Аўтары

Як паведаміла “К” Наталля Бернат, вядучы метадыст па інструментальным мастацтве Брэсцкага абласнога грамадска-культурнага цэнтра, на 20 снежня запланавана правядзенне Навагодняга балю з губернатарам. Мяркуецца, што мерапрыемства адбудзецца ў харэаграфічнай школе абласнога цэнтра.

Загадчык навукова-метадычнага аддзела Нацыянальнага гістарычнага музея Рэспублікі Беларусь Юлія Юшкевіч паведаміла “К”, што ў лютым наступнага года будзе праведзены першы рэспубліканскі краязнаўчы форум у рамках Года малой радзімы. Заяўкі на ўдзел у мерапрыемстве музей прымае да 27 снежня.

Спачатку пра самае галоўнае. У мінулым аглядзе пошты (№ 49 “К” ад 7 снежня) гаворка ішла пра два калектывы з агульнай назвай — “Мудрасць плюс”. Першы — народны тэатр Навагрудскага цэнтра культуры, другі — аматарскае аб’яднанне Ашмянскай райбібліятэкі. Не мог не заўважыць з гэтай нагоды, што згаданая таўталогія не робіць гонару творцам. Шчыра кажучы, не было часу высвятляць, хто прыдумаў такое найменне першы. За мяне гэта зрабіла кіраўнік тэатра з Навагрудка Іна Гайба. Яна патэлефанавала 9 снежня ў рэдакцыю і распавяла, што яе тэатр носіць згаданае імя пяць гадоў запар, а ў Ашмянах (як паведамілі ёй у аддзеле абслугоўвання раённай бібліятэкі) аб’яднанне з такім найменнем існуе толькі год. Дзіўна, што такая сітуацыя назіраецца ў межах адной вобласці. А цяпер давайце згадаем, колькі ў краіне калектываў з іменем, да прыкладу, “Жытніца”. Думаю, з дзясятак набярэцца. Яўнае парушэнне аўтарскіх правоў ды ігнараванне такога працэсу як думанне.

26 лістапада 1930 года нарадзіўся Уладзімір Караткевіч. Мерапрыемствы з гэтай нагоды становяцца на фінішы года адной з важных восеньскіх культурных падзей. Сёлетняя восень, натуральна, не стала выключэннем. Як распавядае “К” дырэктар музейнага комплексу гісторыі і культуры Аршаншчыны Юлія Камарова, ля помніка пісьменніку ў гарадскім дзіцячым парку прайшлі традыцыйныя літаратурныя чытанні. Прыязджалі бібліятэкары з Дуброўна, пісьменнікі з Мінска.

Я кінуў паліць. Паўгода таму. Хтосьці скажа: навіна асабістага, так бы мовіць, значэння. Так, факт драбнаваты ў маштабах беларускага сусвету. І не напісаў бы пра гэтую маю перамогу над шкоднай звычкай узроста у сорак гадоў, калі б не ліст з Бабруйскага палаца мастацтваў, у якім метадыст сектара па рабоце сярод дзяцей Наталля Давідовіч піша пра Дзень адмовы ад палення. Маўляў, дзень гэты — міжнародны і звернуты ён на інфармаванне грамадства пра шкодны ўплыў тытуню на здароўе. Таму работнікі ўстановы правялі з бабруйскімі школьнікамі гутарку “Паліць — не модна!” Натуральна, выступілі псіхіятры, нарколагі і валеолагі. А я дацяміў, што пад старасць пачаў станавіцца модным.

У рускай літаратуры пясняр восені — Пушкін. Тут і спрачацца не выпадае. А ў беларускай? Як па мне, дык у першую чаргу — Мележ з Караткевічам. Я бываў увосень у мележаўскім Глінішчы. Над былой цагельняй, дзе колісь біліся за мяжу, нізка сцяліліся набрынялыя дажджом аблокі, дыхалася лёгка, апошняя асуджаная на адчай лістота гойдалася ў паветры, і ўсё гэта было такім зразумелым, блізкім, беларускім, што ныла салодка сэрца… А Караткевіч? Я маладзёнам з паляўнічай стрэльбай, пазычанай у сябра, даследаваў у кастрычніку балоты на Брагіншчыне (ніводная птушка і звярок не пацярпелі). Туман, купіны, хмызняк і скруткі тумана над падмёрзлай глебай, а над грэбляй — укленчаныя вербы, таксама ў туманнай рванай коўдры. “Заяц варыць піва”. Першая восеньская халадэча — нібы першае адкрыццё нейкай зямной існасці: жыццё не надта доўгае, трэба ўсё паспець. І незразумелая радасць ад усведамлення гэтай нечаканай “дарослай” высновы… “Павінна ж быць і ў зайца радасць перад халоднаю зімой”. Восеньская элегія гучыць і ў вашых сённяшніх лістах.

Цягам жыцця маё стаўленне да бібліятэк не тое што мянялася карэнным чынам. Не. Яно пакрысе трансфармавалася ў залежнасці ад таго, што я чакаю ад паходу да кніжных стэлажоў. У пяць гадоў бібліятэка — храм, а бібліятэкар — другі пасля Бога. Гэта ён дае мне магчымасць штораз трымаць новую кніжку з неверагоднымі карцінкамі. У дваццаць гадоў бібліятэка — кнігасховішча, вось толькі бібліятэкар не замінаў бы спакойна корпацца ў кнігах. У пяцьдзясят з гакам бібліятэка — месца сустрэчы з аднадумцамі, магчымасць камфортнага адхлання за кубкам кавы і нязмушанай гаворкі пра, скажам, сюжэтныя хітраспляценні ў прозе Андрэя Федарэнкі ці, да прыкладу, пра пост-мадэрновасць раманаў Барыса Пятровіча.

У наступным годзе Гродна ў трынаццаты раз стане сталіцай рэспубліканскага фестывалю нацыянальных культур. Чортавы тузін? Не! Шчаслівая традыцыя. І не можа тут быць ніякіх забабонаў. Прынамсі, менавіта гэтае мерапрыемства, што ладзіцца раз на два гады, не мае аналагаў у свеце па шматнацыянальнай мастацкай яскравасці і эфектыўнай міратворчасці. Інакш кажучы, фэст нагадвае святочны букет, да якога штораз дадаюцца ўсё новыя выразныя кветкі. Лепшага падарунка для кожнага і не прыгадаць.

Мемарыяльны комплекс “Брэсцкая крэпасць-герой” браў удзел у цырымоніі ўручэння міжнароднай прэміі Ziva Award 2019 і быў удастоены галоўнай узнагароды, бо прызнаны лепшым славянскім аб’ектам спадчыны. Па словах загадчыка навукова-асветнага аддзела комплексу Аляксея Малочнікава, мерапрыемства ў чарнагорскім горадзе Бар ладзіў Міжнародны фонд “Форум славянскіх культур” пры падтрымцы Міністэрства культуры Чарнагорыі.

Ёсць прафесія, сутнасна скіраваная на фармаванне нацыі. Так, я — пра работнікаў культуры Беларусі. Цягам не аднаго дзясятка гадоў не стамляюся даводзіць пра іх высакароднае прызначэнне. І не стамлюся. Не дзеля забаўкі прыйшлі яны на гэты свет. Яшчэ, падаецца, Макіявелі казаў, што народ, які ўмее маляваць, чытаць, спяваць ды танцаваць, здольны на многае не толькі ў мастацтве, але і ў эканоміцы ды навуцы. Уменні гэтыя даюць не толькі дзіцячыя школы мастацтваў, але і клубы, бібліятэкі, музеі. Так, прынамсі, павінна быць. Апаненты запытаюцца: “Чаму ж ад гэтых высілкаў няма часам канкрэтнага выніку?” Барацьба дабра са злом — працэс працяглы. Дый кадравая праблема замінае. Ад яе і ў свята не схаваешся. Не ўсе ведаюць, што паміж масавіком-забаўнікам і, скажам, бібліятэкарам-асветнікам ці клубнікам-выхавальнікам такая ж розніца, як і паміж копіяй карціны ды яе арыгіналам.