Яго­ род­ны кут

Якім жа мне за­пом­ніў­ся Ігар Мі­хай­ла­віч? За­пом­ніў­ся ча­ла­ве­кам не­арды­нар­ным, надзе­ле­ным та­лен­там, як ка­жуць, ад Бо­га. Ён мог быць і «яршыс­тым», мог ру­ба­нуць пра­ўду-мат­ку. А мог быць ла­год­ным і раз­важ­лі­вым. Ад­нак у лю­бым вы­пад­ку ў ма­іх ва­чах ён за­ста­ваў­ся асо­баю — ча­ла­ве­чнай і доб­ра­зыч­лі­вай.

З усіх асаб­лі­вас­цей ха­рак­та­ру Іга­ра Мі­хай­ла­ві­ча най­перш ха­чу адзна­чыць дзве ры­сы. Пер­шая — гас­цін­насць. Дзве­ры іх з жон­кай Са­шай ква­тэ­ры ў Мін­ску і да­чы ка­ля Жда­но­ві­чаў за­ўсё­ды бы­лі шы­ро­ка ад­чы­не­ныя для мя­не і іншых яго­ных сяб­роў. А іх бы­ло ня­ма­ла. Згад­ваю 80-я, ка­лі я, та­ды яшчэ ха­лас­ты інструк­тар ЦК ЛКСМБ, умі­на­ючы за аб­едзве шча­кі боршч і смач­ныя кат­ле­ты ад Аляк­сан­дры Ры­го­раў­ны, ад­на­ча­со­ва слу­хаў у вы­ка­нан­ні Іга­ра Мі­хай­ла­ві­ча пер­шыя на­кі­ды яго­на­га ўсе­на­род­на вя­до­ма­га «Вен­ска­га ва­ль­са». Ды і зна­ёмства з ма­ёй бу­ду­чай жон­кай на Пер­шым усе­са­юзным фес­ты­ва­лі поль­скай пес­ні ў Ві­цеб­ску ў 1988-м ад­бы­ло­ся пры за­воч­ным удзе­ле кам­па­зі­та­ра.

А яшчэ доб­ра па­мя­таю 1987-ы. Крам­лёў­скі па­лац з’ездаў. Ідзе рэ­пе­ты­цыя кан­цэр­та да ХХ-га з’езду кам­са­мо­ла. У за­ле Па­хму­та­ва, Да­бран­ра­ваў і Лу­ча­нок. І я з імі. «Па­зна­ёмце­ся, мой сяб­ра, кам­са­мо­лец Гры­ша! — зыч­на га­во­рыць Лу­ча­нок. — Ён за­ўсё­ды га­лод­ны. І ёсць пра­па­но­ва за­вез­ці яго ў рэ­ста­ран Са­юза кам­па­зі­та­раў і трош­кі пад­кар­міць. А там і на­шу гу­тар­ку пра­цяг­нем. Зго­да?» «Трош­кі пад­кар­міць» зна­чы­ла з’есці сма­жа­на­га шчу­па­ка, пе­ль­ме­ні ды іншыя са­мыя роз­ныя стра­вы. Я на­сам­рэч на­кі­нуў­ся на іх, а Аляк­сан­дра Мі­ка­ла­еўна пяш­чот­на пра­во­дзі­ла ру­кой па ма­іх пля­чах і пры­га­вор­ва­ла: «Ешь, бе­ла­ру­сик, ешь...»

А вось без гэ­та­га про­ста не­маг­чы­ма ўя­вiць Лу­чан­ка: лю­боў Iга­ра Мi­хай­ла­вi­ча да ба­ць­коў, да род­най Бе­ла­ру­сі, сва­ёй ма­лой Ра­дзi­мы — Мар’iнай Гор­кі. Яна не ме­ла меж­аў. То­ль­кі та­кі, шчы­ра за­ка­ха­ны ў род­ны кут кам­па­зі­тар і гра­ма­дзя­нін мог на­пі­саць «Спад­чы­ну», «Але­сю», «Жу­раў­лі на Па­лес­се ля­цяць». Мы не­адной­чы на­вед­ва­лі з iм ха­ты на­шых ба­ць­коў. Я не ве­даў яго ма­ці і ба­ць­ку, але ён доб­ра ве­даў ма­iх. I што­раз пры но­вай сус­трэ­чы са мной аб­авяз­ко­ва ці­ка­віў­ся: «Як ма­ці, як ба­ць­ка?» А ка­лi iх не ста­ла, тур­ба­ваў­ся: «А як там ха­та?» Дзя­ка­ваць бо­гу, я маю шмат сяб­роў, але та­кiя пы­тан­ні мне нiх­то нікoлі не за­да­ваў... Апош­ні раз мы з iм на­ве­да­лі маё род­нае Шу­мi­лi­на ле­там мі­ну­ла­га го­да пад­час чар­го­ва­га фес­ты­ва­лю «Сла­вян­скі ба­зар». «Па­едзем ад­ра­зу на ся­дзі­бу ба­ць­коў?» — за­пы­таў я Iга­ра Мi­хай­ла­вi­ча, ка­лі мы пад’еха­лі да па­сёл­ка. «Не! Най­перш на мо­гіл­кі», — па­чуў у ад­каз. I трэ­ба бы­ло ба­чыць, які шчы­ры сум свя­ціў­ся ў яго­ных ва­чах на мо­гіл­ках ма­іх ба­ць­коў... I як га­рэз­лi­ва га­рэ­лі тыя ж са­мыя во­чы сяб­ра ў за­кут­ках май­го ба­ць­коў­ска­га до­ма.

Дру­гая ад­мет­ная ры­са ха­рак­та­ру Iга­ра Мi­хай­ла­вi­ча — яго­ныя сцiп­ласць і не­пе­ра­бор­лi­васць. 1988-ы. Зна­ходжycя ў ка­ман­дзi­роў­цы ў Мас­кве. Ве­да­ючы, што ў гэ­ты час у га­тэ­лі «Мас­ква» жы­ве на­род­ны дэ­пу­тат Вяр­хоў­на­га Са­ве­та СССР Ігар Лу­ча­нок, тэ­ле­фа­ную яму. «Гры­ша, сяб­ра! Гэ­та ты?! Пры­язджай да мя­не!» Пры­ехаў, ад­чы­няю дзве­ры... Ба! Ігар Мi­хай­ла­віч ся­дзiць за фа­но, i не адзiн! З арку­шы­кам па­пе­ры над iм схi­лiў­ся Ана­толь Лук’янаў (ён жа — па­эт Алег Осе­неў). «Зна­ёмцеcя, Ана­толь Iва­на­вiч! Мая да­ве­ра­ная асо­ба па вы­ба­рах у дэ­пу­та­ты, та­ва­рыш Су­раў­нёў! Пры­сядзь, пры­ляж, ад­пач­ні!»

Я пры­лёг на адзi­ны ў ну­ма­ры ло­жак. За­кі­нуў но­гі да га­ры i... за­снуў. Пра­чнуў­ся ўна­чы, усха­пiўcя... Дзе я? Зда­ецца, у Лу­чан­ка. А дзе ж сам гас­па­дар ну­ма­ра? Не ба­чу... Уклю­чыў свят­ло і ажно ска­мя­неў. На пад­ло­зе, про­ста на ды­ва­не, згар­нуў­шы­ся ка­ла­чы­кам і на­крыў­шы­ся коў­драй, цi­хе­нь­ка па­сап­ваў на­род­ны артыст i дэ­пу­тат СССР. Ён так і не за­ха­цеў уве­ча­ры бу­дзіць свай­го гос­ця, со­нна­га кам­са­мо­ль­ца Гры­шу...

«Пра­ры­вац­ца» ця­пер да­вя­дзец­ца ўжо без Мі­ха­лы­ча... Але ж це­шыць та­емная надзея, што сус­трэ­нем­ся мы з iм дзесь на ня­бё­сах i па­сля сяб­роў­скiх аб­дым­каў ду­шэў­на за­спя­ва­ем: «Мой род­ны кут, як ты мне мi­лы...»