Галоўная / Аўтары
АўтарыАўтар Барыс КРЭПАК ( 575 cт. ) |
Летапісец партызанскай эпапеі
...Часта мастаку-партызану даводзілася ўдзельнічаць у баявых аперацыях. Гэта і разведка, і прарыў блакады, засады, знішчэнне варожых гарнізонаў і здраднікаў-паліцаяў, дыверсіі на чыгуначных участках Быхаў — Жлобін, Жлобін — Бабруйск. Раманаў успамінаў той факт, што толькі за два веснавыя месяцы 1943-га партызаны пусцілі пад адхон 32 эшалоны ворага, падарвалі і пашкодзілі 7 мастоў, больш за 40 аўтамашын, разграмілі дзясятак варожых апорных пунктаў. А ў час аперацыі “Рэйкавая вайна” падарвалі 140 рэек, разбурылі стрэлачныя пераводы і пашкодзілі раз’езд Амельня, а пазней, вобразна кажучы, пусцілі ў "тартарары" яшчэ больш за тысячу рэек. І ва ўсіх такіх аперацыях прымаў удзел партызан Сяргей Раманаў. А калі выдаваліся кароткія прывалы ці невялікія перапынкі паміж баямі, ён браў альбом і спешна фіксаваў у ім свае ўражанні, назіранні.
Далей
|
Летапісец партызанскай эпапеі
Сто гадоў таму нарадзіўся Сяргей Раманаў — партызан, заслужаны дзеяч мастацтваў БССР, мастак-графік. Да гэтай даты ён не дажыў 13 гадоў. Але і за гэты кароткі час яго імя, як і многія іншыя імёны беларускіх мастакоў, якія змагаліся з фашыстамі не толькі зброяй, але і алоўкам ды пэндзлем, як бы знікла для сённяшняй моладзі, у тым ліку і для прасунутага творчага пакалення. Так ўжо выбудаваны супярэчлівы сучасны свет, дзе старэйшым мастакам не заўсёды застаецца месца, нават у чалавечай памяці. Іх творы амаль ніколі не выстаўляюцца на выстаўках (ну, можа, толькі ў час буйных дат і юбілееў), пра іх піша мала хто з мастацтвазнаўцаў. Канешне, добра, калі хтосьці з ветэранаў пакінуў падрабязныя ўспаміны пра тыя “свінцовыя, парахавыя” гады вялікіх выпрабаванняў, як гэта зрабілі ў сваіх кнігах партызаны Віктар Грамыка і Мікалай Абрыньба, а ў сродках масавай інфармацыі — Мікалай Гуціеў, які ваяваў разам з Абрыньбам у партызанскай брыгадзе “Дубава” на Ушаччыне. Але такіх мастакоў-мемуарыстаў — адзінкі.
Далей
|
Крылы Пегаса Лёшкі Глебушкі
У 1938 годзе Глебаву споўнілася трыццаць. Роўна столькі ж яму заставалася жыць. Аднак хто гэта ведаў? Можна сказаць, менавіта да гэтага юбілею Аляксей Канстанцінавіч прыйшоў ужо сталым майстрам, у многім апярэдзіўшы сваіх “дыпламаваных” калег. “З Лёшавых работ, — прыгадваў Керзін тагачасны перыяд, — мне асабліва запомніліся тры. Гэта конная група кавалерыстаў — камандзіраў Першай Коннай арміі — памерам у палову або трэць натуры; праект помніка вызвалення Заходняй Беларусі, што атрымаў першую прэмію; нарэшце, мы рабілі разам праект помніка Міхаілу Фрунзэ для Масквы. Мы ляпілі мадэль памерам адзін метр вышыні, а можа, і болей. Кампазіцыю ўсталёўвалі разам. Праект не ўдалося завяршыць…” Дадам, што ў гэты час з-пад разца Глебава выйшлі серыя барэльефаў для мінскага Акруговага Дома афіцэраў і скульптурныя групы “Лявоніха” і “Крыжачок” для павільёна БССР на Усесаюзнай сельскагаспадарчай выстаўцы.
Далей
|
Крылы Пегаса Лёшкі Глебушкі
…Праз два тыдні пасля пахавання Глебава Марыя Захараўна атрымала ліст з Ленінграда ад Керзіна. Вось што ён пісаў: “…Любая і дарагая Маша Глебава! Даруйце, што так пачынаю ліст. Я, з аднаго боку, па старасці, забыў Ваша імя па бацьку, а з іншага, па маёй духоўнай блізкасці да Лёшы, мне хочацца перанесці тое цёплае пачуццё, якое я заўсёды адчуваў да яго, хаця мы і не перапісваліся, часткова і на Вас. Ваш ліст мяне глыбока ўзрушыў, а ліст Лёшы, атрыманы мною, калі яго ўжо не было, прымусіў горка плакаць… У гэтым лісце адбілася яго цнатлівая далікатнасць. Толькі паміраючы, ён прызнаўся мне ў сваіх глыбокіх пачуццях. І горыч страты пастараўся схаваць апошнім, цёплым пацалункам… Я ўсё жыццё спрабаваў навучыць людзей добра рабіць тое, да чаго сам толькі імкнуўся. Каля мяне прайшло вельмі шмат тых, хто хацеў стаць скульптарам, але вучняў маіх не набярэш, бадай, і дзясятка, і сярод іх Лёша быў самы родны ды блізкі…”
Далей
|
Крылы Пегаса Лёшкі Глебушкі
4 кастрычніка 1968 года хавалі Аляксея Глебава. Труна з целам стаяла ў вестыбюлі будынка Дзяржаўнага мастацкага музея БССР. Развітацца з народным мастаком прыйшло вельмі шмат народу. Дзеячы культуры, студэнты, ваенныя, журналісты, пісьменнікі, чыноўнікі высокага рангу… Горы кветак. Пранікнёныя, сардэчныя, шчырыя словы сяброў-калег і сяброў па жыцці. Бачу найдабрэйшую жанчыну — Марыю Захараўну, удаву нябожчыка, і двух яго сыноў. Побач — шматгадовыя калегі Аляксея Канстанцінавіча: Заір Азгур, Андрэй Бембель, Сяргей Селіханаў (дарэчы, гэтая цудоўная чацвёрка ў свой час зрабіла барэльефы на помніку-абеліску на плошчы Перамогі і помнік Сталіну на Цэнтральнай плошчы беларускай сталіцы (дэмантаваны 4 лістапада 1961 года). А яшчэ ўсе яны ў 1920-я атрымлівалі прафесійныя азы ў Віцебскім мастацкім тэхнікуме ў Міхаіла Керзіна (толькі Селіханаў — пазней).
Далей
|
“Я вам жыць завяшчаю…”
Памяць пра вайну… Яна не сціраецца, не становіцца больш цьмянай з цягам гадоў. Таму, мабыць, што гэта не толькі памяць асобных людзей ці аднаго пакалення. Гэта Памяць народа, навечна ўрэзаная ў яго гісторыю, у яго сучаснасць і будучае, у яго нацыянальную самасвядомасць. Інакш кажучы, у Часа ёсць свая асаблівая памяць — гісторыя. Прайшло 70 гадоў, як скончылася Вялікая Айчыная вайна, але рэха яе і да гэтых дзён не сціхае ў чалавечых душах.
Далей
|
Multum in parvo
“Многае ў малым” — так можна назваць выстаўку “Вясна-2015”, прысвечаную 70-годдзю Вялікай Перамогі, якая 28 красавіка адкрылася ў мастацкай галерэі “Універсітэт культуры”. Галоўная канцэпцыя экспазіцыі — адлюстраваць творчы патэнцыял калектыву выкладчыкаў кафедры народнага дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта культуры і мастацтваў, якому, дарэчы, сёлета восенню споўніцца 40 гадоў.
Далей
|
“Зліцца”. І не страціць…
Я ўжо і не памятаю, калі апошняя такая цудоўная выстаўка работ мастакоў тэатра і кіно праходзіла ў Палацы мастацтва. Вельмі даўно. І за сёлетнюю экспазіцыю — вялікі дзякуй Беларускаму саюзу мастакоў ды адпаведнай яго секцыі мастакоў тэатра і кіно, члены якой так уважліва падышлі да адбору макетаў да спектакляў, эскізаў тэатральных і кінадэкарацый ды касцюмаў, да “таямніц” распрацовак анімацыйных фільмаў і лялечных пастановак.
Далей
|
“Я дайшоў да Берліна…”: свая вайна
Трыццаць гадоў таму, у сувязі з набліжэннем знамянальнай даты — 40-годдзя Перамогі — я звярнуўся да ўдзельніка Вялікай Айчыннай вайны, кавалера 13 ордэнаў і медалёў, мастака-жывапісца, заслужанага настаўніка БССР, заслужанага дзеяча культуры Польшчы і майга сябра Віктара Вярсоцкага з просьбай распавесці пра сваю ваенную “адысею”. Успаміны кожнага былога воіна могуць стаць неацэнным чалавечым дакументам, з’явіцца працягам летапісу векапомных дзён. Тады я падрабязна запісаў пранікнёную споведзь Віктара Іванавіча, але матэрыял чамусьці так і не быў надрукаваны ў адной газеце. І вось нядаўна я гэтыя запісы знайшоў у хатнім архіве. Прачытаў і падумаў: трэба надрукаваць, бо “культура”ўскі летапіс подзвіга будзе цікавым і карысным для сённяшніх маладых людзей, для каго памяць салдат, якія змагаліся за Радзіму, — гэта памяць самой гісторыі… Віктар Вярсоцкі (1923 — 2004) у свой час быў вельмі папулярнай асобай і як мастак-пейзажыст, і як настаўнік, што выхаваў у сталічнай сярэдняй школе №75 з мастацкім ухілам і Мінскім мастацкім вучылішчы не адно пакаленне творчай моладзі, і як грамадскі дзеяч, які шмат гадоў працаваў адказным сакратаром, а таксама намеснікам старшыні Саюза мастакоў БССР, і проста як добры, інтэлігентны і камунікабельны чалавек.
Далей
|
Што наканавана крытыку?
Калі меркаваць пра наша сённяшняе мастацтва па крытычных артыкулах і рэцэнзіях, дык ствараецца ўражанне, што іх аўтары нагадваюць гогалеўскіх губернскіх дам: яны або “проста прыемныя”, або “прыемныя ва ўсіх адносінах”. На жаль, у сучаснай крытыцы ды мастацтвазнаўстве няма думкі, якая вяла б мастакоў за сабой, — саму крытыку часта “вядзе” той або іншы масціты мастак.
Далей
|
Новы нумар
Рэдакцыйна-выдавецкая ўстанова
"Культура і мастацтва"