Аляк­сандр Ані­сі­маў.

Ён даў жыц­цё ве­лі­зар­най ко­ль­кас­ці на­цы­яна­ль­ных тво­раў — па­чы­на­ючы з «Дзі­ка­га па­ля­ван­ня ка­ра­ля Ста­ха» Ула­дзі­мі­ра Со­лта­на, за па­ста­ноў­ку якой Ані­са­маў — пер­шы і адзі­ны з на­шых ды­ры­жо­раў — быў уга­на­ра­ва­ны Дзяр­жаў­най прэ­мі­яй, і за­кан­чва­ючы аркес­тра­вы­мі тво­ра­мі Дзміт­рыя Смо­льс­ка­га, Андрэя Мды­ва­ні, Вя­час­ла­ва Куз­ня­цо­ва, Га­лі­ны Га­рэ­ла­вай, Вік­та­ра Ка­пы­ць­ко.

8 кас­трыч­ні­ка ма­эстра адзна­чае 70-га­до­вы юбі­лей, ён су­па­дае з 90-год­дзем Дзяр­жаў­на­га ака­дэ­міч­на­га сім­фа­ніч­на­га аркес­тра Рэ­спуб­лі­кі Бе­ла­русь, ка­лек­ты­ву, які Аляк­сандр Мі­хай­ла­віч уз­на­ча­ль­вае па­ўта­ра дзе­ся­ці­год­дзя. На па­чат­ку се­зо­на мы сус­трэ­лі­ся для раз­мо­вы, што ў вы­ні­ку атры­ма­ла­ся зу­сім не юбі­лей­най. Бо га­лоў­ны ды­ры­жор, ка­лі ён сап­раў­ды га­лоў­ны, перш за ўсё ду­мае і кла­по­ціц­ца пра свой ка­лек­тыў, пуб­лі­ку, стан му­зыч­най спра­вы ў кра­іне. І ду­мае пра гэ­та і ў буд­ні, і ў свя­ты.

Аляк­сандр Мі­хай­ла­віч, да­зво­ль­це вас па­він­ша­ваць з тры­умфам ва­шых кан­цэр­таў у Ра­ту­шы і па­чат­кам юбі­лей­на­га се­зо­на. Та­кая падзея дае маг­чы­масць азір­нуц­ца, успом­ніць, пад­вес­ці пэў­ныя вы­ні­кі. Тым бо­льш што юбі­ле­яў саб­ра­ла­ся шмат. Гле­дзя­чы на вас, не­маг­чы­ма па­ве­рыць у ваш уз­рост. Аркестр адзна­чае 90-год­дзе. Вы яго ўзна­ча­ль­ва­еце 15 га­доў... Зда­ецца, ніх­то, акра­мя Юрыя Яфі­ма­ва, не ста­яў так доў­га за пу­ль­там гэ­та­га ка­лек­ты­ву. Яфі­маў — 19 га­доў, Марк Шней­дэр­ман — 10 га­доў, астат­нія на­шмат менш.

— Так, гэ­ты аркестр — мой дом, мая ся­м’я, мая ра­дзі­ма...

Не бу­дзем апе­ра­ваць вя­лі­кі­мі ліч­ба­мі. Што га­лоў­нае для вас зда­ры­ла­ся за гэ­тыя па­ўта­ра дзе­ся­ці­год­дзя?

— Га­лоў­нае — я да­мог­ся, каб кан­цэр­ты бе­ла­рус­кай му­зы­кі ў нас пра­хо­дзі­лі з аншла­га­мі. На «Шчыг­ры­на­вую ску­ру» Андрэя Мды­ва­ні саб­ра­ла­ся по­ўная за­ла, на «Кле­апат­ры» Вя­час­ла­ва Куз­ня­цо­ва быў аншлаг, на прэ­м’е­ры опе­ры «Мя­дзведзь» Сяр­гея Кар­тэ­са не бы­ло дзе яблы­ку ўпас­ці.

Са­мая надзвы­чай­ная сі­ту­ацыя ад­бы­ла­ся ў Ві­цеб­ску. Ра­ней з там­тэй­шай фі­лар­мо­ні­яй у нас быў шчы­ль­ны кан­такт, ця­пер ча­му­сь­ці ўсё аціх­ла. Акра­мя фес­ты­ва­лю Са­ляр­цін­ска­га, аркестр што­год за­пра­ша­лі на кан­цэрт. Бо ве­да­лі: ка­лі пры­едзе наш ка­лек­тыў, то аншлаг за­бяс­пе­ча­ны і бу­дзе ці­ка­ва. Не­ка­ль­кі раз­оў мы з’ез­дзі­лі ту­ды з ад­мет­ны­мі пра­гра­ма­мі. А ў чар­го­вы раз яны тэ­ле­фа­ну­юць і пы­та­юцца: «Мы хо­чам вас за­пра­сіць. Што вы пра­па­ну­еце?» А я ім у ад­каз: «А вы па­го­дзі­це­ся, ка­лі я ска­жу, якая пра­гра­ма?» — «Ка­жы­це!» — «У пер­шым ад­дзя­лен­ні бу­дзе му­зы­ка ба­ле­та «Інка» Кар­тэ­са, а ў дру­гім — «Кле­апат­ра» Куз­ня­цо­ва». Уяў­ля­еце — цэ­лы ве­чар бе­ла­рус­кай му­зы­кі! І ве­да­еце, што мне ад­ка­за­лі? «Ка­лі бу­дзе­це ды­ры­жы­ра­ваць вы і бу­дзе іграць ваш аркестр — згод­ныя!» Сап­раў­ды, мы пры­еха­лі, а там по­ўная за­ла. Ава­цыі... Уяў­ля­еце, як нам па­ве­ры­лі? Гэ­та трэ­ба бы­ло за­слу­жыць. Да­маг­чы­ся, каб імідж аркес­тра ўзняў­ся ве­ль­мі вы­со­ка.

Як вы здо­ле­лі да­сяг­нуць та­ко­га вы­ні­ку?

— Вы­ка­рыс­тоў­ва­лі роз­ныя пры­ёмы. Не тое каб мы пад­лаш­чва­лі­ся да пуб­лі­кі... Але я раз­умеў: трэ­ба шу­каць не­йкія фор­мы, каб да­ро­га ў фі­лар­мо­нію ака­за­ла­ся шы­ро­ка ад­кры­тай.

Па­мя­таю, вас кры­ты­ка­ва­лі, маў­ляў, не вы­кон­ва­еце бе­ла­рус­кую му­зы­ку...

— Так, не­ка­ль­кі се­зо­наў мы ігра­лі то­ль­кі па­пу­ляр­ную кла­сі­ку — тво­ры, якія маг­лі б кан­ку­ры­ра­ваць з тэ­ле­ба­чан­нем і фі­лар­ма­ніч­най эстра­дай. У тыя га­ды мне да­во­дзі­ла­ся ад­на­му вы­трым­лі­ваць на­пор Са­юза кам­па­зі­та­раў. Як бед­ства мож­на бы­ло ўспры­маць і пле­ну­мы, на якіх вы­кон­ва­ла­ся шмат да­ўно на­пі­са­ных і не­за­пат­ра­ба­ва­ных опу­саў. А з пуб­лі­кі бы­лі то­ль­кі сва­які кам­па­зі­та­ра і не­­каль­кі апантаных сту­дэн­таў. Але ў вы­ні­ку шмат­га­до­вых на­ма­ган­няў вы­сту­па­ем з аншла­га­мі.

На­пэў­на, вам да­вя­ло­ся шмат змя­ніць і ў са­мім аркес­тры?

— Ка­лі я пры­йшоў у ка­лек­тыў, ён на­гад­ваў, пра­бач­це, асі­нае куб­ло. Мя­ня­лі­ся кан­цэр­тмай­стры ў роз­ных гру­пах інстру­мен­таў. Мя­не па­пя­рэ­джва­лі: «Не зга­джай­це­ся быць га­лоў­ным ды­ры­жо­рам. Лі­та­ра­ль­на праз не­ка­ль­кі ме­ся­цаў вас з’я­дуць!»

З ча­го вы па­ча­лі?

— Як кож­ны на­рма­ль­ны ды­ры­жор, я аб­вяс­ціў кон­курс. Перш за ўсё на ва­кан­тную па­са­ду кан­цэр­тмай­стра пер­шых скры­пак. Там кан­цэр­тмай­стра ўво­гу­ле не бы­ло, яго мес­ца па чар­зе за­йма­лі тыя, хто ся­дзеў за пер­шы­мі пу­ль­та­мі. Да­мо­віў­ся з цу­доў­ным му­зы­кан­там, Юлі­яй Стэ­фа­но­віч. Да гэ­та­га яна з’яў­ля­ла­ся на­мес­ні­цай кан­цэр­тмай­стра пер­шых скры­пак у аркес­тры Опер­на­га тэ­атра. Здо­леў яе пе­ра­ка­наць, яна ўзру­ша­ль­на сыг­ра­ла кон­курс і фак­тыч­на пе­ра­маг­ла кан­ку­рэн­таў. А яны ака­за­лі­ся моц­ныя. Я ве­ль­мі спа­дзя­ваў­ся і на­ват быў упэў­не­ны, што ме­на­ві­та так і зда­рыц­ца. Як то­ль­кі Стэ­фа­но­віч за­ня­ла мес­ца кан­цэр­тмай­стра, атмас­фе­ра ў ка­лек­ты­ве па­ча­ла мя­няц­ца. Па­леп­шы­ла­ся якасць ігры. Усе ад­чу­лі: у аркес­тры ця­пер ёсць гас­па­дар, акра­мя га­лоў­на­га ды­ры­жо­ра.

По­тым па­сту­по­ва па­ча­лі за­пра­шаць вы­со­кап­ра­фе­сій­ных вы­ка­наў­цаў і ў іншыя гру­пы. Вяр­нуў­ся на ра­дзі­му вы­дат­ны га­ба­іст Ра­ман Фір­стаў. Яго ба­ць­ка Ле­анід Фір­стаў ка­лі­сь­ці спя­ваў у хо­ры Опер­на­га тэ­атра, а ма­ці, На­тал­ля Кас­тэн­ка, бы­ла пры­ма­дон­най. Яны пра­цяг­ва­юць жыць у Ня­меч­чы­не, а Леанід з жон­кай вяр­нуў­ся ў Бе­ла­русь і ўпры­гож­вае наш аркестр. У вал­тор­на­вай гру­пе за гэ­ты час вы­га­да­ва­лі трох ці ча­ты­рох доб­рых са­ліс­таў. Усе яны пе­ра­бра­лі­ся — хто за мя­жу, хто ў Прэ­зі­дэн­цкі аркестр. Але асно­ва ка­лек­ты­ву — на­шы акса­ка­лы. Ста­рэй­шае па­ка­лен­не, на якое раў­ня­ецца мо­ладзь. Адзін Мі­ка­лай Кры­ва­шэ­еў ча­го вар­ты! Кан­тра­ба­сіст, пра­фе­сар, за­слу­жа­ны артыст. Ця­пер ён у нас не на поў­ную стаў­ку пра­цуе, а су­мяш­чае з пра­цай у Ака­дэ­міі му­зы­кі. Та­му яго з’яў­лен­не ў аркес­тры — за­ўсё­ды падзея. І ў іншых аркес­тра­вых гру­пах ёсць лю­дзі, якія за гэ­тыя га­ды зра­бі­лі­ся сап­раў­дны­мі «зуб­ра­мі». Гэ­та і кан­цэр­тмай­стар трам­бо­наў Вік­тар Каў­рэц­кі, і кан­цэрт­май­стар клар­не­таў Пётр На­ву­мен­ка, і кан­цэр­тмай­стар фа­го­таў Аляк­сей Аўра­мен­ка. З імі мы раз­ам не­ка­лі па­чы­на­лі ў сту­дэн­цкім аркес­тры кан­сер­ва­то­рыі.

Та­кія му­зы­кан­ты, як за­слу­жа­ны артыст Ва­лян­цін Ці­хе­віч, пра­цяг­ва­юць тра­ды­цыю тых га­доў, ка­лі ў аркес­тры пра­ца­ва­лі іншыя га­лоў­ныя ды­ры­жо­ры. Ёсць сло­вы, з які­мі рэ­гу­ляр­на звяр­та­юся да артыс­таў ка­лек­ты­ву: «Вы — элі­та Бе­ла­ру­сі. Ка­лі пра­цу­еце ў гэ­тым аркес­тры, зна­чыць, вы са­мыя та­ле­на­ві­тыя і вы­дат­ныя му­зы­кан­ты. І па­він­ны гэ­та дэ­ман­стра­ваць не то­ль­кі ўлас­ным май­стэр­ствам, але і знеш­нім вы­гля­дам. Вы — "бе­лыя каў­не­ры­кі" на­шай му­зы­кі. Вы му­сі­це быць пры­го­жы­мі, да­гле­джа­ны­мі, эле­ган­тны­мі. Строй­ны­мі і спар­тыў­ны­мі».

Ка­жу так муж­чы­нам. Але да­мы чу­юць! І па­сту­по­ва дзяў­ча­ты і жан­чы­ны ста­лі на­бы­ваць са­бе пры­го­жыя кан­цэр­тныя су­кен­кі. У Юліі Стэ­фа­но­віч пад­обных стро­яў цэ­лы гар­дэ­роб. Іншыя дзяў­ча­ты так­са­ма імкнуц­ца не ад­ста­ваць. Ку­ды б мы ні пры­язджа­лі, мне ка­жуць: «Які ў вас пры­го­жы аркестр!» А на Но­вы год пра­шу іх апра­наць ба­ль­ныя су­кен­кі лю­бо­га ко­ле­ру, акра­мя звы­чай­на­га чор­на­га.

І та­кія су­кен­кі яны ма­юць?

— Так, і гэ­та вы­нік та­го, што мы ма­ем маг­чы­масць вы­язджаць з кан­цэр­та­мі за мя­жу. Бо, ня­гле­дзя­чы на эліт­ны ста­тус, за­роб­кі ў іх зу­сім не эліт­ныя. Лю­дзі па двац­цаць га­доў ву­чац­ца, а по­тым пра­цу­юць у аркес­тры, і ву­чо­ба пра­цяг­ва­ецца. Бо ігра ў сту­дэн­цкім ка­лек­ты­ве і бліз­ка не ста­іць з тым, што па­тра­бу­ецца ад му­зы­кан­та ў пра­фе­сій­ным.

Артыс­ты ця­пер шмат ездзяць, чы­та­юць, кан­так­ту­юць у інтэр­нэ­це і ве­да­юць: іх ка­ле­гі ў Поль­шчы ці ў Пры­бал­ты­цы атрым­лі­ва­юць за­рпла­ту на па­ра­дак (у дзе­сяць раз­оў) вы­шэй­шую.

Тым не менш ніх­то не ные і не скар­дзіц­ца. Бо­льш за тое, я ад­кры­та і жор­стка ка­жу: «Сяб­ры мае! Раз­мо­вы — не ва­шы, а ва­шых ка­лег, маў­ляў, да­йце нам спа­чат­ку гро­шай, та­ды мы доб­ра бу­дзем іграць, — ня­пра­ві­ль­ная па­ста­ноў­ка пы­тан­ня. Мы спа­чат­ку па­він­ны доб­ра іграць, спа­чат­ку па­він­ны да­ка­заць, што вар­тыя та­го ці інша­га, а за­тым ужо дбаць пра тое, што з гэ­та­га атры­ма­ецца».

Бо дзяр­жа­ва ро­біць што мо­жа. Усе раз­уме­юць: трэ­ба па­ляп­шаць ма­тэ­ры­яль­нае ста­но­віш­ча вы­ка­наў­цаў. Бу­да­ваць су­час­ную якас­ную кан­цэр­тную за­лу, куп­ляць но­выя інстру­мен­ты. Але па­куль та­кой маг­чы­мас­ці ня­ма.

Мы раз­уме­ем, існуе фі­нан­са­ван­не на ку­ль­ту­ру і, акра­мя нас, існу­юць му­зеі, тэ­атры, му­зыч­ныя на­ву­ча­ль­ныя ўста­но­вы, кан­сер­ва­то­рыі, ака­дэ­міі, му­зыч­ныя шко­лы. І не то­ль­кі ў Мін­ску, бо на­ша кра­іна, дзя­куй бо­гу, вя­лі­кая! Усё гэ­та зра­зу­ме­ла. Але мне не­зра­зу­ме­ла іншае, і я з гэ­тым ні­ко­лі, па­куль жы­вы, не па­га­джу­ся. Ка­лек­ты­ву споў­ні­ла­ся 90 га­доў, і ён да гэ­та­га ча­су не атры­маў зван­ня На­цы­яна­ль­на­га! Гэ­та нон­сэнс.

Аб­са­лют­на з ва­мі згод­ная...

— Гэ­та не­спра­вяд­лі­васць у да­чы­нен­ні да леп­ша­га му­зыч­на­га ка­лек­ты­ву кра­іны. Так, ёсць сім­фа­ніч­ныя аркес­тры ў Опер­ным і Му­зыч­ным тэ­атрах, На­цы­яна­ль­най тэ­ле­ра­ды­ёкам­па­ніі. Але Дзяр­жаў­ны ака­дэ­міч­ны сім­фа­ніч­ны аркестр Рэ­спуб­лі­кі Бе­ла­русь — адзі­ны.

Гэ­та на­цы­яна­ль­ны зда­бы­так!

— Бо­льш за тое, нас усю­ды, на кож­ным кро­ку на­зы­ва­юць на­цыя­­на­ль­ным. Я не па­праў­ляю. Але ў рэ­аль­нас­ці што адбы­ва­ецца? Аркес­тран­ты На­цы­яна­ль­на­га тэ­атра опе­ры і ба­ле­та атрым­лі­ва­юць за­ро­бак у па­ўта­ра, а ча­сам і ў два разы бо­ль­шы, чым мы. Гэ­та не надта спра­вяд­лі­ва. Не то­ль­кі та­му, што ма­ла­дыя лю­дзі, якія скон­чы­лі кан­сер­ва­то­рыю і пры­йшлі па раз­мер­ка­ван­ні ў наш аркестр, па­зі­ра­юць у бок Опер­на­га, як бы ту­ды пе­ра­йсці. Гэ­та аб’­ектыў­на не­спра­вяд­лі­ва, бо мы ка­лі не лепш, то ўжо да­клад­на не горш.

Ка­жуць, у опер­ным аркес­тры на­груз­ка бо­льш вы­со­кая…

— Ве­даю яе, та­му што ў тэ­атры пра­ца­ваў амаль 20 га­доў. Па-пер­шае, той аркестр мае два з па­ло­вай скла­ды...

І гэ­та ва­ша за­слу­га! Раней там ледзь на­бі­раў­ся адзін склад.

— Склад — гэ­та пры­клад­на 60 ча­ла­век, якія змяш­ча­юцца ў яме. А ў іх ця­пер ка­ля 200 аркес­тран­таў. У нас па­вод­ле штат­на­га рас­кла­ду 98 і плюс ад­мі­ніс­тра­цыя. І яны так­са­ма не ўсе аб­авяз­ко­ва ўдзель­­ні­ча­юць у той ці іншай пра­гра­ме. Так, мы не ігра­ем кан­цэр­ты штод­ня. Але, тым не менш, мы кож­ную пра­гра­му ігра­ем як прэ­м’е­ру — у ад­роз­нен­не ад Опер­на­га, дзе мак­сі­мум пяць прэ­м’ер у год. Усё астат­няе — гэ­та па­ўта­рэн­ні. А мы аб­авя­за­ны вы­ка­наць 50 пра­грам у год без уся­ля­кіх па­ўто­раў.

Ня­ўжо ні­чо­га не «дуб­лю­еце»?

— Такое зўдараецца, на­прык­лад, на гас­тро­лях. Апош­нім раз­ам у Япо­ніі ад­бы­ло­ся 16 кан­цэр­таў, дзве пра­гра­мы мы вы­кон­ва­лі па 8 раз­оў. Або на гас­тро­лях у Эсто­ніі ад­ну пра­гра­му ігра­лі двой­чы. Ці вы­ка­на­лі пра­гра­му ў Мін­ску, а по­тым па­вез­лі яе, пры­кла­дам, у Ві­цебск ці ў Грод­на. Та­кіх па­ўто­раў бы­вае мак­сі­мум 5 за се­зон. А астат­нія 45 выступленняў мы кож­ны раз прэ­зен­ту­ем прэ­м’е­ры.

Гэ­та да та­го, што на­груз­кі му­зы­каў у опер­ным і фі­лар­ма­ніч­ным аркес­трах су­па­стаў­ля­ль­ныя. У пэў­ны пе­ры­яд у ад­ным ка­лек­ты­ве бо­ль­шая на­груз­ка, у дру­гім мен­шая, але лі­чыць, што мы за­ня­тыя менш, — гэ­та аб­сурд. Іншая спра­ва, вы­йсці на сцэ­ну і сыг­раць — ад­каз­насць не мен­шая, — не ха­чу ска­заць «бо­ль­шая», каб не па­крыў­дзіць ка­лег, — чым ува­саб­ляць парт­ыту­ру, се­дзя­чы ў аркестравай ямі­не.

На За­ха­дзе існу­юць рэ­йтын­гі кош­таў на квіт­кі. На пер­шым мес­цы — сім­фа­ніч­ны кан­цэрт. У Па­ры­жы я пры­сут­ні­чаў на кан­цэр­це Бер­лін­ска­га фі­лар­ма­ніч­на­га аркес­тра пад кі­раў­ніц­твам Клаў­дыа Аб­ада. Вы­кон­ва­лі Дру­гую сім­фо­нію Ма­ле­ра, кві­ток каш­та­ваў 250 еўра. На дру­гім мес­цы — опер­ны спек­такль, кошт квіт­ка 200 еўра. На трэ­цім — со­ль­ны кан­цэрт, на­прык­лад, зна­ка­мі­та­га пі­яніс­та — Ланг Лан­га, Плят­нё­ва або Па­лі­ні. Кошт квіт­ка — 150 еўра. На чац­вёр­тым ба­лет — 100 еўра. Да­лей ідзе мю­зікл — возь­мем «Пры­від опе­ры» або «Кот­кі». Ве­ль­мі па­пу­ляр­ны, які па­тра­буе вя­лі­кіх вы­дат­каў, мае ўзру­ша­ль­нае афар­млен­не, — 80 еўра. І на апош­нім мес­цы эстрад­ны кан­цэрт — 50 еўра. У нас жа ўсё пе­ра­ку­ле­на да­га­ры на­га­мі! Кві­ток на эстрад­ны кан­цэрт — 250 до­ла­раў, ба­лет — 200, мю­зікл — 100, опе­ра — 50 і сім­фа­ніч­ны кан­цэрт — мак­сі­мум 40.

І так усю­ды на по­стса­вец­кай пра­сто­ры?

— Не ўсю­ды. У Мас­кве сі­ту­ацыя пры­клад­на та­кая, як у Еўро­пе. Ка­лі кан­цэрт аркес­тра Плят­нё­ва з удзе­лам вя­до­ма­га са­ліс­та, кошт квіт­ка ў інтэр­нэ­це — 500 до­ла­раў. У Ку­рэн­тзі­са квіт­кі ледзь не па 1000 у.а. І рас­куп­ля­юцца! Адзі­нае ад­роз­нен­не ад Еўро­пы: бі­лет на ба­лет да­ра­жэй, чым на опе­ру. Гэ­та са­вец­кая тра­ды­цыя, ні­дзе ў све­це пад­обна­га ня­ма.

Дык вось, на­конт ад­каз­нас­ці. Ка­лі наш аркестр вы­сту­паў у То­кіа ў Suntori Hall, квіт­кі каш­та­ва­лі па 150 до­ла­раў. І пра­ві­ль­на! Бо ні­які CD-дыск, ня­хай на­ват Бер­лін­ска­га фі­лар­ма­ніч­на­га аркес­тра, ня­хай на­ват на фан­тас­тыч­най апа­ра­ту­ры, не за­ме­ніць жы­вых кан­так­таў з вы­ка­наў­ца­мі на сцэ­не і му­зы­кі, якая жы­ве ця­пер, у гэ­ты міг, а по­тым яе не па­ўто­рыш ні­ко­лі ў жыц­ці.

І яшчэ ад­на рэч, якую не ма­гу зра­зу­мець ужо га­доў дзе­сяць. Ча­му «Сла­вян­скі ба­зар...», бе­ла­рус­кі фес­ты­валь між­на­род­на­га ўзроў­ню, не мае ў сва­ёй пра­гра­ме кла­січ­най му­зы­кі? Для па­ра­ўнан­ня: фес­ты­валь «Бе­лыя но­чы» на­ра­джаў­ся як эстрад­ны, але ця­пер ён — цал­кам кла­січ­ны фо­рум, якім кі­руе Гер­гі­еў. Там ня­ма ні­вод­най эстрад­най пра­гра­мы, то­ль­кі опе­ры, сім­фа­ніч­ныя кан­цэр­ты, со­ль­ныя вы­ступ­лен­ні скры­па­чоў, пі­яніс­таў. Вя­до­ма, я ні­ко­лі не бу­ду сцвяр­джаць: «Да­вай­це зро­бім у Ві­цеб­ску фес­ты­валь то­ль­кі кла­січ­най му­зы­кі». Брэнд «Сла­вян­ска­га ба­за­ру...» існуе, ён та­кі ж па­пу­ляр­ны, як, на­прык­лад, фес­ты­валь у Юрма­ле. Але ў Лат­віі вя­лі­кая ко­ль­касць фэс­таў кла­січ­най му­зы­кі — у Ры­зе, у Дзін­та­ры. А ў нас у Мін­ску ня­ма на­ват лет­ня­га фес­ты­ва­лю кла­січ­най му­зы­кі.

А як жа «Кла­сі­ка ля Ра­ту­шы»?

— Так, у нас з’я­ві­ла­ся Ра­ту­ша, дзя­куй бо­гу! Але гэ­та не фес­ты­валь, а цыкл кан­цэр­таў. Важ­на, каб пра­ект існа­ваў, і дай бог яму жыц­ця... Але ча­му б не пры­ду­маць не­шта яшчэ...

На­прык­лад?

— Уяў­ля­еце, у лон­дан­скім Ка­ра­леў­скім Аль­берт-хо­ле на пра­ця­гу двух лет­ніх ме­ся­цаў кож­ны дзень ла­дзяц­ца сім­фа­ніч­ныя кан­цэр­ты. Аркес­тры з’яз­джа­юцца з уся­го све­ту. Умяш­ча­ль­насць за­лы амаль 6 ты­сяч ча­ла­век, яна за­бі­тая біт­ком, і яшчэ ча­ла­век 500 ста­яць.

Я не пра тое, каб у Мін­ску ў фі­лар­мо­ніі на пра­ця­гу двух ме­ся­цаў гу­ча­лі сім­фа­ніч­ныя са­чы­нен­ні. Але каб хоць 10 дзён яны гу­ча­лі ў за­кры­тым па­мяш­кан­ні. Або на ад­кры­тым па­вет­ры, але каб мож­на бы­ло сес­ці і слу­хаць. І каб афі­ша скла­да­ла­ся не про­ста з па­пу­ляр­ных кла­січ­ных опу­саў, а існа­ва­ла не­йкая ад­мыс­ло­вая пра­гра­ма.

Я пра­па­ноў­ваў арга­ні­за­ваць фес­ты­валь — хоць бы шэсць кан­цэрт­ных пра­грам на бу­ль­ва­ры Му­ля­ві­на. Па­ста­віць 700 крэс­лаў, зра­біць VIP-зо­ну і прад­аваць квіт­кі, каб атры­маць хоць не­йкія гро­шы. Бо ў нас ня­ма спон­са­раў, якія б апла­ці­лі ўсе вы­дат­кі. У Еўро­пе ця­пер так пры­ня­та. У ад­ной то­ль­кі Фран­цыі існуе 50 фес­ты­ва­ляў на ад­кры­тым па­вет­ры з про­да­жам квіт­коў. Аншлаг пад­час кан­цэр­таў ля Ра­ту­шы не па­ві­нен за­мя­ніць су­р’ёз­ны, ці­ка­вы фэст, што мог бы стаць тва­рам кла­січ­най му­зы­кі ў Мін­ску.

Упэў­не­на: з ва­шай лёг­кай ру­кі та­кі фо­рум аб­авяз­ко­ва з’я­віц­ца. Бо ўсё, да ча­го вы да­кра­на­еце­ся, на­паў­ня­ецца жыц­цём і шчас­цем. Пад­час кан­цэр­таў ля Ра­ту­шы гля­дзе­ла на тва­ры слу­ха­чоў і аркес­тран­таў. За­ўсё­ды, ко­ль­кі ся­бе па­мя­таю, тва­ры аркес­тран­таў бы­лі су­ро­вы­мі і за­ся­ро­джа­ны­мі, а ча­сам пан­уры­мі. Як быц­цам яны зна­хо­дзі­лі­ся ў шмат­га­до­вай дэп­рэ­сіі. А ця­пер пра­чну­лі­ся і рас­квіт­не­лі ўсмеш­ка­мі…

— Вя­до­ма! Яны ж за­пат­ра­ба­ва­ныя і ба­чаць аншла­гі на кан­цэр­тах. Ня­хай ця­пер так бу­дзе за­ўсё­ды! І слу­ха­чы, і му­зы­кан­ты — мы ўсе гэ­та за­слу­жы­лі.

Юлія Андрэ­ева