Та­ка­то­шы Ма­чы­яма

№ 4 (409) 01.04.2017 - 30.04.2017 г

Ма­ле­нь­кі прынц Вя­лі­ка­га тэ­атра
У Вя­лі­кім тэ­атры Бе­ла­ру­сі артыст слу­жыць шэсць га­доў. Пра­ктыч­на ад­ра­зу ён па­чаў тан­ца­ваць соль­­ныя парт­ыі, што не дзіў­на. Яго тэм­пе­ра­мент, энер­гія, пра­ца­ві­тасць, не­сум­нен­ны та­лент і артыс­тыч­насць да­зво­лі­лі яму вы­явіць на сцэ­не са­мыя роз­ныя воб­ра­зы. І за­ўжды гэ­та атрым­лі­ва­ецца ярка і пры­го­жа.

Зу­сім ня­даў­на ўва­со­бі­ла­ся да­ўняя ма­ра Та­ка­то­шы — у на­шым тэ­атры ён стан­ца­ваў Ба­зі­ля ў ба­ле­це «Дон Кі­хот». Ка­га­дзе са­ліст шка­да­ваў, што яму ні­ко­лі не сыг­раць эта­лон­ных пры­нцаў. Але ён стаў­ся і Ма­ле­нь­кім пры­нцам — у ад­на­ймен­ным ба­ле­це Гле­ба­ва, і Пры­нцам у спек­так­лі «Шчаў­ку­нок, аль­бо Яшчэ ад­на Ка­ляд­ная гіс­то­рыя» Чай­коў­ска­га. Гэ­тыя ро­лі ён вы­ка­наў у па­ста­ноў­ках Аляк­сан­дры Ці­ха­мі­ра­вай. Ме­на­ві­та ха­рэ­ограф­ка зра­бі­ла яму пра­па­но­ву, ад якой Та­ка­то­шы не змог ад­мо­віц­ца, — стаць яе асіс­тэн­там у ня­даў­няй прэм’еры «Са­не­таў». Ён здо­леў. І ця­пер у яго но­вая пра­ца ў гэ­тай іпас­та­сі — раз­ам з Аляк­сан­драй Ці­ха­мі­ра­вай ён рых­туе ба­лет «Ор і Ора», прэм’ера яго про­йдзе ўлет­ку.

Бу­ду­чы вя­ду­чы май­стар сцэ­ны бе­ла­рус­ка­га Вя­лі­ка­га тэ­атра на­ра­дзіў­ся за ты­ся­чы кі­ла­мет­раў ад Мін­ска — у япон­скім го­ра­дзе Оса­ка. Сяс­тру Та­мо­мі і бра­тоў Хі­ра­ма­са і Та­ка­то­шы ба­ць­кі за­ўсё­ды на­зы­ва­лі То­ма, Хі­ра і Та­ка. Та­ка­то­шы ма­лод­шы ў сям’і. Гавораць, ма­лод­шыя дзе­ці — са­мыя лю­бі­мыя...

Шчы­ра ка­жу­чы, я б з та­кой дум­кай не па­га­дзіў­ся. Мой ба­ць­ка гу­ляў у рэ­гбі на ама­тар­скім уз­роў­ні і ве­ль­мі ха­цеў, каб мы, яго сы­ны, так­са­ма за­йма­лі­ся гэ­тым ві­дам спорту. Я па­чаў ву­чыц­ца рэ­гбі га­доў з пя­ці, але да вы­ні­каў, якія па­каз­ваў ста­рэй­шы брат, мне бы­ло ве­ль­мі да­лё­ка. Хі­ра­ма­са вы­шэй­шы за мя­не, мац­ней­шы і не­рэ­аль­на хут­ка бе­гаў. Зра­зу­ме­ла, ба­ць­ка бо­льш ува­гі над­аваў ме­на­ві­та бра­ту, а не мне. І я вы­дат­на раз­умеў: не здо­лею не то­ль­кі яго апя­рэ­дзіць, у мя­не ня­ма шан­цаў на­ват да­цяг­нуц­ца да яго ўзроў­ню. А ка­лі ў мя­не не атры­ма­ла­ся быць з бра­там на роў­ных, вы­ра­шыў: не­абход­на што­сь­ці мя­няць.

У той час, ка­лі ў сям’і Ма­чы­яма на­ра­дзіў­ся ма­лод­шы сын, у Япо­ніі быў не­ве­ра­год­на па­пу­ляр­ны су­ма­іст Та­ка­на­ха­на Ко­дзі. Ме­на­ві­та та­му дзі­ця­ці да­лі імя Та­ка­то­шы: час­тку імя ле­ген­дар­на­га спар­тс­ме­на злу­чы­лі з час­ткай імя ба­ць­кі То­шы­хі­ка, каб сын вы­рас зда­ро­вы і моц­ны.

Гэ­тай на­шай ся­мей­най тра­ды­цыі — пе­рад­аваць на­шчад­кам час­тку імя про­дкаў — ужо бо­льш за 1000 га­доў. Наш род бя­рэ свой па­ча­так ад во­інаў-са­му­ра­яў, вы­шэй­ша­га сас­лоў­я. І ў нас ёсць ге­не­ала­гіч­нае дрэ­ва ды­нас­тыі. Па­чы­на­юць яго пра­ктыч­на са­мыя пер­шыя імё­ны вя­лі­кіх во­інаў на­ша­га до­ма, якія бы­лі ўпі­са­ны сю­ды 1300 га­доў та­му. І мы з дзя­цін­ства ве­да­ем гіс­то­рыю, га­на­рым­ся сва­ёй сям’ёй і про­звіш­чам. Імё­ны ў спіс уно­сяць не та­ды, ка­лі на­ра­дзіў­ся ча­ла­век. На­прык­лад, ня­даў­на я ажа­ніў­ся (ле­там 2016 го­да Та­ка­то­шы Ма­чы­яма і Яна Штан­гей, вя­ду­чая ба­ле­ры­на Вя­лі­ка­га тэ­атра Бе­ла­ру­сі, ста­лі му­жам і жон­кай. — АБ.). І ка­лі дзя­ду­ля як га­ла­ва сям’і па­лі­чыць, што я зра­біў­ся да­стат­ко­ва са­ма­стой­ным, то маё імя да­да­дуць у гэ­ты спіс. Але па­куль вы­ра­ша­ецца, ці вар­ты та­ко­га го­на­ру. Да­рэ­чы, ка­лі хто­сь­ці спа­тык­нуў­ся, па­ру­шыў за­кон ці ся­мей­ныя тра­ды­цыі, яго імя ад­ра­зу ж вы­крэс­лі­ва­ецца з дрэ­ва. Так, я згод­ны, што гэ­та жор­стка. Але та­кія на­шы пра­ві­лы. Не­абход­на да ўся­го ста­віц­ца сур’ёзна — так нас вы­хоў­ва­лі.

Ба­ць­ка сям’і Ма­чы­яма за­ймаў­ся між­на­род­ным біз­нэ­сам і быў па­ста­янна ў раз’ездах. Зда­ецца, то­ль­кі сён­ня ён гу­ляў са сва­імі хлоп­ца­мі ў рэ­гбі, а на­ступ­ным ран­кам яго ўжо ня­ма: з’ехаў на ме­сяц у Шта­ты ці ў Ган­конг.

Ця­пер раз­умею, ча­му ён так сур’ёзна, мож­на на­ват ска­заць — жор­стка нас вы­хоў­ваў. У яго про­ста не бы­ло ча­су. Тое, што звы­чай­на ба­ць­кі спра­бу­юць да­нес­ці да сва­іх дзя­цей дзень пры дні, ба­ць­ка ха­цеў уклас­ці ў нас у тыя тыд­ні ці на­ват ве­ча­ры, ка­лі ў яго атрым­лі­ва­ла­ся быць до­ма. Смеш­на ўспом­ніць: ка­лі мы да­вед­ва­лі­ся, што, на­прык­лад, сён­ня пры­язджае ба­ць­ка, мы стра­шэн­на хва­ля­ва­лі­ся і не­рво­ва ду­ма­лі, пра што маг­лі за­быць, што не зра­бі­лі? Ба­ялі­ся? На­пэў­на, так.

Па­мя­таю, ад­ной­чы ў жыц­ці ха­цеў яго пад­ма­нуць. На­пя­рэ­дад­ні Но­ва­га го­да, 31 снеж­ня, па тэ­ле­ві­за­ры, як пра­ві­ла, па­каз­ва­лі са­мыя роз­ныя за­баў­ля­ль­ныя дзі­ця­чыя пра­гра­мы, якія я ні­як не ха­цеў пра­пус­ціць. Пад­ышоў да ба­ць­кі і спы­таў, ці мож­на пе­ра­клю­чыць ка­нал, каб па­гля­дзець фі­льм. Ба­ць­ка ад­ка­заў: «Да па­чат­ку пе­рад­ачы яшчэ га­дзі­на. За гэ­ты час ты зро­біш хат­няе за­дан­не. Та­ды і пры­ходзь». А я раз­умеў: ні­як не па­спець! І я ляп­нуў: «А я ўжо зра­біў». «Пры­нось!» — ко­рат­ка ска­заў ба­ць­ка. «Не ма­гу, ужо ад­нёс сшыт­кі ў шко­лу...» — не зда­ваў­ся я. «У шко­лу, якая за­чы­не­на...» — з гэ­ты­мі сло­ва­мі ба­ць­ка пра­йшоў у мой па­кой і ўба­чыў, што я, зра­зу­ме­ла, ні­чо­га не вы­ка­наў. Да­лей­шая мая ўпар­тасць не ме­ла сэн­су. Але сап­раў­днае па­ка­ран­не мя­не ча­ка­ла на­пе­ра­дзе. За тое, што пад­ма­нуў ба­ць­ку, я па­ві­нен быў вы­ка­наць 500 ве­ль­мі цяж­кіх сі­ла­вых пры­ёмаў. Уяў­ля­еце? 500! У той час, ка­лі іншыя свят­ка­ва­лі Но­вы год, у мя­не бы­ла ве­ль­мі скла­да­ная трэ­ні­роў­ка. Адзі­ны пе­ра­пы­нак, які мне даў ба­ць­ка, — гэ­та час на ежу. Па­еў, пе­ра­ку­сіў — і ўсё, на­ступ­ныя пад­ыхо­ды. Бо­льш ні­ко­лі ў жыц­ці я не спра­ба­ваў на­ват схіт­ра­ваць у пры­сут­нас­ці ба­ць­кі. І ве­да­еце, ця­пер ра­ды, што мя­не вы­ха­ва­лі ме­на­ві­та так, а не інакш. Хоць, ду­маю, да сва­іх дзя­цей бу­ду ста­віц­ца кры­ху па-інша­му.

Ка­лі Та­ка­то­шы ска­заў ба­ць­ку, што хо­ча за­ймац­ца ба­ле­там, а не рэ­гбі, той ад­ка­заў: «Не! Ня­скон­ча­ную спра­ву кі­даць не­ль­га!» Хло­пец па­ві­нен быў за­вяр­шыць курс на­ву­чан­ня рэ­гбі і то­ль­кі по­тым вы­ра­шаць: пра­цяг­ваць за­ймац­ца гэ­тым спорт­ам ці не.

У шко­ле рэ­гбі мне за­ста­ва­ла­ся ву­чыц­ца яшчэ цэ­лыя два га­ды! І та­ды ма­ці пры­ня­ла ра­шэн­не: я бу­ду за­ймац­ца рэ­гбі і ву­чыц­ца тан­цам... ад­на­ча­со­ва.

Мая ма­ці не­звы­чай­на лю­біць дзя­цей! Ме­на­ві­та та­му пра­цуе вы­ха­ва­ль­ні­цай у дзі­ця­чым са­ду. Ка­лі ма­ці пад­ыхо­дзіць да за­пла­ка­на­га дзі­ця­ці і га­во­рыць з ім — той у мо­мант пе­ра­стае пла­каць і па­чы­нае ўсмі­хац­ца. Як у яе гэ­та атрым­лі­ва­ецца — не раз­умею да­гэ­туль. А ка­лі мы на­ра­дзі­лі­ся, ма­ці для ся­бе вы­ра­шы­ла: ка­лі дзе­ці бу­дуць пры­хо­дзіць з са­да ці шко­лы, яна аб­авяз­ко­ва па­він­на іх сус­тра­каць. Так і бы­ло. Мы вяр­та­лі­ся да­до­му, а там за­ўжды бы­ла ма­ці. У Япо­ніі, як пра­ві­ла, у ба­лет­ныя кла­сы хо­дзяць дзе­ці з бо­льш чым за­бяс­пе­ча­ных сем’яў. На­ша сям’я бы­ла вы­клю­чэн­нем. Ка­лі хлоп­цы пад’язджа­лі да тан­ца­ва­ль­най шко­лы на «Фе­ра­ры», «Бэн­тлі» ці «Мэр­сэ­дэ­се», я пад­коч­ваў на ма­мі­ным ро­ва­ры, які зза­ду і спе­ра­ду быў «упры­го­жа­ны» ко­шы­ка­мі для прад­уктаў. Гэ­тую роз­ні­цу ад­чу­ваў па­ста­янна. Але ма­ці за­ўсё­ды ка­за­ла: «Той, у ка­го шмат гро­шай, не смя­ецца сто­ль­кі, як мы». І сап­раў­ды, мы за­ўжды бы­лі ве­ль­мі вя­сё­лай сям’ёй і шмат жар­та­ва­лі.

У пер­шыя га­ды на­ву­чан­ня Та­ка­то­шы ча­сам пры­хо­дзіў у тан­ца­­валь­­ны клас увесь у пяс­ку і гра­зі, та­му што то­ль­кі-то­ль­кі ў яго скон­чы­ла­ся трэ­ні­роў­ка па рэ­гбі. А хло­пец яшчэ ву­чыў­ся ў агуль­­на­аду­ка­цый­най шко­ле і... удзе­ль­ні­чаў у мю­зік­лах. Так, спя­ваў, тан­ца­ваў і іграў на сцэ­не як дра­ма­тыч­ны акцёр! Акра­мя та­го, не­ка­ль­кі раз­оў на ты­дзень не­абход­на бы­ло бег­чы на да­дат­ко­выя за­нят­кі, каб удас­ка­на­ль­ваць ве­ды па не­ка­то­рых шко­ль­ных прад­ме­тах.

Адзі­ная дум­ка кру­ці­ла­ся ў га­ла­ве: трэ­ба па­спець, трэ­ба па­спець! Не ве­даю як, але ўсё атрым­лі­ва­ла­ся. Я ўжо ка­заў, што ў Япо­ніі за­нят­кі ў ба­лет­най шко­ле — ве­ль­мі да­ра­гая за­ба­ва. Але ма­ла хто ў да­лей­шым спра­буе звя­заць сваё жыц­цё з мас­тац­твам. Я гля­дзеў ба­лет і раз­умеў — ха­чу быць пра­фе­сі­яна­лам. Ты тан­цу­еш на сцэ­не — і мо­жаш пры­му­сіць гле­да­ча ўсміх­нуц­ца ці за­пла­каць. Гэ­та так здо­ра­ва! «Вы­дат­ная пра­ца!» — ду­маў, яшчэ не зда­гад­ва­ючы­ся, у якой сту­пе­ні цяж­кая гэ­та пра­фе­сія. Асаб­лі­ва для япон­ца...

Гля­дзеў за­пі­сы ба­ле­таў, у якіх удзе­ль­ні­чаў Мі­ха­іл Ба­рыш­ні­каў, і раз­умеў: так, існуе шмат вы­дат­ных артыс­таў, але па­ра­ўнаць ка­го-не­будзь з ім не­маг­чы­ма! Гэ­та іншы ўзро­вень, іншая ка­тэ­го­рыя, не­шта не­рэ­аль­нае! Ад­ной­чы хто­сь­ці ў гу­тар­цы кі­нуў за­ўва­гу: «Ба­рыш­ні­каў так тан­цуе, бо ў яго бы­ла доб­рая шко­ла». — «Якая?» — «Ва­га­наў­скае ву­чы­ліш­ча». Та­ды мне бы­ло 15 га­доў. Праз год я па­ехаў у Пе­цяр­бург.

Не­як у ру­кі Та­ка­то­шы тра­піў ча­со­піс, дзе ён уба­чыў аб’яву: «Ака­дэ­мія рус­ка­га ба­ле­та імя Агры­пі­ны Ва­га­на­вай аб’яўляе на­бор жа­да­ючых». Ба­ць­ка быў у ад’ездзе — і ма­ла­ды ча­ла­век вы­ра­шыў звяр­нуц­ца па да­па­мо­гу да дзя­ду­лі.

Я рас­тлу­ма­чыў: ха­чу па­спра­ба­ваць ся­бе ў гэ­тай шко­ле, але для па­ездкі не­абход­ны гро­шы. І дзя­ду­ля пры­му­сіў склас­ці пад­ра­бяз­ны біз­нэс-план. У ім я апі­саў усё: якая су­ма па­трэб­на на пе­ра­езд, на­члег, аб­еды. Але і гэ­та­га бы­ло не­дас­тат­ко­ва, мне да­вя­ло­ся да­даць на­звы стан­цый мет­ро, дзе бу­ду са­дзіц­ца і вы­хо­дзіць, раз­лі­чыць ад­лег­ласць і мар­шрут, ка­лі не­ўза­ба­ве пры­йдзец­ца ска­рыс­тац­ца па­слу­га­мі так­сі. То­ль­кі дзя­ся­тая вер­сія пла­на па­ездкі бы­ла ўхва­ле­на га­ла­вой сям’і, я атры­маў не­абход­ную су­му, па­ехаў і... здаў уступ­ныя экза­ме­ны ў Ака­дэ­мію. Вяр­нуў­ся ў Оса­ку, па­ве­да­міў ба­ць­ку пра маё жа­дан­не ву­чыц­ца ў Пе­цяр­бур­гу і тут жа па­чуў ра­шу­чае «Не!». «Да­ка­жы вы­ні­кам тут, у Япо­ніі, што сап­раў­ды вар­ты та­го, каб за тваё на­ву­чан­не пла­ці­лі не­ма­лыя гро­шы!» — ска­заў ба­ць­ка. (Та­ка­то­шы Ма­чы­яма як інша­зе­мец мог па­сту­піць то­ль­кі на плат­нае ад­дзя­лен­не. — АБ.) І я стаў рых­та­вац­ца да ба­лет­на­га кон­кур­су, пры­няў у ім удзел і пе­ра­мог — атры­маў спе­цы­яль­ны прыз жу­ры. Гэ­тая ўзна­га­ро­да да­ва­ла маг­чы­масць бяс­плат­най ста­жы­роў­кі ў аме­ры­кан­скім Х’юста­не. Але я ха­цеў ву­чыц­ца то­ль­кі ў Пе­цяр­бур­гу. І праз два ме­ся­цы па­ехаў у Рас­ію.

Пе­цяр­бург не пад­аўся юна­ку з Оса­кі іншай пла­не­тай. Та­ка­то­шы з дзя­цін­ства пры­вык пад­арож­ні­чаць. Пры­чым ча­сам аб­са­лют­на са­ма­стой­на. Ён мог трэс­ці­ся ў старэз­ным аўто­бу­се во­сем га­дзін, на­кі­роў­ва­ючы­ся з Оса­кі ў То­кіа, каб уба­чыць ба­лет­ны пра­ект Ні­ны Ана­ні­яшві­лі. А мог па про­сь­бе ба­ць­кі па­ля­цець з Япо­ніі ў Кі­тай, каб пе­рад­аць важ­ныя да­ку­мен­ты. І гэ­та ў 8 га­доў!

Ба­ць­ка лі­чыў, што, ка­лі мы, дзе­ці, вы­рас­цем, свет зме­ніц­ца кар­ды­на­ль­ным чы­нам: межы бу­дуць умоў­ныя. Та­му ве­дан­не не­ка­ль­кіх моў успры­ма­ла­ся як не­абход­насць. Але ў Пе­цяр­бур­гу па пер­шым ча­се бы­лі пра­бле­мы ме­на­ві­та з мо­вай: я раз­маў­ляў па-япон­ску, а ўсе астат­нія па-рус­ку. Не ве­даў эле­мен­тар­ных рэ­чаў: «так», «не». Не раз­умеў лі­чэн­не, у га­ла­ве не ўклад­ва­ла­ся, як «адзін» пе­ра­ў­тва­ра­ецца ў «раз». Ча­му?.. (Усмі­ха­ецца.) Са­мае про­стае аказ­ва­ла­ся для мя­не са­мым цяж­кім. Ска­заць «Пры­ві­тан­не!» бы­ло па­ку­тай, бо ў япон­скай мо­ве ня­ма гу­каў «р» і «в». Вы­клад­чы­кі мне што­сь­ці ка­за­лі, але я іх не раз­умеў! Та­му вы­ву­чыць рус­кую мо­ву бы­ло не­абход­нас­цю.

У кла­се мя­не перадусім ура­зіў рост на­ву­чэн­цаў. Ка­лі за­ймаў­ся ў Япо­ніі, то быў вы­шэй за ўсіх. А вось ка­лі пры­ехаў у Пі­цер, дык на ўро­ках мае во­чы ўпі­ра­лі­ся ў гру­дзі су­се­да-аднакурсніка (усмі­ха­ецца) — у кла­се саб­ра­лі­ся вы­ключ­на вы­со­кія хлоп­цы! І ка­лі мы па­ча­лі за­ймац­ца ля стан­ка, ад­пра­цоў­ва­лі мах на­зад, я пры­кі­нуў ад­лег­ласць па­між на­мі, каб не атры­маць на­гой па лбе. І ўсё ж та­кі не раз­лі­чыў...

Скон­чыў­шы Ака­дэ­мію, Та­ка­то­шы цвёр­да ве­даў: ба­лет — гэ­та яго жыц­цё. Але што ра­біць да­лей? Зноў пра­сіць фі­нан­са­вай да­па­мо­гі ў ба­ць­коў для да­лей­шай ста­жы­роў­кі? 19-га­до­вы Ма­чы­яма не мог са­бе гэ­та­га да­зво­ліць.

Яшчэ ў Япо­ніі па­зна­ёміў­ся з тан­цо­рам з Бе­ла­ру­сі, пра­ўда, з Му­зыч­на­га тэ­атра. Па­тэ­ле­фа­на­ваў, і ён пад­ка­заў: «Едзь у Вя­лі­кі! Якраз ця­пер там ідзе на­бор ма­ла­дых артыс­таў ба­ле­та». Трэ­ба бы­ло вы­ра­шаць — і я па­ехаў у Мінск. Па да­ро­зе шмат пра што ду­маў, уз­гад­ваў асця­ро­гі ба­ць­коў, якія на­огул не ўяў­ля­лі, дзе краі­на зна­хо­дзіц­ца. А ка­лі пры­зям­ліў­ся, пер­шае, пра што пад­умаў: як тут чыс­та і спа­кой­на!.. Аказ­ва­ецца, у бе­ла­рус­кім тэ­атры мя­не ўжо ве­да­лі, да­клад­ней, хто­сь­ці з пед­аго­гаў пры­сут­ні­чаў на ад­ным з уро­каў у Пі­це­ры і адзна­чыў ме­на­ві­та мя­не. У рэ­пер­ту­ары тэ­атра — шмат спек­так­ляў, дзе мож­на ся­бе па­ка­заць, тут ве­лі­зар­ная сцэ­на і вя­лі­кая рэ­пе­ты­цый­ная за­ла. Бо­льш за тое, мне па­абя­ца­лі праз 2-3 ме­ся­цы стаў­ку са­ліс­та, на гэ­тыя гро­шы я мог жыць без да­па­мо­гі род­ных. Уво­гу­ле тут бы­ло ўсё, каб рэ­алі­за­ва­лі­ся мае ча­кан­ні.

Ці па­шка­да­ваў я, што за­стаў­ся ў Мін­ску? Ні разу! Адзі­ная дум­ка, якая ча­сам на­вед­вае: ча­му я ўсё ж та­кі вы­браў ба­лет? Доб­ра ву­чыў­ся і мог бы за­няц­ца ўлас­ным біз­нэ­сам, ня­дрэн­на б за­раб­ляў. Акра­мя та­го, за­ўсё­ды ду­маў, што праз свой вы­гляд і рост ні­ко­лі не зма­гу тан­ца­ваць парт­ыі пры­нцаў. Хі­ба Ма­ле­нь­ка­га... Але по­тым гэ­тыя дум­кі змя­ні­лі­ся іншы­мі. Ма­гу пад­ара­ваць гле­да­чам за­да­ва­ль­нен­не ў воб­ра­зах, якія, маг­чы­ма, ніх­то так не ўва­со­біць на сцэ­не, як я. Та­му лі­чу, што знай­шоў сваю ні­шу.

Па­чы­наў Та­ка­то­шы Ма­чы­яма, артыст ба­лет­най тру­пы ўжо бе­ла­рус­ка­га тэ­атра, з япон­ска­га тан­ца ў «Шчаў­кун­ку» ў па­ста­ноў­цы Ва­лян­ці­на Елі­зар’ева. По­тым бы­лі Бла­зан у «Ле­бя­дзі­ным воз­е­ры», Ну­ра­лі ў «Бах­чы­са­рай­скім фан­та­не», За­ла­ты Ба­жок у «Ба­ядэр­цы».

Ча­му­сь­ці ўсе ду­ма­юць, што са­мая лю­бі­мая мая ро­ля — гэ­та Бла­зан у «Ле­бя­дзі­ным». Не зу­сім так. Асаб­лі­вы­мі на­за­ву Дра­се­ль­ме­ера ў ба­ле­це «Шчаў­ку­нок» Елі­зар’ева, Ба­зі­ля ў «Дон Кі­хо­це» і Ма­дэс­та Аляк­се­еві­ча ў «Аню­це». У апош­нім спек­так­лі да­мі­нуе не­кла­січ­ная ха­рэ­агра­фія Ула­дзі­мі­ра Ва­сі­ль­ева, якую кож­ны артыст па­ві­нен зра­біць «смач­най», інша­га сло­ва і не пад­бя­ру. Ме­на­ві­та та­ды твор за­йграе! У кла­сі­цы важ­на, каб пра­ві­ль­на бы­лі па­стаў­ле­ны спі­на, кор­пус, пля­чо, ру­кі. Тут жа — на­адва­рот, усё па-інша­му! Не раб­лю ў «Аню­це» вы­со­кіх скач­коў, не вы­кон­ваю скла­да­ныя кру­чэн­ні, але кож­ны раз чую гуч­ныя апла­дыс­мен­ты гле­да­чоў! Гэ­та не­шта не­ве­ра­год­нае!

Пра ро­лю Ба­зі­ля ў «Дон Кі­хо­це» я ма­рыў, ба­дай, з дзя­цін­ства. Ні­ко­лі не за­бу­ду: ка­лі быў хлоп­цам, па­пра­сіў ма­ці ку­піць мне бі­лет на пра­ект Ні­ны Ана­ні­яшві­лі, у якім пры­маў удзел зор­ка ба­ле­та Ангель Ка­рэ­ла. Ехаў у ня­зруч­ным аўто­бу­се паўдня з Оса­кі ў То­кіа — і ўсё ж та­кі ўба­чыў Анге­ля ў ма­ім лю­бі­мым ба­ле­це Мін­ку­са! Да­гэ­туль для мя­не парт­ыя Ба­зі­ля да­ска­на­лая. Ле­ген­дар­ны Тэ­цуя Ку­ма­ка­ва (са­мы ма­ла­ды са­ліст у гіс­то­рыі Ка­ра­леў­ска­га ба­ле­та ў Англіі ця­пер за­сна­ваў улас­ную тру­пу, ужо ў Япо­ніі. — АБ.), а яго за­ўжды па­ра­ўноў­ва­лі з Мі­ха­ілам Ба­рыш­ні­ка­вым, быў про­ста цу­доў­ны ў гэ­тым воб­ра­зе! Тут най­бо­льш скла­да­ныя тан­ца­ва­ль­ныя эле­мен­ты трэ­ба вы­ка­наць лёг­ка, быц­цам яны не па­тра­бу­юць ні­якіх на­ма­ган­няў. А якая пры­го­жая му­зы­ка, ка­ла­рыт га­ра­чай Іспа­ніі і сто­ль­кі страс­ці! За­ўсё­ды ха­цеў стан­ца­ваць Ба­зі­ля. І мне гэ­та ўда­ло­ся. Ма­ра ажыц­ця­ві­ла­ся...

На эта­пе пад­рых­тоў­кі спек­так­ля «Са­не­ты» (прэм’ера ад­бы­ла­ся ле­тась 1 снеж­ня) ха­рэ­ограф­ка Аляк­сан­дра Ці­ха­мі­ра­ва пра­па­на­ва­ла Та­ка­то­шы стаць яе асіс­тэн­там.

Спа­чат­ку ідэя мне ве­ль­мі спа­да­ба­ла­ся, пад­умаў: ка­лі ты ка­му­сь­ці што­сь­ці рас­па­вя­да­еш, па­каз­ва­еш, на­ват ро­біш за­ўва­гі, то аб­авяз­ко­ва ў ра­бо­чым пра­цэ­се сам зной­дзеш ню­ансы, што па­поў­няць твой улас­ны акцёр­скі на­бы­так і аб­авяз­ко­ва спат­рэ­бяц­ца ў да­лей­шым. У якой сту­пе­ні гэ­та цяж­ка, сур’ёзна і ад­каз­на, усвя­до­міў то­ль­кі па­сля пер­ша­га ўро­ка. «Я не вы­тры­маю!» — пра­но­сі­лі­ся ў га­ла­ве дум­кі. Але ка­лі зга­дзіў­ся, зна­чыць, пра­цу трэ­ба да­вес­ці да кан­ца. Тым бо­льш Аляк­сан­дра Ула­дзі­мі­раў­на ска­за­ла: «Я та­бе да­вя­раю». Гэ­та надзвы­чай пры­емныя сло­вы, яны аб­авяз­ва­юць. Пад­вес­ці не мог. Трэ­ба ска­заць, мне ве­ль­мі да­па­маг­лі ўсе вя­ду­чыя са­ліс­ты — без іх пад­трым­кі, ма­быць, не здо­леў бы. І спек­такль пра­йшоў як мае быць. Ці хва­ля­ваў­ся? Ды мя­не трэс­ла — так пе­ра­жы­ваў. Па­сля прэм’еры мно­гія пад­ыхо­дзі­лі, він­ша­ва­лі і за­пыт­ва­лі­ся: «Ты за­да­во­ле­ны?» Мог ад­ка­заць то­ль­кі: «Стра­шэн­на ста­міў­ся». Ка­лі-не­будзь па­кі­ну тан­ца­ваць, але ўпэў­не­ны: ме­на­ві­та гэ­ты не­ацэн­ны во­пыт да­па­мо­жа, ка­лі бу­ду ду­маць, што ж ра­біць да­лей.

Та­ка­то­шы Ма­чы­яма ста­віц­ца да ся­бе, ма­быць, як кож­ны артыст — са­ма­кры­тыч­на. За­да­во­ле­ным ро­ляй не бы­вае ні­ко­лі. Здзіў­ля­ецца: а гэ­та маг­чы­ма?

Ча­сам артыс­ты га­во­раць: тан­цую — і атрым­лі­ваю за­да­ва­ль­нен­не. Ве­да­еце, та­ко­га стаў­лен­ня да пра­фе­сіі ў мя­не не бы­ло ні­ко­лі. Гэ­та пра­ца, лю­бі­мая, але ўсё ж та­кі пра­ца. Га­лоў­нае для мя­не — ува­со­біць на сцэ­не мак­сі­ма­ль­на ярка і вы­раз­на жыц­цё пер­са­на­жа, яко­га тан­цую сён­ня. Але вось па­кло­ны — іншая спра­ва. То­ль­кі тут ба­чу і чую, атры­ма­ла­ся ў мя­не ро­ля сён­ня ці не. Гу­чаць апла­дыс­мен­ты, кры­кі «бра­ва», пры­но­сяць квет­кі — і я шчас­лі­вы!

Не ве­даю, ча­му я апы­нуў­ся ў ба­ле­це, што гэ­та: лёс ці вы­па­дак?.. Та­ле­на­ві­ты я ці не — вы­ра­шае гля­дач. І Юрый Анто­на­віч Тра­ян, які дае мне парт­ыі або не. (Усмі­ха­ецца.) Та­му про­ста гля­дзі­це — і ацэнь­­вай­це!

Але­на Ба­ла­ба­но­віч