Стандартны вобраз бібліятэкара, які ўзнікае ў свядомасці: жанчына-меланхолік сярэдніх гадоў у вялікіх акулярах і футравай камізэльцы, якая, вядома, сядзіць на працоўным месцы і абавязкова чытае. Яна здольная, не сыходзячы з месца, адказаць на любое пытанне, расказаць пра ўсю літаратуру фонду і, нібы тэлепат, адзіным жэстам паказаць дакладнае месцазнаходжанне на паліцы кнігі, якая вас цікавіць. Прыйшоў у бібліятэку, узяў літаратуру, пачытаў, паклаў назад…А вось вытрымка з вынікаў апытання чытачоў Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі. Кожны другі сярод якасцей, якімі павінен валодаць ідэальны бібліятэкар, называў кампетэнтнасць, начытанасць, эрудзіраванасць, ветлівасць, уважлівасць, цярплівасць, камунікабельнасць, усмешлівасць, любоў да сваёй прафесіі і гатоўнасць у любы момант, не раздражняючыся, пракансультаваць чытача.Ці заўжды першыя ўражанні супадаюць з нашымі запатрабаваннямі?..
Адзін — на 411 карыстальнікаў
Калі ўладкоўвалася на пасаду бібліятэкара аддзела абслугоўвання НББ (Агульнага сектара), недзе ў глыбіні душы разумела: праца будзе няпростай — мець справы давядзецца з рознымі людзьмі і шмат якім якасцям адпавядаць.
Праз месяц галава, падаецца, пайшла кругам... Што і казаць: за восем гадзін працы праходзяць сотні розных чытачоў (прыблізна 1800 у дзень пад час навучальнага года), і ты абавязаны ўсім дагадзіць (іншы раз стараючыся не прымаць блізка да сэрца знянацку ўзніклы негатыў).
Першае ўражанне, атрыманае ад калег па службе, — не “статычныя”, маларухомыя, меланхалічныя аматары пачытаць, а “пчолкі”, што пастаянна курсіруюць ад стэлажоў з літаратурай да чытачоў і назад, — яны цярпліва пераносяць як фізічныя, так і псіхалагічныя нагрузкі, нібы трывалыя алавяныя ваяры. 
Дык у чым жа, уласна, заключаецца спецыфіка работы сучаснага бібліятэкара, а дакладней — супрацоўніка аддзела абслугоўвання НББ?
Найперш — вокамгненна зарыентавацца ў адказе на любыя пытанні чытачоў, неабавязкова звязаныя з пошукам літаратуры: напрыклад, дзе ў “нацыяналцы” можна адправіць факс (няхай у пералік паслуг НББ гэта не ўваходзіць)? Або дзе ў бібліятэцы можна зрабіць новы пераплёт сваёй, прынесенай з дому, кнігі, ці знайсці аддзел, у якім захоўваюцца гатовыя рэфераты. А калі распавядаеш зацікаўленым непасрэдна пра пошук, заказ і атрыманне кніг у НББ, патрэбна спакойна супрацьстаяць псіхалагічнаму націску з боку некаторых чытачоў, паколькі, зазначу, 30% усіх карыстальнікаў незадаволены тым, што кнігі ў “нацыяналцы” трэба замаўляць і затым атрымліваць праз 30 — 40 хвілін на кафедры выдачы літаратуры.
Яшчэ 30% упэўнены ў тым, што матэрыял бібліятэкар-кансультант прыносіць са сховішча самастойна праз хвіліну-дзве пасля заказу. Атрымліваецца, што пры гэтым супрацоўнік пакідае сваё працоўнае месца і ўсіх астатніх карыстальнікаў?!
Па-другое, бібліятэкар за дзесяць хвілін павінен абслугоўваць парадку пяці-дзесяці чалавек у чытальнай зале, разлічанай на 411 месцаў, расказваючы аб правілах карыстання шматлікімі рэсурсамі “нацыяналкі”. Збольшага даводзіцца тлумачыць спецыфіку работы з электронным і алфавітным каталогамі, архівам нацыянальнай перыёдыкі, бібліятэкай дыскаў і тэматычнай базай звестак “Беларусь ад мінулага да сучаснага” (сапраўды, для навічкоў гэта дастаткова складаныя праграмы).
Па-трэцяе, на сваім працоўным месцы ў той жа час патрэбна скапіраваць лічбавую інфармацыю на электронныя носьбіты наступным пяці-сямі карыстальнікам, зрабіць раздрукоўку ці ксеракопію ў 20 — 40 разваротаў яшчэ тром-пяці чытачам і, ведаючы замежныя мовы, пракансультаваць усіх ахвотных па карыстанні электроннымі рэсурсамі вядучых сусветных інфармацыйных кампаній, напрыклад, базамі даных (статыстычных, паўнатэкставых) “Thomson GALE”, “EBSCO”, “Интегрум”, “EAST VIEW”, “ProQuest”, “Emerald” і г. д. Для параўнання: афіцыйнае азнаямленне супрацоўнікаў НББ з дадзенымі базамі займала амаль па 60 хвілін на кожную.
Акрамя таго, бібліятэкар аддзела абслугоўвання на міжнародным узроўні павінен умець рыхтаваць прэзентацыі і належным чынам сустракаць у чытальнай зале ганаровых гасцей. Якраз агульная чытальная зала “нацыяналкі” — улюбёнае месца наведвання шматлікіх дэлегацый.
У дадатак да ўсяго, працуючы ў “тэлеліфце” (месцы прыёму дастаўленай з фондасховішча літаратуры), за 3-5 хвілін супрацоўнік адсартоўвае сотню — паўтары кніг, што паступілі, раскладае іх па нумарах чытацкіх білетаў, нічога, крый Бог, не пераблытаўшы, фіксуе ўсё ў спецыяльнай праграме ўліку, вывозіць на цяжкіх драбінах у атрыум (цэнтральную залу
НББ) і расстаўляе ўсё па паліцах. Затым патрэбна сабраць усе прагледжаныя чытачамі кнігі, адсартаваць іх па шыфрах і паверхах, са сховішчаў якіх яны прыйшлі, загрузіць у кантэйнеры і адправіць назад. Адваротны працэс таксама адбываецца сцісла — літаральна ў некалькі хвілін. 
І яшчэ. На ўзроўні дыпламаванага псіхолага кожны з бібліятэкараў абавязаны таксама часам ліквідаваць магчымыя недарэчнасці. Але даволі складана, пагадзіцеся, аператыўна адрамантаваць камп’ютэр на працоўным месцы, не звяртаючыся па дапамогу да спецыялістаў, або ювелірна выцягнуць з модульнага ф’юзера перагрэтага ксеракса “зажаваную” паперу, нічога не псуючы ў механізмах “аграмадзіны”... Таму найлепш ласкава ўсміхнуцца карыстальнікам бібліятэкі і пачаць усе названыя дзеянні спачатку.
Каб не трапіць у спіс стрэсавых...Кожны дзень, ідучы на работу, думаеш пра адказнасць, якая ўскладзена на твае плечы. Годна выконваць свае абавязкі — гэта і выхаванне, і ўсведамленне рэспубліканскай значнасці Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі.
На жаль, працу работнікаў сферы абслугоўвання, куды, ужо зыходзячы з назвы аддзела, дзе працую, можна аднесці з пэўнай умоўнасцю і бібліятэкараў, далёка не заўжды цэняць. Працуючы цягам года, заўважыла, што пэўная частка чытачоў не вітаецца, на кафедры выдачы літаратуры нервова шпурляе свой чытацкі білет, раздражняецца па дробязях.
Што да інтэрнет-паслуг, дык за ўвесь час працы склалася ўражанне, што некаторая частка наведвальнікаў пераблытала бібліятэку з інтэрнет-клубам. І колькі заўваг ні рабі, працягваецца наведванне тых жа сайтаў знаёмстваў. У выніку ты становішся злым, нядобразычлівым, тым, хто не жадае чакаць з радасцю сваіх чытачоў.
Але ёсць і тыя, хто дзякуе за дапамогу, вітаецца і развітваецца. Паверце, куды больш прыемна бачыць і абслугоўваць чалавека ветлівага, выхаванага, тактоўнага і добразычлівага! Тады і сапраўды прафесія бібліятэкара ніколі не патрапіць у спіс самых “нервовых”.
Кацярына БЕЛІКАВА,
бібліятэкар аддзела абслугоўвання
Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі