Калега
— З нядаўніх часоў вы перыядычна апынаецеся ў ролі журналіста, беручы інтэрв’ю ў вядомых дзеячаў культуры і мастацтва. Як адчуванні?
— Калі мне прапанавалі паўдзельнічаць у такім праекце, я спачатку з асцярогай паставіўся да ідэі: маўляў, давайце я паспрабую. Але мне спадабалася, увайшоў у смак, сапраўды цікава задаваць пытанні розным людзям. А ці правільна я гэта раблю з пункту гледжання журналістыкі — не ведаю.
— Суразмоўцаў хто падбірае?
— Збольшага я. У мяне ёсць права вета, каб адмовіцца ад сустрэчы з прапанаваным мне чалавекам. Ніякіх падводных камянёў, антыпатый ды іншага: навошта рабіць інтэрв’ю, для якога я не здолею прыдумаць цікавых тэм, у якім не будзе інтрыгі? Але здараецца і адваротнае, — калі я прашу арганізаваць інтэрв’ю з артыстам, які прыехаў у Беларусь з выступам, і з якім мне хацелася б пагутарыць у рамках праекта.
Уладзімір Пугач. / Фота Таццяны МАТУСЕВІЧ
— Для вас існуе паняцце журналісцкай этыкі — пра што нельга пытацца, што можна “публікаваць”, што — не?
— Магу адказаць толькi з пазіцыі дылетанта, бо не з’яўляюся прафесійным журналістам. Усё, што не для запісу, на публіку выдаваць не трэба. Калі мой суразмоўца адказаў так, калі ён пры гэтым не знаходзіўся ў непрытомнасці,то выказванне яго — якім бы яно ні было, павінна стаць, калі я палічу патрэбным, здабыткам людзей.
— Ці робіце адкрыцці ў сабе, калі праводзіце інтэрв’ю?
— Для мяне працэс інтэрв’ю — тэра інкогніта. Усё раблю інтуітыўна. Бывае, пераглядаючы мантаж, дзіўлюся: а як я здагадаўся яшчэ пра гэта спытаць? Ці, наадварот, лаеш сябе, што пра нешта не здагадаўся.
— Інтэрв’юеры-арыенціры?
— Уладзімір Познер. Раман Супер. Юлія Меньшова. Рыхтуючыся да праекта, я пытаўся знаёмых журналістаў: “Хлопцы, што пачытаць па тэме інтэрв’ю?” Ягор Хрусталёў параіў Лары Кінга, але каб я не занадта ўчытваўся, — як пойдзе.
— Каго з візаві адзначылі б?
— Усе па-рознаму адкрываліся... Калі казаць аб шырыні дыяпазону паміж вобразамі медыйным і тым, які паўстаў перада мной пры асабістым знаёмстве, — гэта Іван Ахлабысцін. Пры ўсёй сваёй масава-публічнай эпатажнасці, абсурднасці нейкіх заяваў, ён вельмі... разумны мужчына. Алег Скрыпка не зусім так адказаў на пытанні, як я меркаваў. Я чакаў большай брутальнасці ад яго (як і ад Вольскага, дарэчы). Мне нават здалося, што ў некаторыя моманты ў ім браў верх... канфарміст, ці што?
— А для вас самога гэты занятак — браць інтэрв’ю — гульня, форма адпачынку ад музычнай дзейнасці або дадатковая актыўнасць, дзе вам хацелася праявіць сябе?
— Мне пашанцавала, што я ўсё жыццё займаюся тым, што мне падабаецца. Падабаецца і гэты занятак, як я ўжо сказаў. Пакуль атрымліваю задавальненне ад працэсу.
Крытык
— Медыя могуць паўплываць на поспех / няпоспех выканаўцы на нейкім этапе яго творчасці?
— Могуць, ёсць прыклады.
— А вынесены на публіку не самы спрыяльны для артыста “iнсайд” можа знізіць наведвальнасць канцэртаў?
— Павысіць! Цяперашні свет уладкаваны так: калі вакол нейкай культурнай з’явы магчыма стварыць мем, ён гэту з’яву і пацягне за сабой.
— Вы самі крыўдзіліся (ці крыўдзіцеся) на музычных крытыкаў за штосьці?
— Магу памыляцца, але лічу сучасную музычную крытыку як жанр анахранізмам. Яна была карысная як спадарожная функцыя музычнага бізнесу пры продажы кантэнту. Нават у 1990-я людзі спачатку чыталі крытыку, а потым ішлі ў краму купляць кружэлку. Ці не ішлі. Сёння ж яны хутчэй знойдуць ды спампуюць прадукт, чым прачытаюць пра яго загадзя.
Ды яшчэ і грошы плаціць не трэба. Але ёсць такія яркія персанажы, опусы якіх не маюць нічога агульнага з традыцыйнай крытыкай. Вось гэтыя памфлеты чытаць прышпільна. Ці патрэбная крытыка музыкантам? Калісьці была патрэбная, вось тады ад яе часцяком і залежыў поспех / няпоспех. Сёння ў музыкантаў ёсць наўпросты кантакт з публікай. Мабыць, музычны крытык сёння здольны паўплываць на лёс толькі артыста-пачаткоўца, нікому невядомага. Узяць, умоўна кажучы, і перанесці яго на нейкую ўрадлівую глебу: парэкамендаваць для ўдзелу ў фестывалі знаёмаму прадзюсару.
— Тое, што вы сказалі пра музычную крытыку, тычыцца і да крытыкаў, якія спецыялізуюцца на іншых відах мастацтва?
— Я пра гэта не думаў... Хутчэй, не. З кіно так не “пракатвае”. Я лепш спачатку прачытаю рэцэнзію, чым змарную час на прагляд фільма, які скончыцца “фігнёй”.
Гультай
— Вы сёння больш сур’ёзна ставіцеся да свайго занятку музыкай, чым тады, калі пачыналі?
— Складана тут усё неяк... У нейкі момант пачынаеш разумець, што робіш адно і тое ж: прыдумваеш песні, запісваеш іх, выпускаеш альбом, ладзіш прэзентацыю, выпраўляешся ў тур, раздаеш інтэрв’ю, “улазiш” у тэлевізар. Кропка. Табе ўсё гэта падабаецца, але адчування руху наперад няма. У 2010-м гурт выпусціў альбом “Электрычнасць”, які атрымаў выдатныя водгукі, мы з ім сабралі двойчы мінскі Палац спорту. І “з радасці”, што ўсё выдатна, што ўсё зрабілі, што больш нічога рабіць не трэба, з канца 2010 года па 2014-ы я на ўсё... “забіў”. Канцэрты мы гралі, але песень не запісвалі. Я не разумеў, навошта яны. Як у “Мумi-тролі”: адзін з персанажаў сабраў усе маркі і не ведае, што далей рабіць. У выніку гурт здаў. І тут ува мне прачнулася чарцяня і я зноў злавіў кураж. І трэба было вяртаць пазіцыі, ледзь не стартаваць зноўку. Летась мы выпусцілі новы альбом “Паветра”, і “паравоз” пад назвай “J:морс” цяпер зноў набірае хуткасць. Гэта значыць, штучна загнаўшы сябе ў тупік, я зразумеў, што трэба нешта здзяйсняць. Але, калі сітуацыя зноў паўторыцца, як буду выходзіць з яе, — не ведаю... Стану журналістам, відаць.
— Часам, толькі патрапіўшы ў “яблычак”, разумееш, што прамазаў...
— Так! Калі я думаю, што пацэліў, а насамрэч прамахнуўся, не расчароўваюся. Бывае, накатвае эмацыйная стомленасць, няма жадання рабіць далей тое, што замінае. Карацей кажучы, я чалавек лянотны!
— Вы задаволены тым, як правялі час, “забіўшы”?
— Не! Змарнаваў яго. Як і ўсе, жыву з мінулага ў будучыню, і вопыт назапасіў, што так рабіць нельга. Таксама вынік.
Лiдар
— Вы можаце ўявіць творчасць, пазбаўленую прагматычнага моманту?
— У дачыненні да сябе? Не, таму што мне трэба карміць сям’ю. А наогул — вядома, і ёсць маса прыкладаў так званага чыстага
мастацтва, калі чалавек стварае, бо інакш жыць не можа. Ці выступае наш гурт бясплатна? Выступае, у залежнасці ад сітуацыі. Але ўзяць і так проста адмовіцца ад ганарару...
— У расійскім фільме “Горка!” герой-камеа Сяргея Светлакова ў эйфарыі адмаўляецца ад ганарару за вядзенне вяселля...
— Гэта кіно мне падабаецца за тое, што ў ім паказана ўсё так, як яно ёсць насамрэч... Але часцей артыстам падчас карпаратываў даплачваюць за якасна праведзеную працу.
— А сваю рэакцыю на першыя грошы, атрыманыя за канцэрт, памятаеце?
— Было і здзіўленне, і кайф, і радасць ад таго, што за любімую справу яшчэ і плацяць!
— Як артысту выйсці на самаакупнасць? І якая ў тым доля выпадковасці?
— Ёсць “галіна народнай гаспадаркі” — прадзюсарства, і людзі, занятыя ў ім, напэўна, маглі б вам распавесці пра тое, як вывесці выканаўцу “ў плюс”. Да гэтага маю мала дачынення. Мы пачалі, не задумваючыся пра далейшае. Без алгарытмаў ды планаў. І атрымалася. А нехта пачынаў гэтак жа, і ў яго не задалося. Мы маем менеджара, але ён не ўплывае на творчасць. Тыя, хто займаюцца дзейнасцю вакол “J:морс”, са мной даўно. Гэта мае партнёры, якія глыбока ў тэме, а не нанятыя людзі. Як спрацуе гурт у творчасці, як спрацуюць менеджары — ад гэтага і залежыць памер прыбытку ўсіх “дзейных асоб” гэтай справы.
— У першую чаргу прыбытак залежыць ад Уладзіміра Пугача...
— І мне часам цяжка несці гэты “крыж”. Мой ненастрой, неразуменне сітуацыі б’юць і па іншых... За 4 гады прастою змяніўся склад гурта. Я не ведаў, што магу даць старым музыкантам, не бачыў, што хачу з імі рабіць. Мы стаміліся адзін ад аднаго, на рэпетыцыях глядзелі на гадзіннік. І вось на вядомым інтэрнэт-партале я раптам сказаў, што, пэўна, зраблю перапынак у студыйнай працы. Чым здзівіў музыкантаў “J:морс”, якім заява не спадабалася. (Устрывожыліся і прыхільнікі, і журналісты, якія вырашылі, што гурт распадаецца.) А пазней пайшоў на тое, чаго ніколі не рабіў у творчым жыцці: што называецца, звольніў двух музыкантаў. Потым з’явіўся праект “Нафта”, які камерцыйным стаць не змог: я так і не зразумеў, як трэба працаваць у абранай стылістыцы. З ім мы выдалі 5 — 6 песень, але астатні запісаны матэрыял так і не выйшаў. Гэта не была спроба стварыць новую вітрыну старой крамы, а спроба атрымаць задавальненне ад працэсу. Да моманту нараджэння “Нафты” для гурта не было напісана ніводнай песні, а мне хацелася папрацаваць з беларускімі рок-зоркамі — Старажуком, Мышкевічам. І песні ствараліся ды запісваліся на рэпетыцыях. У выніку я атрымаў задавальненне і набыў неацэнны вопыт. І шкадаваў бы, каб не паспрабаваў.
— Гэта значыць, і па-за “J:морс” вы пачуваецеся камфортна? Напрыклад, прымаючы ўдзел у якім-небудзь праекце адзін...
— Так. У ліпені ездзіў на раскопкі нармандскага паселішча, куды паклікалі археолагі. Узяў гітару, праспяваў, атрымаў масу задавальнення.
— Каб патэлефанавалі з якой-небудзь сельскай бібліятэкі, запрасілі выступіць, паагiтаваць за чытанне...
— Я ўдзельнічаў у падобных праектах у Мінску. Не ўпэўнены, што рвануў бы ў іншы горад — канцэртны графік усё ж. Але прапанову разгледзеў бы і, можа, пастараўся ў будучыні знайсці час.
— Вы жывяце за кошт музыкі, а калегі па гурце?
— Таксама. У кагосьці ёсць пабочныя праекты. Сяргей Шчурко, скажам, выкладае гітару. Лінолеумам дакладна ніхто не гандлюе. Але зарабіць адной толькі музыкай у Беларусі цяжка. Зрэшты, як і займаючыся адным бізнесам.
— “J:морс” выключэнне?
— Так выйшла і сапраўды выпадкова, і таму, што мы захоплена займаліся гэтым працэсам, не кідаючы яго. Але, па вялікім рахунку, тое, што адбылося з гуртом, гэта не “халява”, а праца.
Дыктатар
— Уладзімір Пугач патрабавальны ў творчасці і ў тым, што яе атачае?
— Магу мозг вынесці, а бывае, магу “забіць” на ўсё.
— На песнях гэты настрой адбіваецца?
— Калі канчатковы прадукт мне не спадабаецца, ён не выйдзе. Таму і "ўсплываюць" нявыдадзеныя рэчы, якія не атрымаліся, да якіх не мог падступіцца, а потым раптам усё склалася. Так было з загалоўнай песняй альбома “Паветра”, якая “ляжала” з 2012-га.
Творца
— Увайшоўшы ў пачатку 2000-х у артыстычную тусоўку, цікава было ў ёй круціцца?
— Гэта быў новы для мяне свет: я не нарадзіўся ў сям’і музыкантаў, паэтаў, не начаваў на падмостках.
— Якая ваша звышзадача як асобы творчай?
— Калі гаворка пра песні ў такім кантэксце, я адчуваю "водар" бізнес-працэсу. Атрымліваецца, што калі аўтар нешта выдумляе, ён думае пра спажыўца. У справе вытворчасці самазвалаў так і павінна быць. У творчасці ж для мяне такі падыход дзіўны. Не можаш не пісаць — пішы. І няхай публіка вызначае, што ёй падабаецца, а што не. “Фільтраваць” сябе музыканту трэба тады, калі ён кажа нешта па-за ўласнай творчасцю, у інтэрв’ю. Тым больш калі ў яго ёсць свая немаленькая аўдыторыя. А наогул, мне блізка перадаваць песнямі простыя пачуцці: любоў, радасць, расчараванне, сум. Яны бываюць куды мацнейшымі ды больш устойлівымі, чым любы антыглабалісцкі кураж ды контркультурны пафас.
— А як жа Андрэй Таркоўскі, з яго “мэта мастацтва заключаецца ў тым, каб падрыхтаваць чалавека да смерці”?
— Я для сябе падзяляю тое, што творчы чалавек кажа, і тое, што з’яўляецца яго глыбіннай матывацыяй. Не заўсёды гэта супадае. Часам прасцей адказаць неяк мудрагеліста, нават пафасна на пытанне: “Што вы хацелі гэтым сказаць?”, чым падрабязна тлумачыць. Наогул, я не лічу, што творчыя людзі перагружаюць сябе сацыяльнымі звышзадачамi, калі твораць.
Псіхолаг
— Самыя моцныя эмоцыі вы адчуваеце, калі выходзіце на сцэну і бачыце перад сабой поўную залу; калі ўжо выступаеце; адразу пасля канцэрта; калі пасля яго заканчэння “даймаюць” фанаты?
— У першыя гады адчуваў пачуццё вострага задавальнення ад пасляканцэртнай атмасферы. Але гэты стан хутка прайшоў. Галоўны кайф — гэта ўсё ж калі я знаходжуся на сцэне, калі пачынаецца энергаабмен з публікай у зале. Спачатку я яе сканую — гляджу на людзей, спрабую зразумець, навошта яны прыйшлі на канцэрт, чаго чакаюць ад яго. А праз некаторы час надыходзіць момант, калі ў адказ на сваю энергію я атрымліваю энергію глядацкую. Вось гэты вір і ёсць пік кайфу!
— Ёсць для вас розніца паміж білетнымi канцэртамі гурта і выступамі ў зборных мерапрыемствах?
— На сольнікі прыходзіць аўдыторыя толькі наша, мы дакладна ведаем, што і як рабіць. Калі ж гэта фестываль, карпаратыў, то публіку на іх трэба здолець “падсадзіць” на сябе, што больш складана.
— 3-га ліпеня ля мінскай Ратушы здолелі?
— У першую чаргу там была прэзентацыя альбома “Паветра” на адкрытай пляцоўцы. Але перад намі павінны былі выступіць яшчэ артысты. Умяшалася непагадзь: дождж, навальніца, сцэну літаральна раскідала. І калі мы прыехалі хвілін за 40 да пачатку выступу, толькі скончыўся дождж, а на пляцоўцы засталося гледачоў дзвесце. Я напружыўся, але адмаўляцца было позна. І ўсё “абышлося” цудоўным чынам: ужо на палове выступу паслухаць гурт сабралося каля пяці тысяч чалавек. І людзі падцягваліся да самага канца канцэрта. Я разумею, што ён быў бясплатным, а шмат людзей шпацыравалі непадалёк, але ж затрымаліся, засталіся.
— Што вам бліжэй: быць хэдлайнерам фэсту — закрываць яго, альбо паўставаць на ім у якасці “разагрэву”?
— Раней для мяне ўсё гэта было больш важным, цяпер — не. Але часцей сёння мы з’яўляемся хэдлайнерамі.
— А на “разагрэве” ў каго вы з задавальненнем выступілі б?
— Ні ў каго! Цікава паглядзець на чый-небудзь выступ з-за кулісаў. А “разаграваць”... Мы адыгралі больш за дзесяць канцэртаў з “Акіянам Эльзы” ў туры гэтага гурта па Беларусі. Было цікава назіраць, як яны працуюць. На адным з фестываляў выступалі на адной сцэне з “The Cardigans”, працавалі з “Hurts” — было цікава паглядзець, як яны граюць на двухактаўным клавесiнчыку. Аказалася, што гэта мідзі-клавіятура ў пластыкавай скрыні...
— Гэта значыць, за гонар вы такое не лічыце?
— Не палічыце мяне ганарыстым, проста калі нават малавядомы артыст знаходзіцца ўнутры бізнес-працэсу, то больш знакамітых ён ўсё роўна лічыць за сваіх калег.
— А цікавая “паднаготная” шараговага дома культуры?
— Гэта... прышпільна! Часам такі “трэш” заўважаеш... За час існавання гурта мы неаднойчы вярталіся ў тыя месцы, дзе калісьці гралі. Пры нас змяняліся дырэктары дамоў культуры, рамантаваліся грымёркі, знікалі з іх прапаленыя канапы ці, наадварот, — па-ранейшаму стаялі з дзіркамі. Вельмі ўсё гэта міла бывае. Вяртаючыся туды, разумееш, што сталічнае жыццё стварае вакол цябе кокан, які прымаецца за зорнае неба. І, выбраўшыся з яго, ты бачыш людзей, якія па-іншаму думаюць, па-іншаму ацэньваюць свет, па-іншаму жывуць, у каго каштоўнасці, перавагі, адрозныя ад тваіх, нават уяўленні пра дабро ды зло не супадаюць. Гастролі — гэта як галаву ў вядро з халоднай вадой апусціць. Карацей, карысная рэч.
Пасол
— У жыцці некаторых артыстаў надыходзіць такі момант, калі ім хочацца зрабіць акустычную праграму, затым — выступіць з сімфанічным аркестрам. 5 лістапада ў Палацы Рэспублікі вы дасцё сумесны канцэрт з Прэзідэнцкім аркестрам Рэспублікі Беларусь...
— Праект “справакаваў” Павел Каранеўскі — намеснік генеральнага дырэктара тэлеканала “СТБ”. Мы сустрэліся з мастацкім кіраўніком і галоўным дырыжорам аркестра Віктарам Бабарыкіным, яму ідэя таксама здалася цікавай. Яго калектыў робіць аркестроўкі нашых песень, якія я адабраў для праграмы “Беларускае золата”. Назва гучыць прэтэнцыёзна-прыгожа і нясціпла? Каб яго чорт узяў, так!
— Вы неяк па-іншаму сталі да сябе ставіцца, калі ўжо вашы песні прызналі музыканты акадэмічныя?
— Мне Бабарыкін яшчэ гадоў пяць таму прапаноўваў нешта зрабіць разам, але неяк усё гэта забылася... Міхаіл Фінберг дзесьці ў той жа час нешта падобнае прапанаваў. Не атрымалася... Але ведаеце, у дзіцячым доме спяваць дзеткам таксама няпроста. Прыязджаеш, а там хлопчыкі і дзяўчынкі гадоў па сем — восем. І куды ім спяваць песні “J:морс” пра каханне? Пачынаеш прыгадваць нешта з савецкіх мульцікаў. Вось дзе складанасць! А тут трэба будзе выканаць тое, што я спяваю ў гурце ўжо сто гадоў, як той казаў, проста цяпер — з аркестрам. Мне гэта падабаецца — прагнаць такі працэс праз сябе.
— Некалькі гадоў таму вы сталі Паслом добрай волі UNIСEF у Беларусі. “Па прыколе” або рашэнне было абдуманым?
— Да майго прызначэння мы гадоў дзесяць працавалі з гэтай міжнароднай арганізацыяй. Аднойчы ж паступіла такая прапанова. Я пагадзіўся. А “прыколам” тое, да чаго я далучыўся, не назавеш: вось ты прыязджаеш у дзіцячы хоспіс, у Бараўляны, сыграць невялікі канцэрт для дзетак, якія ўжо сыходзяць, хворых на лейкемію. А яны песенькі нашы паслухаць прыйшлі ў актавую залу, з кропельніцамі... Валодзя Пазняк, музыкант гурта, неяк тыдзень піў пасля такога наведвання... Праз паўгода прыехалі — гэтыя дзеткі ўжо не ходзяць, мы пайшлі спяваць па палатах. Яшчэ праз нейкі час паклікалі на пахаванне... Вось такі “прыкол”...
Чытач
— Тэксты “J:морс” — тэма асобнай гутаркі… Назавеце вашых любімых паэтаў?
— Я мала чытаю паэзіі... Мандэльштам, Цвятаева ды Ахматава — так. Трапляліся томікi Сашы Чорнага. І мне вельмі падабаецца Вера Палазкова, можаце мяне за гэта “забіць”. З беларусаў... Класікаў чапаць не будзем... Не, нікога не магу назваць, і зусім тым не ганаруся. Апошнім часам я наогул мала чытаю. Мастацкую літаратуру перастаў чытаць гадоў пяць таму. Выбіраю публіцыстыку, навукова-папулярныя кнігі.
— Стругацкія — адны з улюбёных вамі празаікаў?
— У свой час яны “гралі” сацыяльную ролю ў савецкім грамадстве. Зараз творы Стругацкіх не гэтак актуальныя. Не магу сказаць, што я ацаніў сусветную, маштабную думку іх творчасці, але мне падабаліся яе атмасфера, гумар, увогуле, я своечасова стаў чытаць тыя кнігі. Магчыма, каб пачаў чытаць іх толькі сёння, то і не “зачапіўся” б за іх.
— Яны і цяпер сучасныя — “Град асуджаны”, “Кульгавы лёс”...
— Дарэчы, так! Ці “Абцяжараныя злом, або Сорак гадоў пасля”!.. Булгакаў, дарэчы, мне падабаецца.
— Якіх “вашых” беларускіх празаікаў назавеце?
— Ну, не чытаю я мастацкую літаратуру!.. Адсочваю навінкі, магу замовіць іх праз інтэрнэт. Яны чакаюць свайго часу, таму дома вялізны стос непрачытанага ляжыць — па сацыялогіі, па эвалюцыі чалавека. Калі нехта напіша выдатную манаграфію пра жыццё готаў у Беларусі ў старажытныя стагоддзі, я яе з задавальненнем прачытаў бы. Напэўна, прачытаю Алексіевіч. Трэба яе прачытаць.
— ...Калі ўсё ж закрануць тэксты вашых песень. Ці не падаецца вам, што рускамоўныя тэксты больш... фрагментарныя, ці што? Часам ўзнікае адчуванне, што асобныя словы ўстаўленыя ў сказы неяк знарочыста. Беларускамоўныя ж больш цэльныя за рускамоўныя, гісторыі ў іх выкладзены больш акрэслена. Можа яны такія таму, што ў жыцці вы не надта шмат выкарыстоўваеце беларускую мову і для песень стараецеся падбіраць словы больш дакладна?
— Хто яго ведае... Рускамоўныя тэксты такія ж. Проста іх у мяне значна больш, чым на беларускай мове. А працэс прыдумвання той жа — фразамі. Тэкст для песні “Жывi” я напісаў за тры хвіліны, а для “Не памірай” складаўся год, прычым у сааўтарстве.
— “Жывi” вы нядаўна выканалі разам з Валерыем Дайнекам...
— Было крута! Але мы яе ўжо да таго спявалі — на нейкім карпаратыве. А вось “Бялявую, чарнявую” выканалі ўдваіх упершыню. Вось яе мне складана было спяваць. У лесе ці на кухні каверы я магу спяваць, а каб вось так, усур’ёз...
— На кухні, дарэчы, часта спяваеце?
— Не, суседзям замінаю. А ў зале — так, я ж дома “дэмкі” пішу. У грымёрках спяваем — і перад канцэртамі, і, як ні дзіўна, пасля. Вова Пазняк гэта любіць рабіць. У гасцініцы. Спяваем усё запар, нават шансон — самы “бандыцкі”, “трэшак”. Што ў галаву прыйдзе, тое і спяваем. Кубанскія песні. Палескія. Я ўжо распавядаў вашай газеце, што ў планах ёсць запіс альбома, які складаецца з іх.
— Сярод песень “J:морс” ёсць такія, якія нечакана для вас “зачапілі” ўсіх?
— Я ні разу не адгадаў, што стане хітом.
Беларус
— 2016-ы ў нашай краіне — Год культуры. Вы адчуваеце, што ў гэтым кантэксце нешта ў Беларусі змянілася, можа, адчуваеце нейкі нацыянальны ўздым?
— Уздым адчуваю. Можа, усё выглядае павярхоўна, але, напэўна, так пакуль і павінна быць. Для таго, каб “зачапіць” вялікую масу людзей, трэба насіць прынтаваныя вышыванкі. Зразумела, што да сур’ёзнага адраджэння гэта адносінаў не мае, але ж з чагосьці ўсё павінна пачынацца. Калі казаць з маёй званіцы, то, на мой погляд, за апошнія 5 гадоў у Беларусі цікавай музыкі з’явілася значна больш, чым у папярэднія гады тры — чатыры. Можа, гэта звязана з сацсеткамi, а, можа, сапраўды ідуць нейкія глыбінныя працэсы. Заўважаю, што больш людзей пачалі размаўляць па-беларуску.
— А вы сябе да якой культуры адносіце, у рамках Беларусі?
— Я з Піншчыны, а таму — да палескай.
— Яе гаворкамі валодаеце?
— На жаль, не. Бабуля выдатна размаўляла, мама трошкі можа. Паклічу на дапамогу генетычную памяць ды паспрабую праспяваць на гэтай гаворцы праграму палескіх песень. Наогул, я думаю, што палеская культура — гэта нейкая ці не самастойная культура. Той выпадак, калі культурныя межы і дзяржаўныя ў нечым не супадаюць...
Пытанні задавалі Дар’я АМЯЛЬКОВIЧ, Надзея БУНЦЭВIЧ, Пётра ВАСIЛЕЎСКI, Алег КЛIМАЎ, Яўген РАГIН, Алiна САЎЧАНКА, Сяргей ТРАФIЛАЎ