Філосаф Макс Блэк — не самая вядомая фігура ХХ стагоддзя. Але ў ягоных (і не толькі ягоных) запісах адлюстраваны дух часу. Чаму так цікава канцэнтравацца на канкрэтных дэталях? Чаму вялікія праблемы і векавыя задачы не выклікаюць энтузіязму? Стагоддзе вялікіх ідэй і праектаў спарадзіла расчараванне ў сацыяльнасці як такой. Мы з цяжкасцю можам уявіць несупярэчлівую гісторыю, у якой задзейнічана вялікая колькасць асоб... Людзі памыляюцца, падводзяць, але чыстая думка, пэўная рэч — у іх можна зафіксаваць момант ісціны, момант шчасця. Размаітыя дэталі пастаноўкі — усё адно як пошук гэтага моманту.
Сцэнічная пляцоўка ўяўляе з сябе вялікі палігон для пабытовых эксперыментаў. Стол, піяніна, акварыум, шматлікія свяцільні, падвешаныя карцінкі, птушкі ў клетках... Звычайна так выглядае парк атракцыёнаў або экспазіцыя сучаснага мастацтва — ніяк не тэатральная сцэна. Прастора, якую арганізаваў мастак спектакля Клаўс Грунберг, зараджана патэнцыйнай энергіяй — стрэльбамі, што страляюць то ў адзін момант, то ў іншы. Задачай рэжысёра робіцца арганізацыя часавай паслядоўнасці жыцця гэтай прасторы — паўнавартаснае жыццё рэчаў. На сайце тэатра папярэджваюць пра магчымую алергію на пах серы — «адной з гераінь прадстаўлення». У гэтым прынцыповым адмаўленні ад героя, ад лідарства нейкага персанажа ў мастацкім тэксце бачыцца адмова ад першынства чалавека ў свеце. Чалавек застаецца мерай усіх рэчаў, роўна як і кожная рэч можа быць мерай для чалавека... і для ўсяго іншага.
Самае адметнае і галоўнае, што прапануе гэты насычаны спецэфектамі спектакль, — ігра Аляксандра Панцялеева. Менавіта яму трэба цягам усяго дзеяння падтрымліваць зацікаўленасць публікі — пры тым, што аўтар пастаноўкі Хайнер Гёбельс для гэтага дае зусім няшмат магчымасцяў. Фестывальны фармат прадугледжвае такую раскошу, як субцітры, падказку для публікі, але праз яе можна вызначыць, наколькі імправізаваным з’яўляецца акцёрскае выкананне. У спектаклі «Макс Блэк...» акцёр ні каліва не згубіў ад зададзенай партытуры, усе рэплікі прагучалі даслоўна. Застаецца меркаваць, што іншыя параметры вытрыманы строга і дакладна. Гэтаксама вызначаны і межы ролі, рамкі, у якія артыст мусібыць заціснуты, але за ім цікава назіраць, у ім парадаксальна адчуваецца свабода, разняволенасць — праз дакладнае разуменне свайго месца і задач у спектаклі, што трапна сфармулявала ўкраінскі крытык Алена Мыгашко: «Акцёр у "Максе Блэку" — не цэнтра- (або сэнса-) утваральная фігура, кропка інтэнсіўнасці, а медыум для разрозненых, багатых і хаатычных жыццягукаў, слоў, прадметаў. Ён спрацоўвае як спускавы механізм для поліфанічнага руху навакольнага асяроддзя».
На паказе мне пашчасціла з месцам — я сядзеў так, што бачыў, як працуе яшчэ адзін выканаўца, а менавіта Уладзімір Горлінскі, чыё выразнае музычнае суправаджэнне адметна кампенсавала выканаўчую стрыманасць Аляксандра Панцялеева.
Рэжысёр Хайнер Гёбельс стварае свой уласны тып тэатра, ладзіць яго з задавальненнем і густам — так, што існаму зацікаўленаму гледачу падобных спектакляў не будзе зашмат.
Аляксей Стрэльнікаў