 |
Народны артыст СССР і Беларусі Ігар Лучанок, кіраўнік праграмы “Чарнобыльскі шлях — дарога жыцця” Кацярына Копелева і начальнік Дэпартамента па ліквідацыі наступстваў катастрофы на ЧАЭС Міністэрства па надзвычайных сітуацыях Уладзімір Чэрнікаў. |
Ігар Лучанок нават адклаў адзін са сваіх канцэртаў, каб павітаць чарнобыльскіх дзяцей на філарманічнай сцэне...
Катастрофа на ЧАЭС не зламіла духоўнай сілы нашай нацыі. Бяда згуртавала народ. У пацярпелыя раёны накіраваліся самыя яркія айчынныя выканаўцы і творчыя калектывы. Мінуў час. Зарунела новае пакаленне моладзі, якую далучыла да нацыянальнага мастацтва шчырая дабрачыннасць “Дарогі жыцця” пад эгідай Міністэрства культуры Рэспублікі Беларусь і Дэпартамента па ліквідацыі наступстваў катастрофы на ЧАЭС Міністэрства па надзвычайных сітуацыях краіны...
Пра зараджэнне гэтага унікальнага праекта, ягонае развіццё і сённяшнюю яву распавядае “К” загадчыца залы “Прэм’ера” ЦК БРСМ і кіраўнік праграмы “Чарнобыльскі шлях — дарога жыцця” Кацярына КОПЕЛЕВА.
— Кацярына Іванаўна, як 22 гады таму першая сцежка “Шляху” ператварылася ў сапраўдную “Дарогу жыцця”?— Напэўна, нашы чарнобыльскія раёны і мая, ужо адселеная, вёска Ушакі на Чэрыкаўшчыне былі б надта абдзеленымі лёсам і Богам, калі б у студзені 1987 года ў асяродку нашых музыкаў і артыстаў не нарадзілася ідэя аб правядзенні канцэртаў у забруджаных зонах Беларусі... Часта пытаюцца, хто аўтар назвы — “Чарнобыльскі шлях — дарога жыцця”. Ігар Лучанок, што стаяў ля вытокаў акцыі, кажа, што прыдумала яе я. Не памятаю. Відаць, па сціпласці Ігар Міхайлавіч адмаўляецца ад аўтарства. А хутчэй за ўсё, назва з’явілася сама па сабе менавіта ў тых раёнах Гомельшчыны, Магілёўшчыны, якія адчулі гаючую сілу беларускага мастацтва. Нездарма калісьці было заўважана, што прыгажосць уратуе свет. Сапраўды, у тую цяжкую часіну адсялення жыхароў з забруджаных радыяцыяй вёсак удзельнікі акцыі сваімі канцэртамі дапамагалі пераносіць надзвычай няпростае выпрабаванне, а ў далейшыя гады — адшуквалі і падтрымлівалі таленавітых дзяцей з беларускіх мястэчак. Не спыняецца гэтая работа і цяпер.
“Дарога жыцця” стартавала ў студзені 1987 года з галоўнай плошчы Гомеля. Тады ў зону скіравалася 60 артыстаў: ансамбль “Церніца”, у складзе якога былі дзеці з выселеных вёсак, ансамблі “Купалінка”, “Свята”, Уладзімір Васільеў, Святлана і Уладзімір Салодкія (дарэчы, Валодзя сам родам з Краснапольшчыны, якая таксама пацярпела ад Чарнобыля), Анатоль Длускі... Мы раз’ехаліся па Гомельшчыне і Магілёўшчыне. А потым Лучанок зазначыў, што адной праграмы ў год — замала. Таму за год мы давалі да 500 дабрачынных канцэртаў у Гомельскай, Магілёўскай і Брэсцкай абласцях. Нярэдка і так атрымлівалася: сёння ладзім канцэрт, а заўтра жыхары вёскі адсяляюцца ў чыстыя зоны... Таму, карыстаючыся такой нагодай, не магу не выказаць словы ўдзячнасці і “Святу”, і “Церніцы”, і “Купалінцы”, і Стэле, якая, дарэчы, 10 гадоў бярэ ўдзел у нашай акцыі, і Анатолю Длускаму, і Паліне Смолавай, і Якаву Навуменку, і многім іншым майстрам, дзякуючы якім нашы намаганні пачалі называць “Дарогай жыцця”... Схіляю галаву і перад раёнамі, дзе нас ведаюць і прыязна сустракаюць. Адсюль і нязменная фраза на ўсіх плакатах акцыі: “Дзякуй усім, хто чакае і любіць нас!”.
— Але не толькі канцэртнымі выступленнямі славіцца “Шлях”?  |
| Спявае Алена Драган з Нароўлі. |
— Так, другі кірунак дзейнасці — пошук таленавітых дзяцей з пацярпелых рэгіёнаў. Нашы артысты вырашылі выходзіць на сцэну разам з гэтай адоранай моладдзю. Такім чынам 15 гадоў таму нарадзілася праграма “У будучыню — з надзеяй”. І цяпер на чарнобыльскіх маршрутах нас сустракае штогод да 500 юных талентаў, у кожным раёне, на сваёй роднай сцэне. Па рашэнні тады яшчэ Чарнобыльскага камітэта (цяпер гэта Дэпартамент па ліквідацыі наступстваў катастрофы на ЧАЭС) штогод да 1 чэрвеня мы збіраем гэтых дзяцей у Мінску, дзе для іх ладзяцца майстар-класы, а яны самі выступаюць на лепшых сцэнах. Уявіце, колькі дзяцей за 15 гадоў убачылі вялікія сцэны краіны, паспрабавалі свае творчыя магчымасці...
А летась таленавітую моладзь прымала Нацыянальная бібліятэка Беларусі. Быў зоркавы канцэрт, было адчуванне еднасці, аднадумства, непарыўнасці нашых традыцый... Больш за тое, “Дарога жыцця” спарадзіла яшчэ адну акцыю — “Калядная ёлка”. Штогод пры падтрымцы Гомельскага і Мінскага цыркаў тысячы дзяцей 8 студзеня з райцэнтраў і вёсак прыязджаюць у Мінск і Гомель на Калядную ёлку. Іх бласлаўляюць святары, кожны з маленькіх гасцей атрымлівае падарунак...
Сустрэлася нядаўна з чалавекам з Брагіна, які быў на такой ёлцы 15 гадоў таму ў 16-гадовым узросце: “Кацярына Іванаўна, уражанні ад прыёму ва Уладыкі Філарэта і ад свята ў цырку — на ўсё жыццё!” “Шлях” аб’ядноўвае: у кожнага артыста — свой падшэфны ў рэгіёне, і ўсе мы — як адна вялікая сям’я. Уяўляеце, “Дарога жыцця” паспрыяла сямейнаму згуртаванню ў асяродку артыстаў: ажаніліся Сяргей Мінскі і Таццяна Багдзевіч са “Свята”, Анжаліка Ют і Уладзімір Станкевіч... Нашы артысты не з чужых слоў ведаюць, што такое зона, радыяцыйныя могілкі, адселеныя і зніклыя вёскі. І гэтая бяда не можа не аб’ядноўваць неабыякавыя сэрцы.
— Наколькі ведаю, Кацярына Іванаўна, маршруты “Дарогі жыцця” пралягаюць і па памежных раёнах Расіі і Украіны. Якое там становішча?— Беларуская глыбінка — квітнеючая, яркая. А па Расіі шматпавярховікі з выламанымі шыбамі так і па сёння стаяць. Дый вёскі, такое ўражанне, закінутыя.
Нашы канцэрты для ўкраінскіх і расійскіх сяльчан, бадай, адзінае духоўнае збавенне.
Гутарыў Андрэй СТАРЖЫНСКІ
Фота Любові МУХА