— Зрабіце два грыбы, — прапанавалі Юрыю Камандзірчыку. Так і былі б на месцы спіленай бярозы два грыбы, калі б сябра Саюза майстроў народнай творчасці Беларусі не быў мастаком з фантазіяй. У выніку атрымалася кампазіцыя “Анёл і музы” (на здымку).

Як вядома, Дзень пісьменства праходзіць у Заслаўі не ўпершыню: мінулым разам ён адбыўся там у адносна далёкім ужо 2000-м годзе. У нумары “К”, што выйшаў напярэдадні свята, тагачасны мэр горада Валянцін Сітнік падзяліўся сваёй запаветнай марай: “Каб у Заслаўі як гісторыка-культурным цэнтры чалавек мог паглядзець на старажытныя помнікі, духоўна аб’яднацца з мінуўшчынай і пры гэтым прайсціся па добрых вуліцах, пасядзець ва ўтульным рэстаране, набыць сувенір у краме”. Ці здзейснілася гэтая мара за прамінулыя чатырнаццаць гадоў? Ці сталася Заслаўе ўдалым сімбіёзам горада-музея і горада, утульнага для жыцця? Цяжка сказаць. Але, ва ўсялякім выпадку, прагрэс навідавоку. Вось і цяперашняе свята стала чарговым крокам у гэтым напрамку. Аднак жа для паўнавартаснай рэалізацыі патэнцыялу Заслаўя зрабіць гэтых крокаў належыць яшчэ нямала…

Мінская школа фатаграфіі, асэнсаванне якой у нашым асяроддзі пачалося, лічы, летась з выхадам альбома “Новая хваля”, усё больш ператвараецца ў найцікавы аб’ект для даследавання. Гэтым разам новую спробу разгляду дадзенай культурнай з’явы ў гісторыі беларускай фатаграфіі мінулага стагоддзя ажыццявіў расійскі куратар Ігар Лебедзеў. Стаўшы ініцыятарам стварэння адмысловай калекцыі, фатограф і даследчык адабраў больш чым 700 работ беларускіх аўтараў для Дзяржаўнага музейнага-выставачнага цэнтра Расійскай Федэрацыі РОСФОТО — галоўнай інстытуцыі фатаграфіі суседняй краіны, стварыўшы адзін з самых вялікіх збораў беларускай фатаграфіі за мяжой. Сёння гэтая калекцыя твораў беларускіх аўтараў атрымала своеасаблівую прэзентацыю ў выглядзе вялікай выстаўкі пад назвай “Мінская школа фатаграфіі. 1960-я — 2000-я гг.”. Яна адкрылася напрыканцы жніўня ў выставачнай зале РОСФОТО ў Санкт-Пецярбургу, стаўшы гучнай падставай для прыцягнення ўвагі да беларускага фотамастацтва, якое пакуль прызнаюць, на жаль, бадай, толькі за мяжой.

Да музейнага форуму, што сёлета пройдзе ў Гомелі, будзе падрыхтавана шмат разнастайных праектаў, верагодна, разгорнецца барацьба за перамогу ў розных намінацыях. Пра гэта “К” абавязкова напіша падрабязна. Але цяпер хочацца пагутарыць пра больш прыземленыя, але ад таго не менш актуальныя праблемы музейнага жыцця і не толькі.

Мастачка Ірына Котава нарадзілася ў Мінску, скончыла нашу Акадэмію мастацтваў. Тым не менш, сёння яна — вядомая французская мастачка. Мастаку адбыцца як творчай асобе ў Парыжы — вялікая ўдача. У сталіцу Францыі імкнуліся ўсе сусветна вядомыя мастакі, яна дала пуцёўку ў мастацтва Пікаса і Мадзільяні, Суціну і Шагалу, Далі і Тулуз-Латрэку, нашаму Барысу Забораву…

Поўнаметражныя і кароткаметражныя, дакументальныя, ігравыя і анімацыйныя фільмы, створаныя беларускімі аўтарамі ў краіне і за яе межамі, прымаюцца да ўдзелу ў вядомым форуме. Сабраць работы суайчыннікаў незалежна ад месца пражывання і падтрымаць адораных творцаў — такую задачу паставіла сабе дырэкцыя Мінскага міжнароднага кінафестывалю, які пройдзе ў дваццаць першы раз з 7 па 14 лістапада.

Увечары перад Лунінцом заехалі ў загадкавы Кажан-Гарадок… А ўвогуле, фінальны тур чэрвеньскага аўтаваяжу прайшоў па палескім краі, дзе набіраўся настаўніцкай мудрасці Якуб Колас. Ля гасцёўні ў Лунінцы нас сустрэў бюст народнага пісьменніка і аўтара “Сымона-музыкі”. Сустрэў, а наступнай раніцай праводзіў на Ганцавіччыну. Як, думаеце, называлася крама ў Люсіне, дзе мы праз пару гадзін пілі духмяную каву? Правільна: “На ростанях”! “К” пісала некалькі гадоў таму пра культуру Люсіна, пра незвычайныя бібліятэку і клуб, дзе любая творчая дзея нясе на сабе адбітак думак і мар Песняра. Тут кожная бібліятэкарка ды клубніца — Ядвіся ў душы і любіць Палессе так, як Колас і апісваў… У Люсіне таму больш не спыняліся, а скіраваліся наўпрост у Ганцавічы — у мясцовы райметадцэнтр, заўжды багаты на праекты, рэалізаваныя і толькі што народжаныя.

Тамара ДЗЕМІДЗЕНКА, што называецца, “на культуры” ўжо чвэрць стагоддзя! Дзевяць апошніх гадоў яна з’яўляецца дырэктарам пінскага Дома культуры “Трыкатажнік”. Бачыла многае, павеваў перажыла ўсялякіх, праектаў ажыццявіла — не злічыць, збірала і збірае пад дахам цяперашняй альма-матэр калектывы і людзей цікавых, крэатыўных, адказных. І сёння яна — чалавек ініцыятыўны, актыўны, неабыякавы, рашучы ва ўчынках, назаўжды ўлюбёны ў аднойчы абраную ёй прафесію — несці культуру ў масы. І — упэўнены ў заўтрашнім дні, нягледзячы на... Пра гэтае “нягледзячы” ды іншае — наша гутарка.

Чым на сёння павінен займацца раённы Дом рамёстваў? І ў чым ключавы сэнс фразы “адраджэнне традыцыйнай спадчыны”? Урэшце, ці супадае камерцыйны інтарэс майстроў-рамеснікаў з ідэалагічным складнікам іх паўсядзённай творчай дзейнасці? З усімі гэтымі пытаннямі “К” паспрабавала разабрацца пры дапамозе дырэктара Лепельскага РДР Алены БАРАДЗЕЙКА.

Кіраўскі раён знакаміты вёскай Боркі, гісторыю якой апісаў у сваіх “Карніках” Алесь Адамовіч, ды аграгарадком “Мышкавічы”, што ствараўся яшчэ за савецкім часам і даўно мае не толькі вытворчыя, але і творчыя традыцыі. А чаго варты заапарк з шыкоўнымі паўлінамі на галоўнай плошчы горада! І гэта таксама традыцыя. Менавіта спрадвечная традыцыя жывіць і мясцовую раённую культуру. Таму яна адметная, яркая ды перспектыўная.

8 верасня Беларускі дзяржаўны акадэмічны музычны тэатр адкрывае “амаль юбілейны”, 45-ты, сезон — мюзіклам Уладзіміра Кандрусевіча “Соф’я Гальшанская”, вылучаным на Нацыянальную тэатральную прэмію. А праз два дні, у так званы балетны чацвер (менавіта ў гэты дзень тыдня на сцэне тэатра ідуць пастаўленыя там балеты), — “Сон Дон Кіхота” ў пастаноўцы Уладзіміра Іванова, ліпеньскай прэм’ерай якога тэатр закрываў сезон. Дык што ж саснілася?..

Жнівеньскія аўдыя- і відэаработы айчынных выканаўцаў гэтым разам рэцэнзуюць музыкант гурта “Akute” Раман Жыгараў (A) і спецыяльны карэспандэнт “К” Алег Клімаў (B).

12 верасня Міжнародны тэатральны фестываль “Белая вежа” ў Брэсце адкрыецца беларускім спектаклем — музычнай камедыяй “Хітрыкі Ханумы” Нацыянальнага акадэмічнага драматычнага тэатра імя М.Горкага.

Ён быў шчаслівым улюбёнцам муз, хаця зведаў і сумненні, і ваганні, і памылкі, і цярністыя шляхі да ўвасаблення ўсяго, што хвалявала ягонае творчае ўяўленне. Яму шанцавала і на блізкіх сяброў-аднадумцаў, і на добрых таварышаў, сярод якіх былі людзі самых розных узростаў: Алесь Адамовіч і Анатоль Тычына, Таццяна Арлова і Васіль Быкаў, Валянцін Тарас і Аляксей Глебаў, Віктар Грамыка і Алег Сурскі, Навум Кіслік і Арлен Кашкурэвіч, Георгій Колас і Міхаіл Савіцкі…

Ад імя сваіх аднавяскоўцаў — жыхароў гарпасёлка Падсвілле Глыбоцкага раёна хачу сказаць колькі слоў пра наш Дом культуры і пра адзін з яго творчых калектываў — жаночы вакальны гурт "Падсвільчанка". Справа ў тым, што гэтаму калектыву спаўняецца сёлета дзесяць гадоў.

25-годдзе адзначыў народны фальклорны гурт “Бабіна лета” Аранчыцкага сельскага дома фальклору. Удзельнікі калектыву — жанчыны пенсійнага ўзросту. Гурт шмат зрабіў для развіцця і прапаганды духоўнай спадчыны нашага Пружанскага краю.

Станіслаў Багушэвіч-Мінькоўскі — адзін з двух найбліжэйшых паплечнікаў Тадэвуша Рэйтана на векапомным Сойме Рэчы Паспалітай Абодвух Народаў 1773 года… Сойм гэты, пры татальнай згодзе амаль усіх паслоў, сенатараў і міністраў, зацвердзіў Першы падзел дзяржавы. Але знайшліся і тыя, хто не стаў на бок подласці… Іх было толькі некалькі чалавек, амаль усе — ліцвіны (беларусы) з Наваградчыны, Міншчыны, Піншчыны… Жамойты ў тым сойме ўдзел не ўзялі, пазрываўшы ўсе свае соймікі. Іхняя чарга бараніць тое, што застанецца ад ВКЛ, а дакладней — Жамойці, надыдзе толькі пры Трэцім падзеле, праз дваццаць гадоў…

Гарадзішча XVI — XVII стст. пад назвай “Замак Кміты”, якое змяшчаецца ля вёскі Беразавец Карэліцкага раёна, прыцягнула ўвагу спецыялістаў толькі ў ліпені 2013-га. Дагэтуль на загадкавым помніку не засяроджвалі пільнай увагі ні гісторыкі, ні археолагі. Сёння знаходку можна смела назваць сенсацыяй. Археалагічныя раскопкі па вывучэнні гарадзішча каля вёскі Беразавец прадоўжыліся ў ліпені бягучага года і здзівілі цікавымі матэрыяламі.

Мабыць, далёка не кожны ведае, што за межамі Беларусі пражывае больш за тры мільёны нашых суайчыннікаў, згуртаваных не менш чым у 220 грамадскіх аб’яднаннях ды арганізацыях. Выхадцы з Сінявокай сёння “прапісаліся” не толькі ў краінах СНД і Еўропы, але і ў Аргенціне і ЗША, у Самалі ды Сінгапуры, у Кітаі ды Індыі… І яны не толькі жывуць у гэтых краінах, але і актыўна прапагандуюць там беларускую культуру, ладзячы свае адметныя канцэрты ды фестывалі і прымаючы ўдзел у разнастайных святочных імпрэзах у якасці пашанотных гасцей… Як вядома, многія калектывы, створаныя пры суполках беларусаў у розных краінах свету, ужо неаднаразова з’яўляліся ўдзельнікамі айчынных фэстаў “Звіняць цымбалы і гармонік”, “Дняпроўскія галасы”, Нацыянальнага фестывалю песні і паэзіі ў Маладзечне…. Сёлета ж пабачыць артыстаў ды ансамблі нашых суайчыннікаў з Мексікі ці Аргенціны, Італіі ды Францыі, а таксама з іншых краін далёкага і блізкага замежжа змогуць і жыхары Мінска: літаральна праз тыдзень, 12 — 14 верасня, у рамках святкаванняў Дня горада, у сталіцы пройдзе ІІ Фестываль мастацтваў беларусаў свету. Пра падрыхтоўку да гэтага маштабнага міжнароднага форуму, а таксама пра тыя цікавосткі, што чакаюцца пад час будучай культурнай падзеі, “К” распавёў дырэктар Рэспубліканскага цэнтра нацыянальных культур Міхаіл РЫБАКОЎ.

Сёння ў Заслаўі распачалося вялікае Свята беларускага пісьменства.

З1 жніўня ў Гродне — сёлетняй Культурнай сталіцы Беларусі — прайшоў Міжнародны фестываль вулічных культур "Grand Teatro". Падобны форум у Дзень горада ў сталіцы распачне тэатральную восень-2014. А наперадзе гледачоў чакае "Белая вежа" ў Брэсце, "ТЭАРТ" у Мінску і шмат іншых восеньскіх форумаў сцэнічнага мастацтва.

— Мае бацькі вельмі любілі народную культуру, народныя песні, народныя традыцыі. Таму і я, натуральна, не палюбіць гэта проста не мог. Бо не сакрэт, што для кожнага чалавека бацькі — гэта людзі, якія фарміруюць сістэму каштоўнасцей, характар, ствараюць з нас асоб. Памятаю, мой бацька, Сцяпан Фёдаравіч, неаднойчы прыязджаў у Мінск пад час майго студэнцтва. І першае месца, куды мы з ім накіроўваліся, быў тэатр. Так што, мяркую, не надта памылюся, калі скажу, што мае бацькі стварылі з мяне таго чалавека, якім я зараз з’яўляюся. Да таго ж, я вельмі ім удзячны за тое, што яны падтрымлівалі маё імкненне стаць бібліятэкарам.