 (1413) 29.06.2019 - 05.07.2019 г

На Вільнюскім фестывалі “Кінавясна” прайшоў пітчынг замежных праектаў, куды ў якасці ўдзельнікаў упершыню трапілі беларусы. Прафесіяналам з усёй Еўропы прадставілі незалежны фільм “Пражэкцёры”, над якім цяпер працуюць рэжысёр Улада СЯНЬКОВА і прадзюсар Ларыса АЛЕЙНІК. Іх камедыйную драму пра беларускіх стартапераў, якія вырашаюць свае фінансавыя праблемы ўсімі магчымымі спосабамі, запрасілі паўдзельнічаць у індустрыяльнай секцыі форуму. І ў выніку аўтары атрымалі грашовую ўзнагароду Baltic View. Па вяртанні ў Мінск яны распавялі “К” пра свае надзеі і расчараванні, звязаныя з новым праектам, і панаракалі на тое, што ў Беларусі пакуль немагчыма рабіць на такіх фільмах бізнес.

— Вы вельмі артыстычна выступалі на пітчынгу. Вырашылі здзівіць літоўцаў?

Л.: Ідэя прыйшла раптоўна. Мы здымалі фільм у дружнай камандзе, і таму на гэтую падзею нам з Уладай вельмі хацелася прыцягнуць нашых акцёраў. Вырашылі, што калі іх возьмем з сабою, дык зможам ярчэй расказаць гісторыю непасрэдна праз герояў фільма.

У.: Арганізатары фестывалю паставілі перад намі пытанне: “А акцёры дакладна будуць удзельнічаць у пітчынгу?” Мы зразумелі, што нам трэба іх неяк задзейнічаць. І гэта стала галоўнай прычынай.

Л.: За ноч мы напісалі сцэнарый выступу і паспелі тры гадзіны парэпетаваць. Здаецца, атрымалася няблага.

— Новы фільм нагадаў ваш іншы, так і не рэалізаваны пакуль праект — драмедзі пра эмігрантаў Ahaha. Там таксама маладыя людзі шукаюць грошы і шчасце, але за мяжой. “Пражэкцёры” — гэта яго перапрацаваная версія або самастойны твор?

У.: Там таксама ёсць любоўны трохкутнік. Ahaha — фільм моладзевы па духу, але зусім пра іншае. Я
абавязкова яго здыму — гэта дарагі майму сэрцу праект. Праблема з ім была ў тым, што я хацела рабіць кіно пра эміграцыю, не паспытаўшы гэтага досведу. Зараз планую пажыць за мяжой, хоць бы паспрабаваць. А потым ужо здымаць пра гэта.

— На віленскі фэст падаваліся і іншыя аўтары з Беларусі, але выбралі менавіта вас. Ці ёсць тлумачэнне, чаму так атрымалася?

Л.: Мне здаецца, што на гэтае пытанне добра адказаў амерыканец, з якім у нас была сустрэча — гэта гісторыя пра натхнёных маладых людзей, што спрабуюць сябе ў бізнесе і дапускаюць памылкі. Гэта жыццё маладога пакалення многіх краін, і мы апынуліся ў агульным трэндзе.

У.: Дапамагло яшчэ і тое, што ў нас праект капрадукцыйны. Адсюль логіка: калі інвестары бачаць у ім цікавасць, на яго варта звярнуць увагу. Проста гісторыя пра Беларусь не надта каму цікавая. Пагатоў, мы не з’яўляемся членамі еўрапейскіх і міжнародных фондаў накшталт “Эўрымаж”, якія падтрымліваюць кіно. Лічу, у беларускага кінематаграфіста абавязкова павінны быць партнёры з-за мяжы.

— Калі не сакрэт: куды пайшлі атрыманыя вамі ў якасці прыза на пітчынгу грошы?

У.: Пасля выступу ўвечары мы ішлі побач з казіно, і акурат спакусліва адчыніліся дзверы… А калі сур’ёзна, мы заплацім тым удзельнікам каманды, каму яшчэ вінныя, а астатняе аддамо на постпрадакшн. Але гэтай сумы дакладна не хопіць, тут патрэбныя ўкладанні куды большыя.

— Ці важная для вас перамога на падобных індустрыяльных конкурсах?

У.: Перамога зусім не важная, галоўнае тут — гэта нэтворкінг, і ён у нас адбыўся. А таксама — адчуць упэўненасць у сваім праекце. І гэта пачуццё ў нас ужо з’явілася.

— Як ідзе далейшы пошук фінансаў на праект? Паездкі на фестывалі прыносяць якія-небудзь вынікі?

У.: Калі шчыра, я ў вялікім захапленні ад гэтага фэсту і лічу, што свой унёсак у кінаіндустрыю ён робіць. На фэсце ў Котбусе мы не былі ў індустрыяльным конкурсе, але падазраю, што там усё гэтаксама выдатна ўладкавана. Можа і яшчэ лепш.

Л.: Запланаваныя сустрэчы на віленскім фэсце праходзяць па раскладзе, і табе прызначаюць іх людзі, якія паглядзелі твой фільм і ім зацікавіліся. І не проста прызначаюць, а з прыцэлам на працу. Гэта сур’ёзна натхняе.

У.: Так, гэта прафесіяналы, якія зацікаўленыя ў добрым выніку. Здараліся цікавыя сітуацыі. Нам арганізатары даслалі ліст, што ёсць такі, умоўна кажучы, Джон Доў, ці не хочаце вы з ім сустрэцца? Мы адказваем: так, вядома! Прыйшлі на сустрэчу з гэтым Джонам, думалі, што будзем гаварыць — а ён нам сам 20 хвілін распавядаў пра наш праект і магчымасці яго продажу на рынку. Мы былі ў шоку, што наш фільм яму цікавы зусім не меней, чым нам.

— Пра ўвагу замежных прадзюсараў усё зразумела. Але ці спрабавалі вы знайсці грошы ў Беларусі?

Л.: Праект паўстаў першапачаткова менавіта як спосаб зарабіць грошы. Мы, седзячы ў Мінску перад цырульняй “Мара”, неяк проста пачалі ў гэтым кірунку разважаць. І ў мяне, і ва Улады, і ў нашых знаёмых, і ў знаёмых знаёмых ёсць досвед у вядзенні бізнесу і ў пошуку сродкаў для сваіх мінулых ідэй. Мы пагаварылі — і паўстала гісторыя пра герояў, якія ўвесь час хочуць паспрабаваць сябе ў справе, зарабіць на гэтым. Але іх задумы пастаянна прагараюць — гэта гісторыя не пра паспяховых бізнесменаў. Яна пра тых, хто спрабуе і спадзяецца.

У.: Я хачу ўдакладніць — мы гэтым праектам хацелі зарабіць на сваё наступнае кіно, на якое здабыць грошы куды больш складана. Мы планавалі першапачаткова зрабіць вэб-серыял пра тое, як хлопцы ў кожнай серыі адкрываюць новы бізнес. Падцягнуць на такой хвалі спонсарства з боку звычайнага бізнесу — і такім чынам зарабіць на кінавытворчасці. Але потым нешта пайшло не так.

— Са спонсарамі не атрымалася?

Л.: На прадмет інвестараў мы паспрабавалі прачасаць 12 сфер бізнесу — па колькасці серый. Калі серыя была звязана з харчаваннем, ішлі да ўладальнікаў піцэрый або рэстаранаў. Але нічога не выйшла — прадпрымальнікі ніякага імпэту да супрацоўніцтва не праяўлялі. І нас вельмі здзівіла іх нежаданне ўдзельнічаць у такім крутым праекце! Паколькі гэта вэб-серыял, яны маглі добра пра сябе заявіць у інтэрнэце. Прынамсі, так нам здавалася.

— А спонсарам здавалася іначай?

У.: На жаль, грошы ў нашай краіне ёсць у тых людзей, якія далёкія ад мастацтва. Я не абагульняю, але ў асноўным гэта так. І гэта сумна, бо адбівае жаданне працаваць. Магчыма, хтосьці дазваляе сабе ўкладваць у жывапіс і вешаць яго дома — гэта максімум.

Л.: Але ёсць і тыя банкі, якія дазваляюць сабе ўкладвацца ў цэлыя вуліцы. Але стаўленне аднаго з іх да нашага праекта выклікала глыбокае расчараванне. Мы звярталіся да старшыні праўлення, і было ўнутранае адчуванне, што ён адрэагуе на нашу канструктыўную прапанову распавесці пра гэтую вуліцу ў фільме. Мы прасілі невялікія, разумныя грошы. У нас была нават градацыя: у кагосьці пяць тысяч долараў, у кагосьці — тры. Гэта абсалютна пасільная дапамога для нашага праекта.

Спачатку мы папрасілі ў банка грошай — нам у мяккай форме адмовілі. Потым мы проста папрасілі бясплатна рабіць здымкі ў кавярні культурнага хаба, які належыць банку — цягам пяці гадзін. Нам адказалі вельмі прыгожа: “Мы не падтрымліваем ні грашыма, ні борздымі шчанюкамі”. У такой форме ішла гутарка.

У.: Я разумею, я ніхто. Але ж мы здымаем беларускае кіно! Няўжо гэта так складана — проста даць магчымасць паздымаць у бары? Таму ўсе гэтыя крокі ў плане дабрачыннасці мне не зразумелыя.

— Ці спрабавалі вы атрымаць падтрымку ў дзяржавы на Рэспубліканскім конкурсе кінапраектаў, які праводзіць Міністэрства культуры?

У.: Справа ў тым, што наш праект паўстаў па пстрычцы пальцаў. Ён ад пачатку планаваўся для паказу ў інтэрнэце. Потым, калі першапачатковая ідэя пачала развальвацца, мы вырашылі зрабіць сапраўднае кіно, а не звычайную серыяльную бздуру.
Прыйшлі да такога бачання. Такое ў буйных індустрыях нярэдка адбываецца — праект меркаваўся пад тэлевізійны фармат, а атрымаўся для кінатэатраў. Таму чакаць, калі абвесцяць чарговы конкурс, у нашым выпадку было немагчыма.

Да таго ж, нам пашчасціла выйсці на прадзюсара Віктара Лабковіча. І неяк усё склалася, за што яму дзякуй.

— Як вы тлумачыце сабе, чаму ён вас падтрымаў?

У.: Віктар, усё ж такі, — прадзюсар кіно, а не структура, якая з нашай дапамогай можа рэкламаваць свой бізнес. У яго іншы інтарэс. Мне здаецца, усё атрымалася гэтаксама, як і ў выпадку з нашым пітчынгам — эмацыйнае рашэнне.

Л.: Мы прыйшлі захопленыя, са сваімі ідэямі і жаданнем уцягнуць яго ў нашу гісторыю. Ён цяпер кажа, што сам не разумее, куды і навошта ўклаў грошы. Маўляў, паддаўся чамусьці невытлумачальнаму. Першапачаткова мы папрасілі сродкі на пілот, на тры серыі — і іх знялі. Потым, калі нічога з бізнесам не выйшла, прыйшлі з працягнутай рукой і сказалі: “Віктар, гэта будзе не серыял, а кіно”. І ён сказаў “так”.

— А цяпер вы шукаеце грошы на постпрадакшн?

Л.: І на прасоўванне.

У.: Я “Графа ў апельсінах” зрабіла за тры тысячы долараў, яшчэ тры сышло на гук. Наш аператар Антон Люмо “пафарбаваў” свой матэрыял сам, задарма. Такі варыянт таксама магчымы. Таму тым, з кім мы сустракаліся на фестывалі, кажам, што можам усё зрабіць самастойна. Гэта нядрэнна, у нашых варунках нават вельмі добра. Але хацелася б трошкі іншага ўзроўню.

— Вы ўжо бывалі на фестывалях у Расіі, Германіі і Літве. Як у вас складваюцца дзелавыя адносіны за мяжой і ў Беларусі?

У.: У мяне ўражанне наступнае склалася: у Беларусі людзі займаюцца звадкамі, а за яе межамі — робяць бізнес. Вось і ўсё, што можна пра гэта сказаць. У той час, калі ў нас перакідваюцца злоснымі каментарыямі ў Фэйсбуку, многія з’язджаюць за мяжу, каб прадаць там свае навыкі.

— У вас ужо ёсць план далейшых дзеянняў адносна “Пражэкцёраў”?

У.: Скажам так: у нас ёсць некалькі прапаноў, і трэба разабрацца, за якую з іх варта ўзяцца. Нам хацелася б паўдзельнічаць на індустрыяльнай платформе ў Карлавых Варах. Або не толькі там. Увогуле, нам патрэбны вялікі фэст. Гэта адзіны шлях выхаду на сур’ёзныя рынкі.

Тарас ТАРНАЛІЦКІ

Падзяліцца