Віцебшчына: гісторыя натхняе

№ 5 (823) 02.02.2008 - 08.02.2008 г

Хто можа застацца абыякавым да блакітных азёраў Браслаўшчыны, або да ялова-сасновага водару таямнічых бароў Расоншчыны? Якая творчая асоба зможа ўстрымацца ад таго, каб не схапіць мальберт і пэндзаль, убачыўшы Здраўнёўскі захад сонца, або пяшчотнае дзяўчо каля крыніцы на ўскрайку сяла? Немагчыма сапраўднаму патрыёту не дакрануцца да гісторыка-архітэктурнай спадчыны старажытных гарадоў Віцебшчыны, не зафіксаваць на палатне ўсё тое, што тычыцца Віцебска, які падчас Вялікай Айчыннай быў зруйнаваны амаль што дашчэнту і насуперак усім прагнозам выжыў, аднавіўся, як Фенікс з попелу.

/i/content/pi/cult/147/1010/Vicebsk1.jpg

В.Дзежыц. “Аднаўленне маста праз Віцьбу ў г. Віцебску ў 1944 г.”.

На выстаўцы “Гісторыя Віцебшчыны ў мастацкіх вобразах”, якая працуе ў Віцебскім абласным краязнаўчым музеі ў гонар 70-годдзя стварэння вобласці, прадстаўлена своеасаблівая рэтраспектыва жывапісу 50 — 80-х гадоў ХХ ст. Аўтары твораў (усяго экспануецца 51 работа) сёння лічацца карыфеямі ў свеце мастацтва. Дастаткова пералічыць іх імёны, каб зразумець значнасць прадстаўленай з фондаў ВАКМ калекцыі: А.Каржанеўскі, В.Дзежыц, В.Ціханенка, П.Явіч, А.Чміль, У.Кухараў, А.Толкач, У.Верамееў, У.Смердзінскі, А.Гвоздзікаў, І.Лісіца, У.Андросаў, І.Бароўскі. Яны сталі біёграфамі Віцебшчыны, гідамі ў славутае, захапляючае мінулае Віцебшчыны для юных наведвальнікаў музейных пакояў.
На выстаўцы прадстаўлены партрэты знакамітых людзей краю, тых, хто ствараў яго гісторыю, ганаровых грамадзян Віцебска. Угледземся ў іх светлыя твары: Герой Савецкага Саюза Ф.Блахін, вызваляў Віцебск у 1944, у яго гонар названы мост праз Дзвіну (мастак — А.Толкач), хірург А.Мітрашэнка, машыніст П.Тонушаў (мастак — У.Кухараў), заслужаны настаўнік БССР А.Салоха (мастак — У.Смердзінскі). Галерэя партрэтаў людзей мастацтва — выдатныя артысты М.Звездачотаў, М.Бялінскі, П.Малчанаў, Ц.Сяргейчык (мастак — П.Явіч), У.Матусевіч (мастак — В.Ціханенка).

/i/content/pi/cult/147/1010/Vicebsk2.jpg

А.Ізаітка. “Стрэчанне”.

Што тычыцца пейзажаў, у тым ліку індустрыяльных, дык яны выклікаюць менавіта сёння асаблівае ўзрушэнне і нагадваюць знакавыя падзеі ў жыцці вобласці, якія праходзілі пасля вайны ў Віцебску, Полацку, Наваполацку і іншых гарадах і вёсках Віцебшчыны.
Адлюстраваныя мастакамі 50 — 80-ыя гады — асаблівыя ў кантэксце 70-гадовай новай гісторыі вобласці. Цяжкі і шчаслівы адначасова перыяд, калі з’яўляліся новыя прадпрыемствы, вуліцы, плошчы, нараджаліся новыя гарады.
Мастакі беражліва пераносілі на палотны падзеі, нібы вялі рэпартаж з будаўнічых пляцовак, або задуменна вялі размову з гледачом, марылі аб будучыні краю.На жаль, некаторыя пайшлі ад нас, пакінуўшы нам свой “маляўнічы” голас. А таму асабліва хвалюючым быў той факт, што на адкрыццё выстаўкі “Гісторыя Віцебшчыны ў мастацкіх вобразах” у ратушу, нягледзячы на хваробу, завітаў мэтр Пётр Явіч — жывы сведка гісторыі краю, якому сёлета споўніцца 90 гадоў.

Ксенія ДРУЖКОВА
Віцебск

Пад той жа назвай у Цэнтры сучаснага мастацтва абласнога цэнтра працуе яшчэ адна выстаўка работ мастакоў Віцебшчыны.
Яе ўдзельнікі — як вопытныя, так і пачынаючыя сучасныя мастакі Віцебска, Полацка, Оршы, Шаркоўшчыны. Сярод іх — В.Шылко, А.Ізаітка, А.Дасужаў, В.Ральцэвіч, У.Восіпаў, М.Міхайлаў, Г.Кісялёў, Н.Манцэвіч, А.Яснова, В.Магучы, А.Гвоздзікаў, В.Крук, Н.Дзямшова і многія іншыя.

/i/content/pi/cult/147/1010/Vicebsk3.jpg

І.Лісіца. “Спас”.

У экспазіцыі прадстаўлена больш за 100 работ — яны адлюстроўваюць легенды і паданні Віцебшчыны, прыгажосць прыроды Віцебскага краю. Можна ўбачыць творы, выкананыя ў самых розных тэхніках — жывапіс, графіка, батык, скульптура, габелен, кераміка.
У работах некаторых мастакоў гучыць тэма Віцебска — лінагравюры “Ратуша з вуліцы Суворава” Р.Клікушына, у карцінах В.Шамшура (“Віцебскі матыў”, “Вячэрняе святло”). М.Дундзін прадставіў трыпціх, прысвечаны старадаўняму гораду; Ю.Чарняк — рэтраспектыўную серыю музейных экспазіцый, створаных і ажыццёўленых у розныя гады ў Віцебску і вобласці.
Але не толькі Віцебск стаў героем юбілейнай выстаўкі. А.Ізаітка ў адной са сваіх работ — “Грамніцы” — ярка і вобразна перадаў сваё адчуванне сустрэчы зімы і вясны. Л. і В. Кавальчукі выставілі тры серыі работ, адмыслова выкананых з гліны, М.Бычкоўскі — абстрактную кераміку.
Экспазіцыя дэманструе глыбокі творчы патэнцыял і высокі прафесіяналізм віцебскіх майстроў пэндзля і разца.

Таццяна САЛАЎЁВА
Віцебск

Падзяліцца