Аўтары

Даўно заўважыў, што ў Гродзенскім абласным метадычным цэнтры народнай творчасці на дробязі не разменьваюцца, а займаюцца збольшага праектамі маштабнымі і доўгатэрміновымі. Вось і на гэты раз з установы прыйшла інфармацыя пра конкурс на лепшую назву габелена. А габелен — няпросты. Ткачыхі Алена Шунейка і Юлія Барадзіна днямі заклалі першую нітку будучага ўнікальнага габелена, прымеркаванага да 75-годдзя Вялікай Перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне. Прайшоў пэўны час. Нават незавершаная работа ўражвае.

“Глыбінкай жыве Беларусь”. Так назвалі свой допіс супрацоўнікі сектара пазастацыянарнага абслугоўвання насельніцтва Дзятлаўскага раённага цэнтра культуры і народнай творчасці. Назва цудоўная, бо актуальнасць дадзенай высновы з часам не зніжаецца, а маштабы пашырае. Я зразумеў канкрэтную сітуацыю так: аўтаклуб ажыццяўляе аднайменны праект і абяцае распавесці з гэтай нагоды пра старастаў вёсак, якія з’яўляюцца своеасаблівымі захавальнікамі звычаяў і традыцый сваёй малой радзімы. Ухвальна весці гаворку не пра нейкія абстрактныя паняцці, а пра канкрэтных асоб, на якіх наша вёска і трымаецца! Мая воля, я словы “глыбінкай жыве Беларусь” залатымі літарамі напісаў бы на ўсіх айчынных штандартах дзяржаўных устаноў, каб не забываліся там, што беларускай глыбінцы ўвага ды павага патрэбны. Нашу вёску яшчэ можна выратаваць.

Пісаў калісьці пра інтэр’еры бібліятэк, якія павінны настройваць чытача на лад спакойнага сузірання ўласнай душы. Маўляў, найлепшая аздоба кніжных стэлажоў і паліц — рэчы-творы з нацыянальным каларытам, што выйшлі з-пад рук беларускіх майстроў. І ўстаноў такіх бачыць мне давялося вельмі шмат. Пра яшчэ адну напісала бібліятэкар з аграгарадка Каменны Лог (Ашмяншчына) Алена Таўкінь. У яе бібліятэцы захоўваецца калекцыя ручнікоў і посцілак-вышыванак, зробленых мясцовымі бабулямі. Пэўным рэчам — за 80 гадоў. Усе яны арганічна ўпісаліся ў бібліятэчны інтэр’ер і стварылі непаўторнымі сваімі фарбамі атмасферу хатняй камфортнасці і душэўнага спакою.

Дзесьці напрыканцы 1970-х нас, студэнтаў, накіравалі ўвесну на сельгасработы. Не на звыклую восеньскую бульбу, а на нарыхтоўкі яловага лапніку на корм жывёлы, якая выйшла з зімы напаўгалоднай. Вось замест вучобы і матляліся з месяц па лясах Гомельшчыны. Не ведаю, наколькі эфектыўнай была тая “барацьба”. Уразіла іншае. Неяк у абед прыехала да нас агітбрыгада з бліжэйшага вясковага клуба. Не памятаю, пра што спявалі і як танчылі дзяўчаты, а вось тое, што сярод перадавікоў корманарыхтовак назвалі яны і маё прозвішча, узрушыла тады надзвычайна. Ёсць парода крылатых людзей, побач з якімі ў цябе таксама пачынаюць вырастаць крылы.

Гранітныя прыступкі лесвіцы (у будынку старой архітэктуры былога рэдакцыйнага корпуса Дома друку) да нашага холдынга, што знаходзіцца на чацвёртым паверсе, палохаюць сваёй стромкасцю многіх. Прынамсі, пару перапынкаў, каб аддыхацца, той-сёй робіць. Яўген Сахута ўзняўся да нас з лёгкасцю, у добрым тэмпе і без задышкі з адпачынкамі. Гонкі, высокі, жыццярадасны. На 75, словам, ну ніяк не выглядае. З фізічных здольнасцяў і пачалі гутарку.

У 2013 годзе фальклорны гурт з Гомеля “Ягорава Гара” пачаў канцэртную дзейнасць. У 2014-м “К” змясціла артыкул “Узняцца на Ягораву Гару”. З таго часу шмат падзей адбылося. У стваральніка праекта, якому цяпер — 58, значна пасівела барада. Але ўражваюць не змены аблічча. Гурт здолеў стаць прадзюсарскім цэнтрам, а экспепрыменты з музыкай набылі характар прынцыповай пазіцыі. Вось гэта і стала галоўнай тэмай для гаворкі з Ягорам Палешуком, які спарадзіў “…Гару” і паспрабаваў узняцца над светам будзённасці. У яго атрымалася.

“К” працягвае адсочваць ход развіцця культурнай сферы Аршанскага раёна. Гэтым разам гаворка пойдзе пра бібліятэчны клопат. Хроніка падзей апошніх месяцаў падрыхтавана пры ўдзеле дырэктара Аршанскай цэнтралізаванай бібліятэчнай сістэмы Аксаны Кулагінай.

Гэтай вёскі ўжо няма на карце Светлагорскага раёна. Але памяць пра яе жыве. Да Вялікай Айчыннай вайны было тут 34 хаты, амаль 1700 жыхароў. 14 студзеня 1944 года вёску з яе насельнікамі спалілі фашысты. Загінула і 950 дзяцей. Гэта была адна з жорсткіх карных аперацый. Пасля вайны паселішча так і не адрадзілася. Некалькі гадоў таму на колішняй вясковай плошчы, дзе адбылася трагедыя, усталявалі паклонны крыж і мемарыяльны знак. Пачаўся збор грошай на будаўніцтва мемарыяльнага комплексу. Ідэю падтрымаў Прэзідэнт Рэспублікі Беларусь.

Каардынатар праекта “Традыцыйны строй” Віталь Чымбур паведаміў “К”, што іміджавая доўгатэрміновая акцыя накіравана на відэафіксацыю аўтэнтычных рэгіянальных строяў і інтэграцыю іх у сучаснае грамадства. Праект рэалізуецца сумесна з Цэнтрам даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі.

Мсціслаўская зямля — унікальная. Не толькі драўлянай царкоўнай архітэктурай, не толькі таямнічымі загадкамі Успенскага манастыра ў Пустынках і адмысловай старасвецкай забудовай самога Мсціслава. Тут, амаль на мяжы з Расіяй, па нейкіх невядомых законах нацыянальнай дыялектыкі здолелі захавацца носьбіты традыцыйнага беларускага мастацтва. Праўда пэўныя з іх нават не задумваліся, што працяг справы бацькі і дзеда, маці і бабулі — гэта не проста любімы занятак для душы, а гарантыя яе захавання.