Знак асаб­лі­вай га­нар­лі­вас­ці

Прыз за леп­шую рэ­жы­су­ру мас­кві­чу Мі­кі­ту Ко­бе­ле­ву, па­ста­ноў­шчы­ку «Лю­бо­ві лю­дзей» Мас­коў­ска­га ака­дэ­міч­на­га тэ­атра імя Ула­дзі­мі­ра Ма­якоў­ска­га, вы­гля­даў пра­він­цый­ным кнік­се­нам з бо­ку жу­ры. Спек­такль ледзь па­спе­лі па­ка­заць у ве­чар фес­ты­ва­ль­на­га за­крыц­ця, як свед­чан­не пе­ра­мо­гі вы­цяг­ну­лі з за­па­вет­на­га кан­вер­та. Ка­лі ча­го й вар­тая мас­коў­ская па­ста­ноў­ка, дык то­ль­кі пры­зоў за леп­шыя ро­лі, муж­чын­скую і жа­но­чую. А рэ­жы­сё­ру, каб на­зы­вац­ца леп­шым, трэ­ба яшчэ пра­ца­ваць і пра­ца­ваць.

Га­лоў­ны прыз за­стаў­ся ў Бе­ла­ру­сі. Яго атры­ма­ла гра­ніч­на гра­тэс­ка­вая «Пін­ская шлях­та» Па­лес­ка­га дра­ма­тыч­на­га тэ­атра ў па­ста­ноў­цы Ві­та­ля Бар­коў­ска­га. На мой густ, вер­сіі вя­до­май ка­ме­дыі за­бра­ка­ва­ла глы­бі­ні і аб­агу­ль­нен­ня, дый вы­ра­шы­лі яе надзвы­чай пры­зем­ле­ным, па­бы­то­вым чы­нам.
А гу­ль­ня са свят­лом і му­зы­кай інтэ­лек­ту­аль­най скла­да­нас­ці не да­да­ла.

Пры­зы за акцёр­скія ра­бо­ты ўру­ча­ны Ула­дзі­мі­ру Пят­ро­ві­чу і Але­не Ду­дзіч, артыстам Ма­гі­лёў­ска­га аб­лас­но­га дра­ма­тыч­на­га тэ­атра, за спек­такль «Час сэ­канд-хэнд» па­вод­ле Свят­ла­ны Алек­сі­евіч, дзе Ула­дзі­мір Пят­ро­віч вы­сту­піў так­са­ма і рэ­жы­сё­рам. Па­ста­ноў­ка эма­цый­ная, цяж­кая, але ў кан­чат­ко­вым вы­ні­ку ўда­лая; кож­нае сло­ва прад­у-
ма­нае і пра­чу­лае. За пад­обную лі­та­ра­ту­ру і му­сіць брац­ца спе­лы твор­чы гурт. На­пэў­на, па­сля Баб­руй­ска­га фес­ты­ва­лю «Час сэ­канд-хэнд» яшчэ за-
ва­юе ўзна­га­ро­даў.

Пе­ра­нес­ці про­зу сё­лет­ня­га но­бе­леў­ска­га лаў­рэ­ата па лі­та­ра­ту­ры на тэ­атра­ль-
ную сцэ­ну па­спра­ба­ваў і рэ­жы­сёр Юрый Ву­та па­ста­ноў­кай «Сви­ДЕ­ТИ­ли?» па­вод­ле кні­гі «Апош­нія свед­кі». Ён ска­рыс­таў мод­ны пры­ём кі­наз­дым­кі на ток-шоу, за­бяс­пе­чыў яго ва­еннай хро­ні­кай, але за­мест гор­кай інта­на­цыі, якая па­він­на бы­ла вы­нік­нуць з ві­до­віш­ча, вы­нік­нуў хі­ба ха­ос. Дый ма­ла­дыя акцё­ры Го­ме­льс­ка­га га­рад­ско­га ма­ла­дзёж­на­га тэ­атра не­як лег­ка­дум­на па­ста­ві­лі­ся да рэ­жы­сёр­скіх за­дач і не да­нес­лі кан­цэп­цыю да гля­дзе­ль­ні.

— Я ні ў якім разе не аб­ара­няю спек­такль, — вы­сту­піў на аб­мер­ка­ван­ні Юрый Ву­та. — Я сам на­пі­саў інсцэ­ні­роў­ку, мы доў­га аб­мяр­коў­ва­лі яе з Алек­сі­евіч. Яе не ўсё зда­ва­ль­ня­ла, але ў рэ­шце рэшт яна па­га­дзі­ла­ся. І мне надзвы­чай важ­на, што ма­ла­дыя акцё­ры су­ты­ка­юцца з гэ­тым ма­тэ­ры­ялам, ня­хай і ў та­кой фор­ме.

Су­пя­рэч­лі­выя эмо­цыі вы­клі­каў сцэ­ніч­ны твор Го­ме­льс­ка­га аб­лас­но­га дра­ма­тыч­на­га тэ­атра «Ён. Яна. Вай­на» ў рэ­жы­су­ры вя­до­ма­га акцё­ра Па­ўла Хар­лан­чу­ка-Южакова. Лі­та­ра­тур­ная пад­ста­ва па­ста­ноў­кі — най­вя­до­мей­шая «Аль­пій­ская ба­ла­да» Ва­сі­ля Бы­ка­ва. Але ў во­ка ўпа­ла то­ль­кі афар­млен­не Андрэя Ме­ран­ко­ва? І на­га­да­лі пра ся­бе пра­бле­мы акцёр­скай шко­лы. Моладзь, за­ня­тая ў спек­так­лі, па­прос­ту ёй не ава­ло­да­ла, дэ­ман­стру­ючы экза­ль­та­цыю, кры­кі, смех — ні­бы­та пе­рад сцэ­най за­ма­ца­ва­лі па­ве­лі­ча­ль­нае шкло, якое ўсё звыро­дзі­ла.

Акту­аль­насць і пуб­лі­цыс­тыч­насць бы­лі шу­га­ну­лі з па­ста­ноў­кі Рэ­спуб­лі­кан­ска­га тэ­атра бе­ла­рус­кай дра­ма­тур­гіі «Дзед» Вя­час­ла­ва Пан­іна ў рэ­жы­су­ры Дзя­ні­са Па­ршы­на. Але па ме­ры раз­віц­ця дзея­ння скру­ці­лі­ся на ніш­то, і спек­такль на­га­даў ка­му­на­ль­на-па­бы­то­вую дра­му ча­соў пе­ра­бу­доў­на­га кі­но, дзе ўсё ві­да­воч­на: за­шмат кры­ку, экс­прэ­сіі і жор­сткас­ці, але бра­куе пад­тэк­сту, плыў­нас­ці, за­гад­кі.

Гас­па­дар фес­ты­ва­лю — Ма­гі­лёў­скі аб­лас­ны тэ­атр дра­мы і ка­ме­дыі, які пра­цуе ў Баб­руй­ску, — па­ка­заў «Ка­ме­дыю» Ула­дзі­мі­ра Ру­да­ва ў па­ста­ноў­цы Мак­сі­ма Со­ха­ра. Ён ства­рыў над­та сум­неў­нае фан­тас­ма­га­рыч­нае ві­до­віш­ча, дзе пер­са­на­жы ме­лі дзіў­ныя гар­ні­ту­ры, а са­ты­рыч­ныя алю­зіі вы­гля­да­лі за­ду­жа пла­кат­на, вы­явіў­шы пра­бле­мы не то­ль­кі з ба­чан­нем ма­тэ­ры­ялу, але і з гус­там. Баб­руй­ская «Ка­ме­дыя» — рэ­д­-
кі звер, сап­раў­дны анты­тэ­атр! Ён мае не­шта ад Клу­ба вя­сё­лых і зна­ход­лі­вых, не­шта ад ка­пус­ні­ка... Та­кі кон­кур­сны спек­такль рэ­зка ад­ры­ну­лі амаль усе ча­ль­цы жу­ры. Мак­сім Со­хар не з’явіў­ся ні на аб­мер­ка­ван­не свай­го тво­ра, ні на вы­ні­ко­вы круг­лы стол. Тым са­мым, ві­даць, да­ючы зра­зу­мець, што жу­ры мо­жа вы­но­сіць свой вер­дыкт, але свя­та скон­чыц­ца, усе раз’едуц­ца па ста­ліч­ных ка­фед­рах, 
а ён бу­дзе ра­біць сваё.

Асаб­лі­вая пра­він­цый­ная га­нар­лі­васць, пра якую згад­ваў яшчэ Ва­сіль Шук­шын, на жаль, сіл­куе га­лоў­ныя пра­бле­мы на­шай тэ­атра­ль­най су­по­ль­нас­ці — не­ка­му­ні­ка­бе­ль­насць, не­за­ці­каў­ле­насць ад­но ў ад­ным. Іх і ўсе фэс­ты све­ту не зду­жа­юць.

Валянцін Пепяляеў